Arshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

Kontokorrent operatsiyalari
Banklarning noananaviy opreatsiyalaridan biri kontokorrent operatsiyalari hisoblanadi. Kontokorrent (overdraft) operatsiyalarida mijozlarning banklardagi talab qilib olinguncha saqlanadigan depozit hisobvaraqlari bo‘yicha malum miqdorda debet qoldiq (overdraft) qolishiga ruxsat beriladi. Albatta, bu iqtisodiy jarayon bank va mijoz ortasida tegishli shartnoma asosida rasmiylashtiriladi, kontokorrent shartnomasiga asosan mijozning talab qilib olinguncha saqlanadigan depozit hisobvaraqlarida mablag‘lar mavjud bo‘lmagan holda, unga to‘lovlarni malga oshirish uchun tegishli summani debet qoldig‘i hisobidan o‘tkazishga yo‘l qo‘yiladi.
Kontokorrent (overdraft) operatsiyalarida mijozning talab qilib olinguncha saqlanadigan depozit hisobvarag‘ining aktiv qismida qolgan qoldiq asosida bank hisobiga tegishli foiz hisoblanadi. Mijoz tomonidan sotilgan tovarlar va ko‘rsatilgan xizmatlar uchun kelib tushgan mablag‘lar uning talab qilib olinguncha saqlanadigan depozit hisobvarag‘i tushishi orqali debet qoldiq(overdraft) summasi yopiladi. SHu tariqa, bank va mijoz o‘rtasida tuzilgan shartnomada kelishilgan muddat davomida kontokorrent (overdraft) operatsiyasi amalga oshiriladi. Uning ishtirokchilari bank va bankning mijozi hisoblanib, bank kontokorrent (overdraft) shartnomasini tuzayotganda mijozning moliyaviy holati, balansning likvidligi va borshqa mezonlarga alohida etibor qaratiladi. Bunda asosan bank bilan uzoq yillardan buyon hamkorlik qilib kelayotgan va asosli to‘lov qobiliyatiga ega bo‘lgan hamda ishonchli mijozlari yuqori mavqeiga ega bo‘ladi. Kontokorrent (overdraft) operatsiyalarining qator afzxalliklari mavjud bo‘lib, ularning asosiylari quyyidagilar hisoblanadi.:

• 
  Mijozning qisqa muddatli moliyaviy resurslarga bo‘lgan ehtiyojini taminlaydi va qo‘shimcha hujjatlarni rasmiylashtirish uchun ketadigan vaqt va moliyaviy mablag‘larni tejash imkoniyatini beradi;
  
• 
  Banklarga moliyaviy mablag‘larni ishonchli va samarali maqsadlarga joy lashtirish imkoniyatini berish bilan birga, qo‘shimcha foyda olishga sharoit yaratadi.