Articles otlar oldidan qo’llanuvchi so’z turkumi artikl

GERUND 
Gerundi – fe’llarning shaxssiz shakllaridan biri bo’lib, o’zbek tilidagi 
harakat 
nomi
ga to’g’ri keladi va 
–ing (-moq, -ish, -sh)
qo’shimchasini qo’shib yasaladi. 
Gerundini gapdagi vazifalari 
1)
 
Ega vazifasida: 
Swimming
 is pleasure – suzish yoqimli 
Reading 
is useful – o’qish foydali 

---

159 
2)
 
Ot-kesim vazifasida: 
My hobby is 
reading 
– mening sevimli mashg’ulotim - o’qish 
His favourate occupation is 
swimming
 – uning sevimli mashg’uloti – suzish 
3)
 
To’ldiruvchi vazifasida: 
I like 
reading 
– men o’qishni yaxshi ko’raman 
He fancies 
watching 
TV – u televizor ko’rishni xush ko’radi 
4)
 
Hol vazifasida: 
I learned English by 
reading 
much – men ingliz tilini ko’p o’qish orqali o’rgandim 
I have breakfast before 
going 
to school – men maktabga borishdan oldin nonushta 
qilaman 
Gerundining turlari 
Types
Active
Passive
Present Gerund 
Doing - bajarmoq 
Being done – 
bajarilmoq 
Perfect Gerund 
Having done – 
bajargan bo’lmoq 
Having been done – 
bajarilgan bo’lmoq 
Presend Gerund –
ish-harakat yoki voqea-hodisaning boshqa ish-harakatga 
qaraganda keyinroq bajarilishini yoki bir vaqtda bajarilishini ko’rsatadi: 
- Jack is going to translate the text – Jek matnni tarjima qilmoqchi 
- I imagine his 
translating
 the text – men uning matnni tarjima qilishini tasavvur 
qilyapman 
(I imagine the text 
being translated
 by Jack – men matnni Jek tomonidan tarjima 
qilinishini tasavvur qilyapman) 
 
I fancy 
going
 there tomorrow – men u yerga ertaga borishni maqul ko’raman 
It started
 raining
 – yomg’ir yog’ishni boshladi 
 
Perfect Gerund –
ish-harakatning boshqa bir ish-harakatga qaraganda oldinroq 
bajarilishini, sodir bo’lishini ko’rsatadi: 
Jack translated the text. I imagine his 
having translated
 the text – Jek matnni 
tarjima qildi. Men uning matnni tarjima qilganligini tasavvur qilyapman 
I imagine the text 
having been translated 
by Jack – men matnni Jek tomonidan 
tarjima qilinganligini tasavvur qilyapman 
Jack admitted 
having stolen
 the money – Jek pulni o’g’irlaganligini tan oldi 
Jack admitted the money 
having been stolen
 – Jek pulni o’g’irlangan ekanligini tan 
oldi 
 
Gerundining qo’llanish holatlari 
1)
 
Predlogdan so’ng doim gerundi qo’llanadi: 
Preposition + doing 
Instead of staying
 at home, Jack went to the theatre – uyda qolish o’rniga Jek 
teatrga bordi 
I usually have a rest 
after finishing
 work – men odatda ish tugaganidan so’ng dam 
olaman 
Jack has wide experience 
in teaching
 math. – Jek matematika fanidan ta’lim 
berishda keng tajribaga ega 

---

160