Articles otlar oldidan qo’llanuvchi so’z turkumi artikl

Ammo, ba’zi sanalmaydigan otlarni qismlarga, bo’laklarga ajratib sanash 
mumkin. Bunda ham sanalmaydigan otlar emas, ularni qismlarga ajratuvchi 
qismigina sanaladi: 
A piece of bread- two piece
s
 of bread 
A slice of bread- two slice
s 
of bread 
A loaf of bread- two loave
s
 of bread 
A piece of advice- two piece
s 
of advice 
A piece of information- two piece
s
 of information 
A piece of furniture- two piece
s 
of furniture 
A piece of news- two piece
s 
of news 
A piece of jewelry- two piece
s 
of jewelry 
A piece of equipment- two piece
s
 of equipment 
A piece of toast- two piece
s 
of toast 
A lump of sugar- two lump
s 
of sugar 
An ear of corn- two ear
s 
of corn 
A bar of soup- two bar
s 
of soup 

---

22 
A bar of chocolate- two bar
s 
of chocolate 
A gust of wind- two gust
s 
of wind 
A clap of thunder- two clap
s 
of thunder 
A bolt of lighting- two bolt
s 
of lighting 
NOTE 1:
Ingliz tilida 
“reklama”
so’zi 
ADVERTISEMENT
va
ADVERTISING
so’zlari orqali ifodalanadi
. Advertisement - sanaladigan ot 
Advertising - sanalmaydigan ot 
Count noun; 
Uncount noun; 
There 
are many 
advertisement
s
 in the 
paper today – bugungi gazetada 
ko’plab reklamalar bor 
There 
is much
 advertising
×
in the 
paper today – bugungi gazetada 
ko’plab reklamalar bor 

NOTE 2: Food (oziq-ovqat), meat (go’sht), money (pul), sand (qum) otlari 
umumiy ma’noda kelganda sanalmaydi. Ammo, ularning bir nechta turlari 
nazarda tutilsa, bu otlar sanaladi: 
 
Uncount noun: 
Count noun: 
×
 Food 
is
 necessary to live – ovqat- 
yashash uchun kerak 
 
×
Money 
is 
not everything – pul- 
qo’lning kiri 
There is 
one of the foods
 which the 
doctor adviced me to eat – bu yerda 
doctor menga tavsiya qilgan 
taomlardan biri bor 
There 
are
 money
s 
on the table: the 
soum, the dollar, the euro, the rupee – 
stolda pul bor: so’m, dollar, yevro va 
rupe 

NOTE 3: “hair” so’zi “soch” ma’nosida sanalmaydi va artikllar 
qo’llanmaydi: 
Sarah has long hair – Saraning uzun sochi bor 
Ammo, “hair” so’zi “bir tola soch” ma’nosida sanaladi va oldidan noaniq 
artikl qo’llanadi: 
There is a hair in the cup – piyolaga bir tola soch bor 
 
NOTE 4: “Noise” so’zi “shovqin” ma’nosida sanalmaydi va artikllar 
qo’llanmaydi: 
I can’t sleep here. There is much noise – men bu yerda uxlay olmayman. Bu yer juda 
shovqin
Ammo, “noise” so’zi “baqiriq, baqirgan ovoz” ma’nosida sanaladi va 
oldidan noaniq artikl qo’llanadi: 
I heard a noise in the street yesterday – kecha men ko’chada baqirgan ovozni eshitdim 
§. 
Ba’zi otlar gapda anglatadigan ma’nosiga qarab ham sanaladigan, ham 
sanalmaydigan otlar guruhiga kiradi:
 
 
Uncount nouns: 
Count nouns: 
1) Time – vaqt 
I have no
×
time – mening vaqtim 
yo’q 
 
 
 
 
1)
 
A time - zamon, davr, payt 
In 
the 
old times, people lived in the caws 
– qadimda odamlar g’orlarda 
yashashgan 

a time - marta 
I read this book 
2
 time
s
 – men bu kitobni 
2 marta o’qiganman 

---

23 
 
 
 
2) Paper - qog’oz (yozadigan), 
qog’oz (material) 
I need
×
paper to write a letter – xat 
yozish uchun menga qog’oz zarur 
I need
×
paper to make an envelope – 
convert yasash uchun menga qog’oz 
kerak 
 
 
 
3)
 
Glass - shisha (qurilish 
materiali) 
×
Glass 
is
 used in construction – 
shisha qurilishda foydalaniladi 
 
 
 
4)
 
Stone- tosh (qurilish materiali) 
We need
×
stone to build buildings – 
bino qurish uchun bizga tosh kerak 
5)
 
Room- joy 
There 
is 
no 
×
room for you – bu yerda 
sizga joy yo’q 
6)
 
Iron- temir (qurilish materiali) 
×
Iron 
is 
a construction material – 
temir- qurilish materili 
7) Grammar- grammatika fani 
I have 
×
grammar on Mondays – 
dushanba kunlari grammatika fanim 
bor 
8) Light- yorug’lik
×
Light come
s
 from the sun – yorug’lik 
quyoshdan keladi 

to have a time - dam olmoq 
 I had 
a 
wonderful time last year – men 
o’tgan yili ajoyib dam oldim 
2) A paper – gazeta 
Mary bought 
2
 paper
s
 – Meri 2 ta gazeta 
sotib oldi 
 

a paper- sahifa 
The
 article consists of 
3
 paper
s
 – 
maqola 3 sahifadan tashkil topgan 
a paper- hujjat
He showed me his paper
s
 – u menga 
hujjatlarini ko’rsatdi

3) A glass - stakan 
 
He drank
 2
 glasse
s
 of milk – u 2 stakan 
sut ichdi 


glasses - ko’zoynak
Mary has 
2
 glasses – Merining 2 ta 
ko’zoynagi bor 
4) A stone- tosh 
He threw 
2
 stone
s
 at the dog – u itga 
qarata 2 ta tosh otdi 
 
5) A room- xona 
There 
are 2
 room
s
 in my flat – kvartiram 
2 xonali 
6) An iron- dazmol 
He has
 2
 iron
s – 
uni 2 ta dazmoli bor 
 
7) A grammar- grammatika kitobi
I have
 2
 grammar
s 
– meni 2 ta 
grammatika kitobim bor 
 
8) A light- chiroq, svet 
There is 
a 
light in the room – xonada 
chiroq bor 
 
§. 
Bu artikl va olmoshlar doim sanaladigan otlar oldidan qo’llanadi:
A, an the A great number of 
Some, any, several A large number of 
This, that, these, those Planty of 
One, two, three… Few, a few 
Every, each, all Fewer… than… 
No, none More… than… 
Many, a lot of 
§. 
Bu artikl va olmoshlar doim sanalmaydigan otlar oldidan qo’llanadi:
The, some, any Much, a lot of
This, that A great deal of 
All, no, none A great amount of
Plenty of A large amount of 

---

24 
Less… than… Little, a little 
More… than… 
Otlarda ko’plik 
Ingliz tilida, otlarda ko’plik sanaladigan otlarga 
-s
va 
–es
ko’plik qo’shimchalarini 
qo’shish orqali yasaladi. 
1)
 
Ba’zi bir undosh va unli harflarga tugagan otlarga ko’plik yasash uchun
-s
qo’shimchasi qo’shiladi: 
 
Singular: 
Plural: 
A
 book - kitob 
A
 room - xona 
A
 tool - asbob 
A
 car - mashina 
A
 bed - kravat 
A
 leg - oyoq 
A
 month - oy 
A
 place - joy 
A
 language - til 
Book
s
 
Room
s
 
Tool
s

Car
s
 
Bed
s
 
Leg
s
 
Month
s
 
Place
s
 
Language
s
 
 
2)
 
–s, -ss, -x, -ch, -tch, -sh
harfiga tugagan otlarga
-es
qo’shimchasi qo’shiladi va 
s 
tovushi 
z
ga o’zgaradi: 
Singular: 
Plural; 
A 
bus - avtobus 
A
 dress – ko’ylak 
A
 box - quti 
A
 bench - skameka 
A 
match - gugurt 
A
 dish - idish 
Bus
es
 
Dress
es
 
Box
es
 
Benches 
Match
es
 
Dish
es
 
 
3)
 
–fe
va 
–f
harflariga tugagan otlarga ham 
–s
ham 
–es
qo’shimchalari qo’shiladi 
va “
f” “fe”
tovushlari 
 “v”
tovushiga o’zgaradi: 
Singular: 
Plural: 
A shel
f 
- shkaf 
A knif
e - 
pichoq 
A wol
f – 
bo’ri 
A lea
f - 
barg 
A wi
fe - 
xotin 
Shelve
s
 
Knive
s
 
Wolve
s
 
Leave
s
 
Wive
s
 


Ammo, ba’zi 
–f
va
-fe
tovushlari bilan tugagan otlarga ko’plik yasash uchun 
–s
qo’shimchasi qo’shiladi va bu harflar o’zgarmaydi: 
Singular: 
Plural: 
A
 roof - tom 
A
 hoof - tuyoq 
A 
wharf - bandargoh 
A 
handkerchief – dastro’mol 
A
 kerchief - rumol 
A
 safe - sandiq 
Roof
s
 
Hoof
s
 
Wharf
s
 
Handkerchief
s
 
Kerchief
s
 
Safe
s
 
 
4)
 
–o unlisi bilan tugagan otlarga ko’plik yasash uchun –es qo’shimchasi 
qo’shiladi: 

---

25 
Singular: 
Plural: 
A
 hero - qahraman 
A 
negro – qora tanli 
A
 tomato - pomidor 
A
 potato - kartoshka 
Hero
es
 
Negro
es
 
Tomato
es
 
Potato
es
 
 
Ammo, ba’zi bir 
–o
unlisi bilan tugagan 
xalqaro so’zlarga
ko’plik yasash uchun 
–s 
qo’shimchasi qo’shiladi: 
 
Singular: 
Plural: 
A 
radio 
A 
piano 
A 
motto 
A
 lotto 
A
 kilo 
A
 photo 
Radio
s
 
Piano
s
 
Motto
s
 
Lotto
s
 
Kilo
s
 
Photo
s
 
 
5) –y unlisi bilan tugagan otlarga ko’plik yasash: 
a) Agar –y unlisi so’z oxirida undosh harfdan so’ng kelsa, ko’plik yasash uchun 
–es qo’shimchasi qo’shiladi va bu unli –i ga o’zgaradi: 
Singular: 
Plural: 
A
 city - shahar 
A
 lady - xonim 
A
 baby - chaqaloq 
Citi
es
 
Ladi
es
 
Babi
es
 
 
b) Agar –y unlisi so’z oxirida unli harfdan so’ng kelsa, ko’plikda unga –s 
qo’shiladi: 
 
Singular: 
Plural: 
A 
boy - bola 
A 
key - kalit 
A
 play - pyesa 
Boy
s
 
Key
s
 
Play
s
 
 
6)
Ba’zi otlar ko’plikda qo’shimcha qo’shilmasdan tarkibi o’zgarishi orqali 
ko’plikka aylanadi: 
Singular: 
Plural: 
A
 man 
A 
woman 
A 
tooth 
A 
foot 
A
 goose 
An
 ox 
A
 mouse 
A 
child 
A
 person 
M
e
n 
Wom
e
n 
T
ee
th 
F
ee
t 
G
ee
se 
Ox
en
 
Mice 
Child
ren
 
People 
 
NOTE: “People” so’zi “xalq” ma’nosida kelsa, ko’plik oladi: 
Our family consists of 4 
people 
– oilamiz to’rt kishidan iborat
A lot of 
peoples
 live in Uzbekistan – O’zbekistonda ko’plab millat vakillari yashaydi 
 

---

26 
7)
 
Ba’zi bir otlar birlikda ham, ko’plikda ham bir xil ko’rinishda bo’ladi, faqat 
birlikda ular oldidan noaniq artikllar qo’llanadi, ko’plikda esa ularga hech 
qanday qo’shimcha qo’shilmaydi: 
Singular: 
Plural: 
A
 fish - baliq 
A
 sheep – qo’y 
A
 cattle – qora mol 
A 
deer – bug’u 
Fish
× 
Sheep
× 
Cattle
× 
Deer
× 
 
There 
is
 
a
 fish on the table – stolda bitta baliq bor
There 
are many
 fish on the table – stolda ko’p baliq bor 
Ammo, bu otlarning ma’lum bir turi ko’rsatilsa, ko’plikda ular –s va -es 
qo’shimchalarini oladi: 
Two 
Sazane
 fish
es
Two 
Swiss
 cattle
s
 
Two 
Karakul
 sheep
s
Two 
Siberian 
deer
s