Asalari, bolari

Shpatel bilan qurtcha olinayotganida oziqasi bilan olish zarur. Hozirgi vaqtda tayyor tovoqchalarni (mi­sochka), shpatelni asalarichilik do‘konidan sotib olsa bo‘ladi.

Ona ari yetishtirishda qurtchalarni ari oilasidan tashqarida uzoq ushlab bo‘lmaydi. Qurtchalar parvarishdan qoladi. Ularni ko‘chirish ishlarini toza, yorug‘, havo harorati 25 darajadan past bo‘lmagan xonada, bir soatdan oshirmay bajarish kerak.

4. Ona ari yetishtirishda Jenter katakchali ramkasidan foydalanilsa, asalarichining ishini osonlashtirib, qurtchalarning bir kunligini olib, boquvchi oilalarga shikastlantirmay ko‘chirishini ta’minlaydi.

Jenter katakchali ramka plastmassadan yasalgan, ta­gi alohida ajratiladigan katakchalar va tovoqchalardan iborat. Jenter katak ramkasi, ona ari o‘ta olmaydigan panjara bilan yopilgan. Jenter katak ramkasiga asal surtib nasl oluvchi oilaga 2-3 soatga beriladi. Keyin bu katak ramkasiga ona ari solinib, asalari oilasini o‘rtasiga joylashtiriladi. Ona ari panjaradan boshqa mumkatakli ramkaga o‘tolmay, Jenter kataklariga tuxum qo‘yadi. Ishchi arilar panjaradan o‘ta oladilar. Ona ari tuxum qo‘yganidan keyin tuxum bor katakcha ajratib oli­nib, tayyor tovoqchaga kiydirilib, boquvchi asalari oila­siga beriladi.

Ona ari 16 kunda yyyetilib chiqadi. Lekin bir kunlik qurtcha tarbiyaga olingan bo‘lsa, unda ona ari yetishtirish uchun 12 kun vaqt kerak bo‘ladi. Ona ari chiqishi kuniga mo‘ljallab, yangi oila yaratish uchun nukleuslar tayyorlab qo‘yish kerak. Yyyetilgan onadonni yangi oilalarga tarqatib beriladi. Buning uchun yangi oilalarni bir kun oldin yyetimlatib qo‘yish kerak. Yyyetilgan onadonni vaqtida olib qo‘yilmasa, birinchi chiqqari ona ari boshqa onadondagi ona arini o‘ldiradi. Yyyetilgan onadonlarni tarqatib berish uchun nukleuslar tayyor bo‘lmasa, onadon­larni qafaschaga joylashtirib, shu tarbiyalovchi oilada, nukleuslar tayyor bo‘lguncha qoldirish kerak. Nukleus – bu urug‘li ona ari yetishtirish uchun kichkina ikki, uch ram­kali oilalardir.

O‘zbekistonda kuz faslida ham ona ari yetishtirsa bo‘ladi. Tajribalarning ko‘rsatishicha, kuzda olingan ona arilari bor oilalar yangi oilaga kam ajraladi. Bizning tajribalarimiz hududimizda ona ari olishning eng oxirgi muddati oktyabr oyi ekanligidan dalolat beradi. Tajribali asalarichilarimiz o‘lkamizdan zararkunanda qushlar uchib ketganidan keyin tarbiyalovchi oila tashkil qilishga kirishadi. Bunday oilalarni bir vaqt ichida uyani yyyetilgan nasl bilan kengaytirish usulini qo‘llab tashkil qilish yaxshi samara beradi.