Asab tizimini tekshirish usullari

 
 
Zararlanganda asosiy belgilari:
Patologik jarayon periferik neyronda bo'lganida periferik falajlik kuzatiladi. Bunda 
zararlangan tomonda ko'z ochiq (lagooftalm), peshona burmasi tekislangan, 
peshonani tirishtirishni va ko'zni yumishning iloji bo'lmaydi. Ko'zni yummoqchi 
bo'lganida ko'z olmasi tepaga ketishi, ko'z qorasi yuqoriqovoqning tagiga ketishi 
va ko'z yorigi ochiq qolishi (Bella simptomi) kuzatiladi. Tishni ko'rsatganda ogiz 
soglom tomonga tortiladi-"unzov belgisi" simptomi. Ayrim hollarda ko'zdan yosh 
oqishi kuzatiladi. Lunjni havo bilan to'ldirganda zararlangan tarafda havo ushlab 
turalmaslik - "elkan" simptomi kuzatiladi. Ogiz burchagidan so'lakining oqishi, 
gapirish va xushtak chalishning qiyinlashishi, zararlangan ogiz yarmidan suyuq 
ovqatning oqishi kuzatiladi. 
Po’stloq-yadro tolasi bir tomonlama zararlanganda qarama-qarshi tarafda pastki 
mimik muskullarning markaziy falajligi kuzatiladi . Bunda ogiz burchagi pastga 
osilgan, tishlarni ko'rsatganda ogizning soglom tomonga qiyshayishi aniqlanadi .
Ko'z yosh bezlarini (n. petrosus major) innervatsiya qiladi gan nerv zararlanganda 
kseroftalm boshlanadi, bunda ko'zning namlanmasligi aniqlanadi . Agar jarayon 
yugan muskulini (n. stapedius) innervatsiya qiluvchi nervda joylashsa, zararlangan 
tomonda giperakuziya-eshitish sezgisining kuchayishi, bemorda oddiy tovushni 
kuchliroq, gumbirlagandek qabul qilishi kuzatiladi. Patologik jarayon tilning 
oldingi 2/3 qismida ta'm sezishini innervatsiya qiluvchi nervda joylashganda (n.. 
chorda tympani), ta'm sezishning yo'qolishi-agevziya, yoki uning susayishi-
gipogevziya, yoki uning aynishi-paragevziya kuzatiladi.

XI juft BMN (n. accesorius) - qo'shimcha nerv.
To'sh-o'mrov-so'rgichsimon va trapetsiyasimon muskullarni nerv bilan ta'minlaydi.
Tekshirish usullari:
Buning uchun bemordan quyidagi sinamalarni bajarish so'raladi:

---

1. Boshni oldinga engashtirish;
2. Boshni turli yonlarga bukish;
3. Yelkani qisish;
4. qo'llarni yuqorigorizontal ko'tarish; 
5. Kurakni umurtqaga yaqinlashtirish.
Normada qamma harakatni qiyinchiliksiz bajariladi.
Zararlanganda asosiy belgilar: bo'yin va elka usti muskullarining atrofiyasi, 
zararlangan tomonga elkaning tushishi, boshni soglom tomonga bukishning 
chegaralanishi, elkani qisishning chegaralanishi, qo'lni gorizontal chiziqqacha olib 
kelishning qiyinlashishi, kurakning pastki burchagi umurtqadan uzoqlashishi 
kuzatiladi.