Articles otlar oldidan qo’llanuvchi so’z turkumi artikl

Positive degree: Comparative 
degree: 
Superlative 
degree: 
Good 
Bad 
Many 
Much 
Little 
Far
Better 
Worse 
More 
More 
Lest 
1) farther (masofa) 
2) further (vaqt) 
● further 
(qo’shimcha) 
The best 
The worst 
The most 
The most 
The least 
1) the farthest 
2) the furthest. 
 
This film is 
good 
– Bu yaxshi film 
This film is 
better
than that film we saw yesterday – Kecha ko’rgan filmimizga 
qaraganda bu film yaxshiroq ekan.. 
This film is 
the best
 of all films – Bu film barcha filmlarning eng zo’ri. 
 

---

60 
§. Ba’zi bir –y, -ow, -ble, -e, -er, -t, -ng 
qo’shimchalari bilan tugagan ikki 
bo’g’inli murakkab sifatlar qiyosiy va
 
orttirma darajada bir bo’g’inli sodda sifatlar 
kabi daraja qo’shimchalarini oladi:
 
Positive degree: 
Comparative 
degree: 
Superlative degree: 
Eas
y 
– oson, yengil 
Earl
y 
– erta, barvaqt 
Narr
ow 
– ensiz, tor 
Shall
ow – 
past, sayoz 
No
ble 
–
olijanob, 
himmatli 
Strang
e 
– 
g’alati; 
notanish 
Simpl
e – 
oddiy, sodda 
Sampl
e – 
namunali 
Clev
er – 
aqlli, uquvli 
Straigh
t 
– 
to’g’ri; 
rostgo’y 
Stro
ng – 
kuchli; ta’sirli 
Easi
er
Earli
er
Narrow
er
Shallow
er
Nobl
er
Strang
er
Simpl
er
Sampl
er
Clever
er
Straight
er
Strong
er 
The
easi
est
The
earli
est
The
narrow
est
The 
shallow
est
The 
nobl
est
The 
strang
est
The 
simpl
est
The
sampl
est
The
clever
est
The 
straight
est
The 
strong
est.
§ . “–ing” va “-ed” qo’shimchalari 
Sifatlar o’zidan so’ng “-ing” va “-ed” qo’shimchalarini olishiga qarab 2 
turga: belgi- hususiyat va munosabat sifatlariga bo’linadi. 
1)
 
–ing qo’shimchasiga tugaydigan sifatlar
kishilarga, narsa- predmetlarga, 
voqea- hodisalarga
nisbatan qo’llanilib,
ularning belgi- hususiyatini bildirib 
keladi
. 
Bunda asosan, 
sifat fe’ldan yasaladi: 
The book is interesting –
 Bu kitob qiziqarli. 
John is boring –
 Jon zerikarli bola. 
His progress is astonishing –
 Uning yutug’i hayratlanarli. 
The accident is terrifying –
 Bu dahshatli voqea. 
2)
 
–ed qo’shimchasi bilan tugaydigan sifatlar kishiga nisbatan qo’llanilib,
kishilarning biror bir narsa- predmetga, shaxsga, voqea- hodisaga bo’lgan 
munosabatini ko’rsatadi: 
I am interested in the book –
 Bu kitob meni qiziqtirib qo’ydi 
I am bored with John –
 Jon meni zeriktirib yubordi. 
I am astonished at (=by) his progress –
 Uning muvaffaqiyati meni hayratga soldi. 
I am terrefied by (=with) the accident –
 Bu voqea meni dahshatga soldi. 
 
§ . Sifatlarning gapda joylashish tartibi 
Biror bir narsa- predmetning belgi- hususiyatini bir necha sifatlar orqali 
ifodalamoqchi bo’lsak, asliy sifatlar quyidagi tartibda joylashadi: 
Xajm + Yosh + Rang + Qayerda tayyorlangan, qayerdan + 
Nimadan tayyorlangan + Ot 
A tall, young, white, Russian peasant –
 Uzun bo’yli, yosh, oq tanli rus dehqoni. 
A tiny, old, red Russian metal box –
 Ixchamgina, eski, qizil rangli rus metal qutisi.
A hugl, new, black Japan car –
 Katta, yangi, qora yapon mashinasi. 
A big, black cat –
 Semiz qora mushuk. 
A young Uzbek journalist –
 Yosh o’zbek jurnalisti. 
 

Nisbiy sifatlar esa doimo ularning oldidan qo’llanadi: 

---

61 
A clever, 
tall, young, white Russian peasant.
 
A nice, 
huge, new, black Japan car.
 
A bad, 
big, black cat.
 
A talented, 
young Uzbek journalist 
 
Linking Verbs 
Quyidagi fe’llar o’zidan so’ng doim sifat talab qiladi: 
Feel – his qilmoq Become 
Look – tuyilmoq, ko’rinmoq Get
Smell – hid taratmoq Turn ├
“bo’lmoq” ma’nosida 
Sound – yangramoq Grow 
Taste – ta’mi bo’lmoq 
 
Appear / seem – ko’rinmoq, tuyilmoq 
 

For examples:
 The soup 
smells good –
 sho’rva yaxshi hid taratyapti 
This food 
tastes delicious –
 bu taom juda mazali 
The children 
feel happy –
 bolalar o’zlarini baxtli his qilishyapti 
The weather 
became cold –
 ob-havo sovib qoldi 
Compare: 
That man 
looks angry
– anavi 
kishini jaxli chiqqanga o’xshaydi 
That man 
looked 
at me angrily – 
anavi kishi menga jaxl bilan qaradi 
Birikmali fe’llar 
To feel:
To feel tired – charchamoq 
To feel ill – kasal bo’lmoq 
To feel upset – kayfiyati tushmoq, hafa bo’lmoq 
To feel bad – kasal bo’lmoq 
To feel well – sog’aymoq, o’zini yaxshi his qilmoq 
To feel hungry – och qolmoq 
To feel thirsty – chanqamoq 
To grow:
To grow old – qarimoq 
To grow pale – oqarib ketmoq 
To grow dark – qorong’I tushmoq 
To turn:
To turn red – qizarib ketmoq 
To turn pale – rangi oqarib ketmoq 
To turn dark – qorong’i tushmoq 
To fall:
To fall asleep – uxlab qolmoq 
To fall ill – kasal bo’lmoq 
To get:
To get angry – jaxli chiqmoq 
To get tired – charchamoq 
To get ill – kasal bo’lmoq 
To get upset – hafa bo’lmoq 
To get hungry – och qolmoq 
To get thirsty – chanqamoq 

---

62 
To seem:
To seem angry – jaxli chiqmoq 
To seem happy – xursand ko’rinmoq 
To seem convinced – ishonarli ko’rinmoq 
To seem displeased – norozi ko’rinmoq 
To seem pleased – mamnun ko’rinmoq 
To seem upset – hafa ko’rinmoq 
To seem well – yaxshi ko’rinmoq, sog’lom ko’rinmoq 
To seem hungry – ochga o’xshab ko’rinmoq 
To seem thirsty – chanqamoq 
To look:
To lookold – qari ko’rinmoq 
To look angry – jaxli chiqqandek tuyilmoq 
To look pale – rangi oqarib ketmoq 
To tired – charchaganga o’xshamoq 
To look convinced – ishonchli ko’rinmoq 
To look displeased – noroziga o’xshamoq 
To look well – sog’lom ko’rinmoq 
To look hungry – och qolmoq 
To look thirsty – chanqamoq 
To look stout – semirmoq 
To shabby - eskirmoq 

ADVERB 
(Ravish) 
Ravish, asosan, gapda fe’l bilan bog’lanib, o’sha fe’l ifodalagan ish- harakatning 
belgisini ko’rsatib keladi ya’ni ishlarning qay tarzda, qayerda, qachon, qay darajada 
bajarilganligini ko’rsatadi. Shunga ko’ra ravishlar 4 guruhga bo’linadi: 
1)
 
Adverbs of Manner – Harakat tarzi ravishi 
2)
 
Adverbs of Place – O’rin- joy ravishi
3)
 
Adverbs of Time – Payt ravishlari
4)
 
Adverbs of Measure – Daraja- miqdor ravishlari
 
Adverbs of Manner 
Harakat tarzi ravishi, gapda fe’l bilan bog’lanib, fe’l ifodalagan ish- harakatnig qay 
tarzda, qanday qilib, qay holatda bajarilishini ko’rsatadi va How? (qanday) so’roq 
olmoshi bilan analiz qilinadi. 
Ingliz tilida, harakat tarzi ravishi sifatlarga –ly ravish yasovchi qo’shimcha 
qo’shish orqali yasaladi: 
 
Adjective
Adverb
Calm – bosiq, vazmin: 
Smith is calm man- Smit vazmin 
kishi 
Open – ochiq: 
I see an open window- men ochiq 
derazani
ko’ryapman 
Slow – sekin: 
This is a slow car- bu sekin yuradigan 
mashina 
Calmly – vazminlik bilan, bosiqlik 
bilan: 
He explained to me the situation 
calmly- u menga vazminlik bilan 
tushuntirib berdi. 
Openly – ochiqchasiga: 
He told me this openly- u menga 
buni ochiqcha aytdi (How did he tell 
you this?) 
Slowly – sekinlik bilan, sekin: 
He runs slowly- u sekin yuguradi 
(How does 
he run?)

---

63 
Ba’zi bir sifatlar, sifat holatida ham, ravish holatida ham bir xil ko’rinishda 
bo’ladi ya’ni ularga –ly ravish yasovchi qo’shimcha qo’shilmaydi. Agar ularga –
ly sifat yasovchi qo’shimchasi qo’shilsa, ularning ma’nosi butunlay o’zgarib 
ketadi yoki noto’g’ri bo’ladi: 
 
Adjective
Adverb
 
Hard – qattiq; og’ir; 
qiyin: 
Hardly – zo’rg’a, 
bazo’r: 
He is working hardly- u 
zo’rg’a ishlayapti. 
A hard life- og’ir 
hayot. 
I work hard- men 
qattiq ishlayman. 
Late – kech: 
Lately – keyingi 
paytlarda: 
I haven’t worked lately – 
men keyingi paytlarda 
ishlamadim. 
A late hour- kech 
soat. 
I came late- men 
kech keldim. 
Fast – tez: 
Fastly × 
Soonly ×
A fast car – tez 
yuradigan mashina. 
I run fast- men tez 
yuguraman. 
NOTE: Ingliz tilida ba’zi bir sifatlar ham –ly qo’shimchasi bilan tugaydi: 
Friendly – do’stona Lively - bebosh 
Lovely – sevimli Silly - axmoq 
Elderly – ulug’ Lonely – yolg’iz 
For examples:
Friendly advice – do’stona maslahat 
A lovely son – sevimli qo’shiq 
A silly friend – axmoq do’st 
An elderly man – ulug’ kishi 
A lively boy – bebosh bola 
A lonely woman – yolg’iz ayol 
 
Adverbs of Place 
O’rin- joy ravishlari,
fe’l bilan bog’lanib, fe’l ifodalagan ish- harakatning 
bajarilish o’rnini va joyini ko’rsatib keladi va 
Where?
(qayerda) so’roq olmoshi bilan 
analiz qilinadi: 
Here – bu yerda 
There – u yerda 
Somewhere / anywhere – biror yerda 
Everywhere – hamma yerda 
Nowhere – hech yerda 

I work 
here.
 
Where
 do you work? – Men bu yerda ishlayman. Siz qayerda 
ishlaysiz? 
I saw him 
there.
 
Where 
did you see him? – Men uni u yerda ko’rdim. Siz uni 
qayerda ko’rdingiz? 
 
Adverbs of Time 
Payt ravishlari,
gapda fe’l bilan bog’lanib, fe’l ifodalagan ish- harakatning 
bajarilish paytini, vaqtini ko’rsatib keladi. 
Payt ravishlari 2 turga bo’linadi:
1)
 
Qat’iy vaqtni ko’rsatuvchi payt ravishlari; 
2)
 
Noqat’iy vaqtni ko’rsatuvchi payt ravishlari; 

---

64 
3)
 
Qat’iy vaqtni ko’rsatuvchi payt ravishlari, ish- harakatning aniq bir 
vaqtda bajarilishini ko’rsatib when? (qachon) so’rog’iga javob bo’ladi: 
Today- bugun Last week (month, year) – o’tgan hafta 
Yesterday- kecha Next week (month, year) – kelasi hafta 
Tomorrow- erta Late – kech
Now / currently- hozir …ago - …oldin. 
 
4)
 
Noqat’iy vaqtni ko’rsatuvchi payt ravishlari ish- harakatning mavhum va 
noaniq paytini ko’rsatib How often? (qancha vaqtda, qanchalik tez- tez) 
so’rog’iga javob bo’ladi: 
Often / frequently – tez tez 
Seldom / rarely – kamdan kam 
Usually – odatda 
Sometimes – ba’zan, ba’zida 
Always – har doim 

I 
often 
meet my friends. 
How often
 do you meet your friends? – Men do’stlarim 
bilan tez- tez ko’rishib turaman. Siz qanchalik tez- tez do’stlariz bilan ko’rishib 
turasiz? 
I 
seldom 
go to the cinema. 
How often
 do you go to the cinema? – Men kamdan- 
kam kinoga boraman. Siz qanchalik tez- tez kinoga borib turasiz? 
Adverbs of Measure 
Daraja- miqdor ravishi, 
gapda fe’l bilan bog’lanib, ish- harakatning bajarilish 
darajasining kam yoki ko’pligini ko’rsatib keladi va 
How much?
(qancha) so’rog’i 
bilan analiz qilinadi: 
Much / a lot – ko’p 
Little / a little – kam 
For examples:
I work 
much 
(= I work 
a lot
) – Men ko’p ishlayman. 
He works 
little
 – U kam ishlaydi. 
Ravishlarda daraja 
Ravishlarda daraja qo’shimchalari sifatlarniki kabi qo’shiladi
ya’ni bir 
bo’g’inli sodda ravishlarga qiyosiy darajada 
–er,
orttirma darajada 
–est
qo’shimchasi 
qo’shiladi. Ko’p bo’g’inli murakkab ravishlar oldidan qiyosiy darajada 
“more”,
orttirma darajada esa 
“most”
daraja qo’shimchalari qo’shiladi: 
Positive degree 
Comparative degree 
Superlative degree 
Fast- tez: 
Sarah runs fast – Sara 
tez yuguradi 
 
Slowly – sekin: 
John drives slowly – 
Jon sekin haydaydi 
Faster – tezroq: 
Sarah runs faster than 
me – Sara menga 
qaraganda tezroq 
yuguradi 
 
More slowly – 
sekinroq: 
 John drives more 
slowly than me – Jon 
menga qaraganda sekin 
haydaydi 
Fastest – juda tez: 
Sarah runs fastest all the 
runners in our group – 
Sara guruhimizda 
barchadan tez yuguradi 
Most slowly – juda 
sekin: 
John drives most slowly 
– Jon juda sekin haydaydi 
Ravishlarda teng daraja: As + oddiy daraja ravishi + as 
I know English 
as well as
 Nick- men ingliz tilini Nikdek yaxshi bilaman. 

---

65 
He sings Italian songs 
as well as
 Toto- u italiancha qo’shiqlarni Toto kabi yaxshi 
kuylaydi. 
I run 
as fast as
 Jack- men Jek kabi tez yuguraman. 
His car runs 
as slowly as
 a tortoise- uning mashinasi toshbaqadek sekin yuradi. 
 
Noto’g’ri ravishlar 
Noto’g’ri ravishlar oddiy darajadan qiyosiy yoki orttirma darajaga o’tganda daraja 
qo’shimchalarini olmaydi, balki ularning o’zaklari o’zgarib ketadi: 
Positive degree 
Comparative 
degree 
Superlative degree 
Well 
Badly 
Much 
Little
Better 
Worse 
More 
Less
Best 
Worst 
Most 
Least
I know English
 well
 – men ingliz tilini yaxshi bilaman. 
I know English 
better
 than Nick – men ingliz tilini Nikka nisbatan yaxshiroq 
bilaman. 
I know English 
best 
of all in the group – Guruhimizda men ingliz tilini eng yaxshi 
bilaman.