Қarshi muҳandislik-iқtisodiyot instituti “Axborot texnologiyalari va matematik modellashtirish” kafedrasi assistenti J

program ellipes;

uses graph;

var gd, gm: integer;

begin

gd:=detect;

initgraph(gd, gm, ‘ ‘ );

setfillstyle(7, blue);

bar(0,0,getmaxx, getmaxy);

setcolor(3);

setfillstyle(11, lightred);

setfillstyle(11,lightred);

fillellipse(getmaxx div 2, getmaxy div 2, 200,90);

readln;

closegraph;

end.

Yuqorida keltirilagan operatorlar va yordamchi suzlardan foydalanib, to’g’ri Chiziq, aylana, yoy, ellips, ellipsli yoy chizish dasturini keltiramiz. Bu dastur Turbo Pascal tizimida quyidagi ko’rinishda bo’ladi.

program mashq3;

uses graph;

var x,y,r:integer;

begin

initgraph(x,y, ' ');

setcolor(9); lineto(640,480);

setcolor(12); line(500,200,200,400);

setcolor(4); circle(325,225,200);

setcolor(5); arc(325,225,0,180,100);

setcolor(6); pieslice(220,300,90,280,50);

setcolor(15); ellipse(200,100,0,360,30,50);

setcolor(13); ellipse(300,100,0,180,50,30);

readln;

closegraph;

end.
Ushbu dasturni Turbo Pascal tizimida kiritilgandan sung natija oladigan bo’lsak ekranga 1-rasmdagi chizmalar chikadi.


1-rasm
Pascal tilining grafik rejimida matnlar hosil qilish
Grafik rejimida harflarni chizib matn yozish uchun quyidagi protsedura va funktsiyalardan foydalaniladi;

Settextstyle(font, derection, size); - joriy shriftni o’lchami va yo’nalishini belgilaydi. Bu yerda font shrift turi, derection, matn yozilish yo’nalishi, size esa shrift o’lchami.

Settextjustify(horiz,vert);- matnni gorizontal va vertikal yozilishi bo’yicha tekislash vazifasini bajaradi.

OutTextxy(x,y,Textstring);- textstring matnni (x,u) koordinatali nuqtadan boshlab yozadi.

Grafikli rejimda kompyuter ekraniga «Kompyuter olami» matnini chizish dasturini misol sifatida keltiramiz.

program grafikmatn;

uses graph;

var gd, gm:integer;

begin

gd:=detect;

initgraph(gd,gm, ‘ ‘);

if graphresult<> grok then halt(1);

setfillstyle(1,7);

bar(0, 0, getmaxx,getmaxy);

settextjustify(1,1);

settextstyle(4,1,8);

setcolor(0);

outtextxy(getmaxx, div 2, getmaxy div 2, ‘kompyuter olami’);

setcolor(2);

outtextxy(getmaxx, div 2+2, getmaxy div 2+2, ‘kompyuter olami’);

setcolor(4);

outtextxy(getmaxx, div 2+4, getmaxy div 2+4, ‘kompyuter olami’);

readln;

closegraph;

end.
Nazorat savollari

1. 
   Pascal dasturlashtirish tilidagi modul deganda nimani tushinasiz?
   
2. 
   Pascal dasturlashtirish tilidagi qaysi modullarni bilasiz?
   
3. 
   Pascal DTda modullar qaysi kalitli suz orqali e‘lon kilinadi?
   
4. 
   Pascal DTda grafikli rejimga o’tish va yopish uchun qaysi operatorlardan foydalaniladi?
   
5. 
   Pascal tilida necha xil ranglardan foydalaniladi va ranglar qaysi operator orqali beriladi?
   
6. 
   Aylana chizish operatorining umumiy ko’rinishini yozing va tushintiring
   
7. 
   SHaqllarni buyash usullari qaysi operatorlar orqali bajariladi?
   
8. 
   SHaqllarni buyashning necha xil usullari mavjud?
   
9. 
   SHaqllarni buyashda rangning nomeri urniga rangning inglizcha atamasini yozish mumkinmi?
   
10. 
    Grafik rejimda matnlar qaysi operatorlar orqali chiziladi?