Arxeologik ishlar uchun xaritalar

Arxeologik xaritalarning turlari. Arxeologik xaritalarning turlari ularning tuzuvchisi maqsadiga bog'liq. Ular qattiq, yorug 'bo'lishi mumkin

Shakl 109. Arxeologik xaritalar uchun belgilar

marshrut yoki to'liq, barcha davrlar va turlarga oid yodgorliklar yoki ularning bir turi haqida ma'lumot beradigan va hokazo. Arxeologik xaritalarning barcha turlaridan, barcha turdagi arxeologik joylar to'g'risida ma'lumot berib, hududning mustahkam xaritasi afzal ko'riladi. SSSRning barcha mintaqalari 1: 100,000 miqyosida joylashgan SSSRning asosiy topografik xaritasini hisobga olgan holda, A. A. Mansurov SSSRning asosiy arxeologik xaritasini yaratishni taklif qildi. Bunday xarita Sovet Ittifoqi hududini doimiy arxeologik tadqiqotlar asosida tuzilishi kerak edi. SSSR arxeologik joylarini ommaviy sertifikatlash bilan bu ish boshlandi, ammo topografik asoslarsiz.

Arxeologik xaritalar uchun yagona asos zarur, ammo arxeologik izlanishlar 1: 100,000 shkalasi yoki uning hosilalari xaritalarida bo'lmasligi mumkin. Shuning uchun, ba'zida uni almashtirishga to'g'ri keladi. O'zgartirishda, birinchi navbatda, arxeologga kamida 1: 600 000 o'lchamdagi xaritaga ehtiyoj borligini yodda tutish kerak, va u batafsil ma'lumot uchun juda kam foydalidir, keyin uni keng topografik tavsiflar bilan to'ldirish kerak. Ikkinchidan, kartani odatiy belgilar bilan aralashtirib yubormaslik kerak, chunki xaritada odatiy belgilar ko'pligi sababli, amalda qo'llanilayotgan belgini topish qiyin. Tepalik relefli tog'li hududlarning xaritalari, inqilobdan oldingi odatiy belgilarga ega bo'lgan o'rmon maydonlarining xaritalari, shuningdek, baland xaritalar, shu jumladan o'rmonlar, suvlar va ba'zi traktatlar bo'yalgan joylarning xaritalari mutlaqo yaroqsiz. Uchinchidan, kartalar unchalik foydasiz,

Arxeologik izlanishlar va qazish ishlari olib borishda, arxeologik ob'yektlarni xaritada chizish bilan bir qatorda, yodgorlikning xususiyatlari, uning tuzilishi va atrofdagi hudud bilan bog'liqligini ko'rsatish uchun maxsus rejalar talab qilinishi mumkin. Rasmga tushirish ko'p vaqtni talab qiladigan yuqori aniqlik rejasi arxeologik maqsadlar uchun keraksiz hashamatdir, ammo bitta kompas bilan olingan ko'z rejasi etarli emas. Arxeologik amaliyotda hududni teodolit bilan otish tarqaldi.

Erdagi tekis chiziqlarni o'lchang . Rasmga tushirish rejalari qadamlar, lenta o'lchovi yoki o'lchanadigan oqadilar orqali amalga oshiriladigan erdagi tekis chiziqlarni o'lchashdan boshlanadi. Bosqichlarda o'lchashda avval qadamning o'rtacha uzunligini hisoblash kerak. Buni amalga oshirish uchun tekis erlarda, masalan, magistral yo'lda, lenta o'lchovi yoki o'lchash lentasi kamida 100 m masofani o'lchaydi, keyin bu masofa juft qadamlar bilan o'lchanadi (qadamni faqat o'ngda yoki faqat chap oyog'da ko'rib chiqing).
Erdagi o'lchovlar uning kesishishiga, o'lchash moslamasining uzunligiga, uni yotqizishning to'g'riligiga va boshqa ko'plab sabablarga bog'liq. Bosqich - bu uzunlikning eng qisqa o'lchovi, eng qisqa "ruletka", shuning uchun qadam bilan o'lchashda xato maksimal bo'ladi. Bosqichlardagi o'lchovlar faqat oxirgi chora sifatida va katta ahamiyatga ega bo'lmagan tortishish paytida qo'llanilishi mumkin.

Landshaft chizig'ini o'lchashda o'lchash tasmasi yoki lenta o'lchovi gorizontal holatda ushlab turilishi kerak, shuning uchun kuchli qo'pol erni kichik segmentlarda o'lchash kerak. Segment qancha ko'p bo'lsa, o'lchov xatosi shunchalik katta bo'ladi. Erning, ayniqsa qo'pol maydonlarning minimal sonini o'lchash va masofani lenta o'lchovi bilan o'lchash yaxshiroqdir.

Shakl 110. Kompas Adrianova

maksimal uzunligi (20 m va undan ko'p). Agar ruletni bir necha bor siljitish kerak bo'lsa, unda individual o'lchovlarning chegaralarini belgilaydigan nuqtalar qat'iy ravishda tasdiqlanishi kerak, shunda o'lchanadigan to'g'ri chiziq o'rniga ko'pburchak olinmaydi. Bir daraja yoki teodolit bilan masofani o'lchash juda oddiy. Rasmlarni suratga olishda vositalar ishlatilganligi sababli, siz qurilma va ularning ayrimlari bilan umumiy ma'noda tanishishingiz kerak.