Қarshi muҳandislik-iқtisodiyot instituti “Axborot texnologiyalari va matematik modellashtirish” kafedrasi assistenti J

World Wide Web
(WWW) ga poydevor 
quyildi. 1993 yil Mark Anderson rahbarligida birinchi gipermatnli Mosaic grafik brauzeri ishlab 
chikildi va u Netscape korporatsiyasiga o’tib Netscape brauzerini ishlab chiqdi. 90 yillar o’rtalarida 
Internet biznes-ishlovlar bilan ishlash uchun qo’llanila boshlandi. Biroq, bu borada turli 
muammolar: tarmoq; kanallarini ortiqcha yo’qlash va axborotni ximoyalash mavjud edi. 
Gipermatnli informatsion tizim g’oyasining shunisi ahamiyatliki , bunda foydalanuvchi 
dokumentlarni (ma‘lumotlarni) kitob o’qishdagidek ketma-ketlikda emas, balki o’ziga yoqqan 
tarzda ko’rib chiqishi mumkin.
Shuning uchun ham T. Nelson gipermatnni 
chiziqsiz matn 
sifatida talqin etdi. 
Bunga matnlarning turli sahifalarini bog’lovchi maxsus mexanizm gipermatnli sslkalar 
yordamida erishiladi, ya‘ni oddiy matnda “keyingisi-avvalgisi” tarzidagi sslkalar mavjud bo’ladi, 
gipermatnlarda bo’lsa qancha kerak bo’lsa shuncha sslkalar tuziladi. Mutaxassislarning gipermatn 
bo’yicha eng yoqtirgan misollariga entsiklopediyalar, “Help” tizimsi kabilar kiradi. 
Birinchi ko’rinishda oddiy tuyuladigan sslkalar yaratish mexanizmi yetarlicha qiyin 
hisoblanadi, chunki statistik sslkalar, dinamik sslkalarni dokument bilan bir butunlikda yoki uning 
alohida qismlari bilan, ya‘ni kontekst sslkalar tuzish mushkul. 
Bunday yondashishning keyingi rivoji gipermatn tushunchasining boshqa informatsion 
resurslar hisobiga- grafikani, audio va videoinformatsiyadan gipermedia tushunchasigacha 
bo’lganlarni hisobga olgan holda kengayishiga olib keladi.
Shunday qilib, gipermatn – bu nostrukturaviy erkin o’sayotgan bilimni tasvirlash 
texnologiyasidir. Gipermatn zamirida o’zaro yo’naltirilgan semantiq aloqalar(munosabatlar) bilan 
bog’langan, tarmoq hosil qiluvchi informatsion ob‘ektlar tizimini tushunishadi. Har bir ob‘ekt 
ekranning informatsion paneli bilan bog’langan bo’ladi va foydalanuvchi ushbu bog’liqlik, 
munosabatlardan birini tanlashi mumkin bo’ladi. Gipermatnli texnologiya bir ob‘ektdan boshqasiga 
, ularning ma‘noviy, semantiq bog’liqligini hisobga olgan holda joylashtirishni mo’ljallaydi.