Asadova-maftuna-eks-psix-mustaqil-ish pdf

tushunchasi”, “davlatning kelib chiqishi”, “davlatning mohiyati”,

“davlat hokimiyati”, “davlat funksiyasi”, “davlatning shakli”,

“davlat apparati”, “davlatning siyosiy tizimidagi o‘rni”,

“demokratiya” kabi hodisalar (kategoriyalar) tahlil etiladi. Huquq

nazariyasi qismida “huquqning umumiy tushunchasi”, “huquqning

vujudga kelishi”, “huquqning mohiyati”, “huquqning shakli”, “huquqning funksiyalari va prinsiplari”, “huquq ijodkorligi”,

“huquq normalari”, “huquqiy munosabatlar”, “huquqni amalga

oshirish”, “huquqiy tizim va qonunchilik tizimi”, “qonun ustuvorligi

va qonuniylik”, “huquq buzilishi va yuridik javobgarlik” va boshqa

muammolar o‘rganiladi.

Shunday qilib, davlat va huquq nazariyasi predmetini ijtimoiy

hayotning muhim qismi hisoblangan davlat va huquq, ularning

vujudga kelishi va rivojlanishining asosiy qonuniyatlari, ularning

mohiyati, ijtimoiy vazifasi, funksiyalari, shuningdek, siyosiy va

huquqiy ongning namoyon bo‘lishi va huquqiy tartibga solishning

xususiyatlari tashkil etadi.

Davlat va huquq nazariyasining predmetini inobatga olgan holda

uning tabiatini ta’riflash mumkin. Fanimizning tabiati serqirra va

nihoyatda mazmunlidir. U yuridik, siyosiy, nazariy – metodologik,

fundamental fan hisoblanadi.

Avvalo, davlat va huquq nazariyasi – ijtimoiy fan sifatida

tavsiflanadi. Chunki, u ijtimoiy tuzumni, jamiyat hayotida davlat

va huquqning o‘rni, ahamiyati va vazifalarini tahlil etadi. Eng

asosiysi, davlat ham, huquq ham ijtimoiy hodisalardir.

Boshqa ijtimoiy fanlardan farqli o‘laroq davlat va huquq

nazariyasi yuridik fandir. Ushbu fan davlat va huquqning

mohiyatini, davlat boshqaruvining mazmunini, ijtimoiy

munosabatlarni tartibga solishning barcha jarayonlarini, qonuniylik,

huquq buzilishi va yuridik javobgarlik masalalarini umumnazariy

jihatdan o‘rganadi.

Davlat va huquq nazariyasini siyosiy fan deb hisoblashga barcha

asoslar bor. Sababi, davlat va huquq siyosat bilan chambarchas bog‘liq.

Ya’ni, siyosatni davlat yaratadi, huquq yordamida siyosat

mustahkamlanadi, ifodalanadi va amalga oshiriladi. Fanimiz “siyosat”,

“siyosiy hokimiyat”, “siyosiy tizim”, “siyosiy demokratiya” kabi

hodisalarni bevosita tahlil etadi, ushba tushunchalar bilan ish yuritadi.

Davlat va huquq nazariyasi boshqa yuridik fanlarga nisbatan

umumnazariy, umummetodologik, falsafiy fan sifatida maydonga

chiqadi. Ma’lumki, falsafiy bilim eng yuqori darajadagi nazariy

bilimdir. Falsafa barcha ijtimoiy va tabiiy fanlarning poydevorini

tashkil etib, ularni ilmiy metodologiyaning umumiy prinsiplari bilan

qurollantiradi. Davlat va huquq nazariyasi falsafiy mazmundagi

fan bo‘lib, davlat va huquq mavjud bo‘lishining eng umumiy

qonuniyatlarini ochadi. Uning umummetodologik fan ekanligishundaki, mazkur fan yurisprudensiyaning asosiy tushunchalari

(kategoriyalari)ni, umumiy yondashuvlari va metodlarini ishlab

chiqadi.

Davlat va huquq nazariyasi – fundamental ahamiyatga molik

fan. Fanimizning fundamentalligi – u tomonidan o‘rganiladigan

hodisa (obyekt)lar haqidagi bilimlarning chuqur nazariyligi, ilmiy

umumlashtirilganligi hamda asoslantirilganligida namoyon bo‘ladi.

Davlat va huquq nazariyasi yaratadigan ta’riflar, qoidalar, ochadigan

qonuniyatlari boshqa yuridik fanlar uchun poydevor, umumiy asos,

tayanch bo‘lib xizmat qiladi.