Arshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

<sub>O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


QARSHI MUHANDISLIK-IQTISODIYOT INSTITUTI


“BUXGALTERIYA HISOBI VA AUDIT ” KAFEDRASI
“PUL VA BANKLAR”
fanidan 5230200- “Menejment”, 5230600-“Moliya” ta’lim yo‘nalishlari 3-kurs talabalari uchun tayyorlangan
MA’RUZALAR MATNI

Qarshi-2021</sub>


Tuzuvchi: “Buxgalteriya hisobi va audit” kafedrasi
katta o‘qituvchisi H.Azimova

Taqrizchilar: QDU “Turizm va marketing” kafedrasi
mudiri,i.f.n.Sh.Yakubova
“Buxgalteriya hisobi va audit” kafedrasi dotsenti
S.Egamberdiyeva

Mazkur ma’ruzalar matni to’plami 5230200 “Menejment”, 5230600-“Moliya” ta’lim yo‘nalishlari 3-kurs talabalari uchun mo’ljallangan bo’lib, unda ushbu fanning ishchi o’quv dasturi asosida barcha mavzularning asosiy mazmuni yoritilgan.
“Buxgalteriya hisobi va audit” kafedrasi yig’ilishida ma’ruzalar matni to’plami (bayon №__ “___” ________2021__ yil) “Iqtisodiyot” fakulteti Uslubiy komissiyasida (bayon №__ “__” ________ 2021__ yil) va institut Uslubiy Kengashida ko’rib chiqilgan va o’quv jarayonida foydalanishga tavsiya etilgan.
KIRISH

Zamonaviy bozor iqtisodiyoti sharoitda tovar ishlab chiqarish va ayirboshlash munosabatlari pul va banklarning ishtirokisiz amalga oshmasligi barchamizga ma’lum. Shuningdek, bozor iqtisodiyoti sharoitida har qanday faoliyatning asosiy maqsadi foyda olishga qaratilgan bo‘lib, ushbu faoliyatning asosini ham pul tizimi va bank tizimi bilan bog‘liq qator munosabatlar tashkil etadi. Bu o‘z-o‘zidan, keyingi yillarda, mamlakatimiz oily o‘quv yurtlarida iqtisodchi mutaxassislarni tayyorlashda “Bank ishi” faninig ahamiyatini keskin oshirmoqda.

E’tirof etish joizki, mamlakatimizning iqtisodiyot va moliya yo‘nalishidagi oliy o‘quv yurtlari professor-o‘qituvchilari tomonidan “Bank ishi” fani bo‘yicha darslik va o‘quv qo‘llanmalar nashr etilgan.
2020 yilda o‘zlashtirish mo‘ljallanayotgan investitsiyalar. To‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni jalb etish ko‘rsatkichlari. Bugungi kunda O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlar natijasining jahondagi etakchi xalqaro reyting agentliklari tomonidan e’tirof etilayotgani.
“Fitch Ratings” va “Standart & Poo’rs” reyting agentliklari tomonidan birinchi marta mamlakatimiz xalqaro suveren kredit reytingini belgilangani. Reyting agentliklarining O‘zbekistonda valyuta, savdo va narx siyosati erkinlashgani, davlat boshqaruvidagi institutsional o‘zgarishlar, mamlakat oltin-valyuta va byudjet zaxirasi etarli ekani, davlat qarzining kamligi singari omillarga alohida e’tibor qaratayotgani.
2019 yilda O‘zbekistonning suveren davlat obligatsiyalarini xalqaro moliya bozorlariga chiqarilishi. Bu borada “J.P.Morgan”, “Citibank”, “Deutsche Bank” kabi etakchi xalqaro investitsiya banklari bilan olib borilayotgan hamkorlik.
Xorijiy investitsiyalarni keng jalb qilish uchun mamlakat investitsiya salohiyatini to‘la namoyon etish choralari. Xorijiy investorlar uchun hududlar va tarmoqlar bo‘yicha investitsiya loyihalarini puxta shakllantirishning ahamiyati.
Erkin iqtisodiy zonalar va kichik sanoat zonalarida biznes sub’ektlarini joylashtirish, ularga imtiyoz va preferensiyalar berishni tashkiliy va huquqiy jihatdan tartibga solish lozimligi. Eksportga mahsulot chiqarayotgan, innovatsion va yuqori texnologik ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘ygan tadbirkorlarga va chet ellik investorlarga imkoniyat yaratish kerakligi. O‘zbekistonni Global raqobatbardoshlik reytingiga kiritish bo‘yicha tegishli ishlarni amalga oshirish.
Mamlakatimizda bank kapitalining asosiy qismi davlatga tegishli ekani-bank tizimidagi asosiy muammo. Uning bank sektorida sog‘lom raqobatga, xizmat ko‘rsatish sifatiga salbiy ta’sir qilayotgani.
Xalqaro moliya institutlari ko‘magida bank-moliya tizimini rivojlantirish bo‘yicha uzoq muddatli strategiya ishlab chiqish lozimligi.
Bank tizimiga xususiy va xorijiy kapital kirib kelishi hisobidan davlat banklari ulushini bosqichma-bosqich kamaytirib borishning sohada raqobat muhitini yaxshilashga, tijorat banklari faoliyatini, kreditlash sifati va madaniyatini har tomonlama oshirishga xizmat qilishi.


1-MAVZU. PUL VA BANKLAR FANIGA KIRISH