Articles otlar oldidan qo’llanuvchi so’z turkumi artikl

are having (= getting)
 a new house 
built 
– biz yangi uy qurdiryapmiz 
b) “Have” va “get” fe’llari tasodifan va kutilmaganda bajariladigan ish-
harakatlarga nisbatan qo’llanadi.
Bu holatda, ish-harakatni bajarishga undalmaydi: 

---

157 
Jack 
had (= got)
 his nose 
broken 
in the fight – Jek mushtlashishda burnini sindirib 
oldi 
Sarah 
had (= got)
 her passport 
taken 
by the police – Sara politsiyaga pasportini 
oldirib qo’ydi 
c)
 
Sifatlar o’zidan keyin fe’llarning infinitive shaklini talab qiladi: 
Subject + Verb + Adjective + to do 
To be glad to –
mamnun bo’lmoq 
To be happy to –
baxtli bo’lmoq 
To be pleased to –
xursand bo’lmoq 
To be delighted to –
rohatlanmoq, huzurlanmoq 
To be content to –
rozi bo’lmoq, qanoatlanmoq 
To be relieved to –
yordam bermoq, yengillashtirmoq 
To be lucky to –
omadli bo’lmoq 
To be fortunate to –
baxtli bo’lmoq 
To be sorry to –
achinmoq 
To be sad to –
xafa bo’lmoq 
To be upset to –
xafa bo’lmoq 
To be dissappointed to –
ko’ngli qolmoq, hafsalasi pir bo’lmoq 
To be praid to –
g’ururlanmoq, faxrlanmoq 
To be ashamed to –
uyalmoq 
To be ready to –
tayyor bo’lmoq 
To be prepared to –
tayyorgarlik ko’rmoq 
To be anxious to –
xavotir olmoq, tashvishlanmoq 
To be eager to –
sabrsiz bo’lmoq 
To be motivated to –
undamoq, majbur qilmoq 
To be determined to –
qat’iyatli bo’lmoq, jasur bo’lmoq 
To be careful to –
ehtiyotkor bo’lmoq, sinchikov bo’lmoq 
To be hesitant to –
qat’iyatsiz bo’lmoq, jur’atsiz bo’lmoq 
To be reluctant to –
xohlamaslik 
To be afraid to –
qo’rqmoq, cho’chimoq 
To be likely to –
munosib bo’lmoq, mos bo’lmoq 
 To be certain to –
aniq bo’lmoq 
To be surprised to – 
hayron qolmoq 
To be amazed to –
hayratlanmoq 
To be astonished to –
ajablanmoq, hayratlanmoq 
To be shocked to –
To be stunned to –
hayratlanmoq, ajablanmoq 
For examples:
 I 
am sad to have heard
 the bad news – yomon habarlarni eshitish 
meni ranjitadi 
I 
am glad to see
 you – sizni ko’rganimdan mamnunman 
d) Narsa-predmetlarning belgi-hususiyatlarini bildirgan sifatlardan so’ng 
fe’llarning infinitive shakli qo’llanadi: 
Difficult –
qiyin 
Easy –
oson 
Hard –
og’ir 
Impossible –
imkonsiz 
 Dangerous
– xavf-hatar 
Safe -
xavfsiz, ishonchli 
Expensive –
qimmat 

---

158 
Cheap –
arzon 
For example:
 it is easy to translate this text – bu matnni tarjima qilish oson 
 
e) Kishilarning harakterini, jihatini bildiruvchi sifatlardan so’ng fe’llarning 
infinitive shakli qo’llanadi: 
It is + Adjective + of smb + to do 
Nice –
ajoyib, yaxshi 
Cleaver –
aqlli 
Sensible –
aqlli, mulohazali 
Kind –
mehribon 
Unfair –
nohaq, vijdonsiz, noinsof 
Cruel –
shavqatsiz 
Mean –
pastkash; ziqna, bahil 
Silly –
axmoq 
Stupid –
axmoq, tentak 
Careless –
ehtiyotsiz 
Rude –
qo’pol 
Considerable –
mulohazali, aqlli 
For eaxmple:
 It is nice of you to help us – bizga yordam berganing bu sening yaxshi 
jihating 
Infinitivening maqsadni ifodalashi 
Infinitive maqsadni ifodalashi uchun 
“in order to” (-moq uchun)
bilan birikib 
keladi: 
Subject + Verb + place or thing + in order + to do 
smth 
I went to the library 
in order to
 get a book – men kutubxonaga kitob olish uchun 
bordim 
Shu holatda, 
“in order” tushib qolishi ham mumkin, ammo ma’no o’zgarmaydi:
I went to the library 
to get 
a book – men kutubxonaga kitob olish uchun bordim 
NOTE:
Quyidagi iboralardan so’ng infinitive har doim “to” siz qo’llanadi: 
Would sooner – ehtimoli bor 
Had better – yaxshiroq 
Would rather – afzal ko’rish 
Why do? – E’tirozni va taajjubni bildiradi 
For examples:
 He would sooner come tomorrow – uning ertaga kelish ehtimoli bor 
You had better close the window – derazani yopganingiz yaxshiroq 
I would rather watch TV – men televizor ko’rishni afzal ko’raman 
Why stay at home? – Nega uyda qolar ekanman? 
 
GERUND 
Gerundi – fe’llarning shaxssiz shakllaridan biri bo’lib, o’zbek tilidagi