Arrian (Arrianos) Flaviy (taxminan 95 175 y lar o‘rtasi) Rim tarixchisi va yozuvchisi

ARRIAN (Arrianos) Flaviy (taxminan 95 — 175 y.lar o‘rtasi) — Rim tarixchisi va yozuvchisi. Kichik Arrian Flaviy (taxm inan 95—175) — yirik yunon yozuvchisi, tarixchisi va geograf olimi, asli Kichik Osiyoning Nikomadiya shahridan. U “ Iskandar haqida” , “ Parfiyaliklar haqida” , “ Hindiston” va 7 jildlik “ lskandarning yurishlari” nomli kitoblar muallifidir.0‘zbekiston va Eronning qadimiy tarixini o'rganishda Arrianning “ lskandarning yurishlari” nomli asari muhim ahamiyat kasb etadi. Unda fotihning 0‘zbekiston , Eron hududlari va boshqa mamlakatlarga istilochilik yurishlari tarixi batafsil bayon qilingan.
Asar panegrizm- maddohlik ruhida yozilgan.Muallif Iskandar Zulqarnayn va uning faoliyatini ko'klarga ko'tarib ulug‘laydi. U ko‘pgina qo'Iyozma manbalar va rasmiy hujjatlar asosida yozilgan bo'lib, mavzu bo‘yicha muhim va asosiy manbalardan hisoblanadi.
Arrian Flaviyning “ lskandarning yurishlari” asari nemis (Myuller, Leyptsig, 1886) ham da rus (Korenkov, Toshkent, 1912 va M.E.Sergeenko, M.-L., 1962) tillarida nashr etilgan.
Osiyodagi Nikomediya shahrida tugilgan; yunon faylasufi Epiktet qo‘lida o‘qigan. Rimda yashab, harbiy ta’-lim olgan. 131 — 137 yillarda Kappado-kiya voliysi bo‘lib, alanlar hujumini qaytargan. A. senator, elchi va kohin ham bo‘lgan. Falsafa, tarix, geogr., harbiy va boshqa masalalarga oid asarlar yozgan (kupi bizgacha saqlanmagan). Uning bizgacha yetib kelgan eng qimmatli asari Aleksandr (Iskandar Maqduniy)ga bag‘ishlangan yetti kitobdan iborat "Iskandar yurishi" nomli kitobdir. A.ning "Hindiston", "Nearxning harbiy yurishi", "Epiktet haqida esdaliklar" hamda Epiktet ta’-limotiga bag‘ishlangan "Qo‘llanma" kabi asarlari ham saqlangan. Uning "Parfiya tarixi", "Alanlar tarixi", "Vifiniya tarixi" va "Aleksandrdan keyingi ish-lar" nomli asarlaridan ham parchalar yetib kelgan. U O‘rta Osiyo to‘g‘risida ham qimmatli ma’lumotlar yozib qoldirgan.
Arrian Flaviy (taxminan 95-175-yy.) – yirik yunon yozuvchisi, tarixchisi va geograf olimi, Kichik Osiyoning Nikomadiya shahridan. U “Iskandar haqida”, “Parfiyaliklar haqida”, “Hindiston” va 7 jildlik “Iskandarning yurishlari” nomli kitoblar muallifidir.
O’zbekiston va Eronning qadimiy tarixini o’rganishda Arrianning “Iskandarning yurishlari” nomli asari muhim ahamiyat kasb etadi. Unda fotihning O’zbekiston, Eron hududlari va boshqa mamlakatlarga istilochilik yurishlari tarixi batafsil bayon qilingan.

Asar panegrizm-maddohlik ruhida yozilgan – muallif Iskandar Zulqarnayn va uning faoliyatini ko’klarga ko’tarib ulug’laydi. U ko’pgina qo’lyozma manbalar va rasmiy hujjatlar asosida yozilgan bo’lib, mavzu bo’yicha muhim va asosiy manbalardan hisoblanadi.

Arrian Flaviyning “Iskandarning yurishlari” asari nemis (Myuller, Leypsig, 1886 y.) hamda rus (Korenkov, Toshkent, 1912 y. va M.Ye.Sergeyenko, M.-L., 1962 y.) tillarida nashr etilgan.
Flavius ​​Arrian

Arrian va uning "Iskandar kampaniyasi" asari

Ushbu maqolada biz o'quvchini Arrianning hayoti va faoliyati bilan bog'liq masalalarda yo'naltirishga harakat qilamiz va uning maxsus izohlarini talab qiladigan Iskandarning Kampaniyasi haqida to'xtalamiz. Maqolaning qisman sharhlar xarakterida ekanligi uning qismlarining ma'lum bir qismlarini aniqlaydi.

Ushbu masala bo'yicha adabiyot cheksizdir, shuning uchun biz eng yaqin bo'lgan kitoblarga faqat ba'zi havolalar berilgan.

Ellinizm davri

Buyuk Aleksandr Makedonskiy davriga qiziqish, bir vaqtlar uning davlatiga qarashli bo'lgan mamlakatlarning hayoti va tarixini yorituvchi yangi yozma va moddiy ma'lumotlarning topilishi bilan ortadi. Ushbu davr izlanishlar uchun ellinizm davri deb nomlangan o'sha murakkab tarixiy davrning o'rtasida turadi. Vaqt qachon boshlanishi va qancha vaqt davom etishini aniq tasavvur qila olmaymiz. Qadimgi tarixchilar, shuningdek XIX asr tarixchilari uchun. Tarixning ushbu segmenti Aleksandr davridan boshlanadi. Mashhur tarixchi Droisen shunday degan edi: "Iskandarning ismi bir dunyo davrining oxiri, boshqasining boshlanishi degan ma'noni anglatadi" [1]. Ammo ellinistik davr Buyuk Aleksandr Makedonskiydan ancha oldin boshlangan.

Ellinistik vaqt klassik davrdan ancha farq qiladi. Katta yerga egalik qilish rivojlanmoqda. Qullarning harakati tobora o'sib bormoqda. Davlatlar o'rtasidagi savdo aloqalari kengaymoqda. Katta hududiy davlatlarning mavjudligi xarakterlidir. Shahar-davlatlar poytaxtlarga, "qirollik shaharlariga" aylantirildi. Monarxiya tizimi hamma joyda tarqalmoqda. Chet ellik istilochilar tobora tubjoylar bilan aralashib, asta-sekin bosib olingan davlatlarning ijtimoiy hayotidagi birinchi rolini yo'qotmoqdalar. Bunday aralashma natijasida yangi madaniyat paydo bo'ladi, Aristotelning boy tadqiqotlariga asoslangan fan paydo bo'ladi. Agar undan oldin fan asosan falsafaning bir qismi bo'lgan bo'lsa, u holda buyuk mutafakkirdan keyin individual ilmiy fanlar falsafa g'amxo'rligidan tobora ko'proq ozod qilinmoqda. Shuning uchun ular rivojlanib, hayotiy va inson hayoti ehtiyojlariga ko'proq mos keladi. Adabiyot va san'at yangi mazmunga ega bo'lmoqda. Inson, uning hayoti, fe'l-atvorining xususiyatlari Evripid fojiasidan boshlab, yangi komediya syujetlarini beradi. Haykal inson tanasining tuzilishini o'rganadi, tobora portret o'xshashligini oladi. Fan va texnikaning turli sohalari gullab-yashnamoqda. Rim imperiyasining asosi bo'lgan shunday ijtimoiy-ekologik-iqtisodiy tuzilma yaratiladi. Ijtimoiy tabiati hali o'rganilmagan bu murakkab jarayon butun Yunoniston dunyosida va undan tashqarida ham tarqalgan. Bosfor podsholigi hududida ellinizm o'rnatilgan. Ammo Misrda ko'p uchraydigan va Osiyoda tobora ko'proq topilgan yodgor yodgorliklar kam.

Iskandarning sharqqa yurishi ellinizmning namoyonlaridan biridir. U qadimgi tarixchilarda shunday katta taassurot qoldirganki, ular uni yangi davr boshlanishining kaliti deb bilishgan. Ushbu kampaniya makedoniyaliklar va yunonlarga noma'lum yoki kam ma'lum bo'lgan qabilalar va millatlar, ularning turmush tarzi, madaniyati bilan tanishish imkoniyatini berdi. Aleksandr shaxsan uzoq Osiyoni Yunonlar uchun bunday begona hayot tarzini o'rganishga qiziqardi. Va uning muhitida iqtidorli olimlar bo'lgan, ular o'z kitoblarida kampaniya davomida ko'rgan va o'rganilganlarning barchasini batafsil bayon qilganlar. Harbiy intizom oldinga katta qadam tashladi: taktika va strategiya, armiyani ta'minlash, qo'shinlarning o'zaro aloqalarini ta'minlash (yo'llar, ko'priklar qurish) va orqani tashkillashtirish. Keng bosqinchilik siyosatini olib borish va davlatning faoliyat doirasini kengaytirish munosabati bilan istilo qilingan hududlarni boshqarishni tashkil etish, shuningdek, xorijiy davlatlar bilan munosabatlar shakllarini topish zarurati tug'iladi. Navigatsiya sohasida alohida muammo yuzaga keldi: Yunoniston kemalarini Osiyoning janubiy qirg'og'ini Hindistondan Arabistongacha yuvib turadigan ochiq va bo'ronli dengizlarda suzishga moslashtirish zarurati paydo bo'ldi. Ushbu kampaniya paytida Aleksandr va uning qarorgohi oldida ko'plab yangi muammolar paydo bo'ldi. shu sababli, Aleksandrning shaxsiyati qiziqishni kuchaytirgani ajablanarli emas. Ular o'z ijodining samarasi bo'lmagan yangilik va kashfiyotlar haqida gapira boshladilar. U fath qilingan hududlar aholisidan juda ko'p qarz oldi, ko'pchilik unga ishongan kashfiyotlarni topdi va ixtiro qildi.

Iskandarning zamondoshlari uni butga sig'inadigan hayratda qoldiradigan tarafdorlarga va katta yo'qotishlarga va halokatlarga olib keladigan kampaniyani qoralaganlarga bo'lindi. Uning eng yaqin do'stlari va ishchilari orasida Iskandarning faoliyatini ijobiy baholay olishni, uning ijobiy va salbiy harakatlarini chinakamiga baholashni bilganlar bor edi. Ularning fikrlari, ayniqsa tarixchilar uchun juda qadrlidir, va biz ularning nuqtai nazarini adabiy qatlamlarning qalinligi orqali qanchalik ko'p tushunsak, Aleksandrning tarixiy rolini qayta yaratish shunchaki oson bo'ldi.
Arrian Kichik Osiyoda, Bitiniyada tug'ilgan. Tug'ilgan yili aniq emas
taxminan 90-95 atrofida noma'lum, lekin taxminlarga ko'ra vafot etgan
175 g ichida. e. Uning ona shahri Nikomedia bo'lib, u Rim tarixida juda katta rol o'ynagan. O'sha paytda Bitiniya badavlat Rim bo'lgan
ko'p sonli yunon aholisi bo'lgan viloyat,
Rimning boshqa viloyatlarida bo'lganidek, Rim tomon ham intildi
ma'muriy va harbiy martaba. Bu odamlar haqida juda ko'p narsa bor
Bitiniyada topilgan yozuvlar va shunga o'xshashlar, masalan,
Bitin Prussiya shahridan bo'lgan mashhur ritorik Dion kabi yozuvchilar
(taxminan 40-120 gg.), Pliniy Kichik, kim
atrofida sayohatlari paytida imperator Trayan bilan yozishgan
Vifppi va boshqalar.
"Iskandar kampaniyasi" muallifining to'liq ismi Kvintus Appiy
Flavius ​​Arrian
[3]
. U juda taniqli oiladan chiqqan. Kassiy
Dpon Kokceyan (s. 155–235) Bithine Nikia'dan
uning tarjimai holini yozgan, ammo bizgacha etib bormadi. Shuning uchun bizning
U haqidagi ma'lumotlar faqat spekulyativdir
[4]
. Flaviy uning oilasi bo'ldi
boshqa ko'plab boylar bilan birga chaqirish
Imperator Flaviyning hukmronligi davrida, ya'ni ikkinchisidan oilalar
1-asrning yarmi n e. Oila yoki uning ota-bobolari olgan vaqt
Rim fuqaroligi, aniq aytish qiyin, mumkin
o'sha Flavius ​​ostida bo'lish. Ma'lumki, imperator Vespasian,
sulolasining asoschisi Flaviev katta qiziqish bildirdi va
provinsiya aristokratiyasiga nisbatan yaxshi niyat va uni unga ochib berdi
Rim tomonidan berilganidan keyin senatorlik mulkiga kirish
fuqarolik
[5]Arrian ajoyib yunon ta'limini oldi. Egalik
Yunon va Rim, u juda qulay odam edi
Yunoniston shaharlarida Rim manfaatlarini ifoda etish. Hamma kabi
Rim tomon ketmoqchi bo'lgan uning davrasi yoshlari
jamiyat, u ritorikada yaxshi tayyorgarlik ko'rgan va
falsafa. Yozuvchi sifatida u Ksenofonga taqlid qilgan (mil. Avv. 430-3535).
n e.), Sokratning mashhur talabasi. Asarlarning ko'p qirrali mavzulari
Arriana bunga hech qanday shubha qoldirmaydi. Ammo bu ko'rinadi va ta'lim
Uning mashg'ulotlari shu odat bo'yicha qurilgan
Qadimgi dunyo naqshining sharqiy shaharlari. Ksenofon singari u ham edi
.Ksenofon singari harbiy amaliyotchi sifatida martaba uchun tayyorlangan,
notiqlik va falsafani o'rgangan. Uning ritorik san'ati haqida
Aleksandr Kampaniyasiga kiritilgan nutqni taqdim eting.
Arrianning falsafiy g'oyasi Epictetus edi.
133 yil n e.). U Arrian, aftidan, Nicomedia-da o'qigan
112 va 116 orasida. Bu axloqiy falsafaning vakili
o'zining ta'limoti uchun katta shuhrat qozondi va bundan tashqari, u
zamondoshlari va uning yo'lida katta taassurot qoldirdi
hayotning. Agar Ksenofon Sokrat ostida o'qigan va axloqiy deb hisoblagan bo'lsa
o'z asarlarida uni ulug'lash burchi, keyin Arrian ham shunday qildi
sevimli o'qituvchisi Epiktetga nisbatan. Sokrat singari,
Epictetusning o'zi ham bitta qator yozmagan. U qul bo'lib tug'ilgan
falsafiy faoliyatini qadimgi vakili sifatida boshladi
turmoq. Avvaliga uning ta'limoti unga obro'li odamlarning nafratini keltirib chiqardi
Rimliklarga va I asr oxirida. n e. u bor joyda Italiyadan quvg'in qilingan
ko'p tarafdorlari bor va u Epirusda Nikopol shahrida joylashdi. Uning
etuk yoshdagi ta'limot uzoq vaqt rasmiy bo'lib qoldi
Rim zodagon xizmatkorining dunyoqarashi. Falsafiy tomondan
u axloqiy fanlarni afzal ko'rar edi, ammo fizika va mantiq yo'q edi
e'tibor berdi. Uning axloqiy tariqatida ko'p fikrlar,
xuddi o'sha davrdagi xristian diniga o'xshash
pastki Rimning ba'zi ijtimoiy norozilik namoyishi vakili
qul jamiyati. Arrian uni juda xursand qildi
"Epictetus suhbati" va "Ta'lim berish qo'llanmasi" ni yozgan o'qituvchi
Epictetus, "aftidan ularni nashr etishga intilmayapti. Bularning tili
Yozuvlar sodda, o'quvchiga osonlik bilan kirish mumkin. Arrian ehtimol o'tib ketdi
uning adabiy xotiralarini fosh qilmasdan Epictetus ta'limoti
qayta ishlash. Bu uning kitobini ajratib turadigan narsa
"Sokrat xotiralari" va u haqida yozilgan boshqa kitoblar
Ksenofon va Aflotun. Ushbu kitoblarda adabiy tomon
shu qadar hukmronlik qildiki, haqiqiy asos
orqa tomonga qarab. Ularga ko'ra, Sokratning tarixiy qiyofasi unday emas
tuzalmoq
Epiktet falsafasi, ayniqsa II asrda mashhur bo'lgan
koinotda dono va adolatli hukm hukmronlik qiladi.
Bu Epictetus ta'limotiga monoteistik xarakterni berdi
Rim davlati davrida zarur bo'lgan din
imperiya. Uni hatto ba'zi imperatorlar ham qo'llab-quvvatlagan.
masalan, mashhur "taxtdagi faylasuf" Mark Aurelius
[6]
. Muallif:Epictetus ta'limotiga binoan, odam mutlaqo bo'ysunishi kerak
uni ruhiy narsadan chalg'itishi mumkin bo'lgan hamma narsaga ishonch hosil qiling
xotirjamlik. Buni yaxshilash uchun kerak
"O'zingizni tiying va turing." Sedasyon uchun eng yaxshi dori
ruhning - ruhning "davosi" - bu falsafa. Konsentratsiya
o'z-o'zini takomillashtirishga e'tibor berish kerak edi
diqqatni kurashdan, ayniqsa siyosiy narsadan. Bu maqsad
Epiktitning ta'limoti har doim xizmat qilgan.
Yuqorida aytib o'tilganidek, Arrian ta'limotlardan maqsad qo'ymagan
Badiiy ish qilish uchun epiktet. Ammo ular shunday bo'lishdi
keng kitobxonlarning mulki, ammo muallifdan xabarsiz.
Arrianni Ksenofon bilan solishtirishdi, hatto uni "yangi" deb atashdi
Ksenofon. Ehtimol, ularning mavzularining o'xshashligi xizmat qilgan
taqqoslashning asosiy sababi. Uning falsafiy fikridan keyin
risolalari Arrian bu kabi sayohat va harbiy ishlar haqida yozadi
Ksenofon qildi. Bizning fikrimizcha, Arrianani hisobga olish kerak
Kssnofonta-dan ko'ra bu sohada katta mutaxassis. U bilan
yosh yillari harbiy ishlarda ham nazariy, ham yaxshi tayyorgarlik ko'rgan
amalda. Mamlakatlar ta'rifi unda mutaxassisni aniq ochib beradi
strateg: uni vasvasaga solgan joylarning go'zalligi emas, balki ularning ma'nosi
strategik nuqtalar sifatida. Arrian bizning an'anamizda shunday
Ishlar Qora dengiz sohillarining tavsifi bilan boshlanadi. Aniq
Rim kengayishi uchun bu sohada bilim juda katta edi
zarur. Ushbu "Ta'rif" uchta qismga bo'linadi. Birinchi qism
u imperator Hadrianga murojaat qiladi; u tashrif haqida aytadi
Qora dengizdagi Arrian, 131 yilda qabul qilingan
imperator. Ikkinchi qism tavsiflarga zid, faqat aytadi
Trakya sohilidagi nuqtalar orasidagi masofa
Bosfordan Trabzuntgacha. Uchinchi qismida tavsif berilgan
Sebastopolisdan (Dioscuriada) Vizantiyaga sayohat qiladi. Uchalasi ham
ehtiyot qismlar turli maqsadlar uchun xizmat qiladi. Agar birinchisi ko'proq mamnun bo'lsa
manfaatlar, keyin qolgan ikki ta'qib
amaliy maqsadlar; ular navigatsion edi
ma'lumotnomalar. Qadimgi davrlarda bunday yo'nalishlarning tavsifi juda ko'p edi
umumiy. Ular dengizchilar-savdogarlar tomonidan ishlatilgan,
O'zgarmagan mamlakatlarga borish. Ular alohida ahamiyatga ega
qayerda ekanligi haqida tushuncha berib, dengiz harbiy kampaniyalarida qatnashgan
garnizonlar yangi bosib olingan mamlakatlarda joylashtirilishi kerak.
"Qizil dengiz sohillari bo'ylab sayohat" sarlavhasi ostida
Arrian ajoyib yunon ta'limini oldi. Egalik
Yunon va Rim, u juda qulay odam edi
Yunoniston shaharlarida Rim manfaatlarini ifoda etish. Hamma kabi
Rim tomon ketmoqchi bo'lgan uning davrasi yoshlari
jamiyat, u ritorikada yaxshi tayyorgarlik ko'rgan va
falsafa. Yozuvchi sifatida u Ksenofonga taqlid qilgan (mil. Avv. 430-3535).
n e.), Sokratning mashhur talabasi. Asarlarning ko'p qirrali mavzulari
Arriana bunga hech qanday shubha qoldirmaydi. Ammo bu ko'rinadi va ta'lim
Uning mashg'ulotlari shu odat bo'yicha qurilgan
Qadimgi dunyo naqshining sharqiy shaharlari. Ksenofon singari u ham edi
bir marta berilgan boshqa asarni saqlab qoldi
Arrianaga. Aftidan bir xil sarlavha va xuddi shu syujet
ularni bitta muallifga bog'lashga majbur qilish. Va tavsifda
Qizil dengizda portning batafsil tavsifi berilgan
dengiz buyumlari. Bu juda qimmatli asar. Buning barchasi shundan dalolat beradi
siz uzoq "yurish" bilan savdogar dengizchini bilishingiz kerak
Qizil dengiz, Arabistonning janubiy sohillari, Hindiston va boshqalar. Ammo
muallifga ma'lum bo'lgan ma'lumotlar bilan bir qatorda
o'z kuzatuvingiz, shuningdek hayoliy xabarlar,
Ehtimol, uning o'zi ham ishonmagan, lekin tashlamoqchi bo'lmagan.
Ushbu turdagi adabiyot taqlid qiluvchilarni va boshqa ko'p narsalarni topdi
kechikish vaqti. Biroq, filologiya fani uzoq vaqtdan beri rad etmoqda
Arrianni Qizil dengizning ta'rifi muallifini ko'rib chiqish fikridan: bu emas
unga stilistik uslub va o'ziga xos xususiyatlarga imkon beradi va begona
tili.
Epictetus Arrian bilan falsafani tugatgandan so'ng
to'liq Rim davlatiga xizmat qilishga sadoqatli.
Tasodifan topilgan yozuvlar orasida Arrian haqida aytilgan
Avidius Nigrina qo'mondonligi ostida Yunonistondagi imperator delegatlar.
Bu 116 g uchun amal qiladi.
[7] Keyin u aftidan senator bo'lgan.
Komissiyaning vazifasi aniq chegaralarni aniqlash edi
Delfiya ibodatxonasining "muqaddas" erlari. Ofis ishlari olib borildi
yunon va lotin tillarida. Bu kichik rasm
bu kabi ishlar uchun imperatorlar amaldorlarni qanday yollashgan
Yunoniston shaharlarining tub aholisi. 121–124 yillarda imperator
Adrian Arrianga konsul unvonini berdi
[8]
. 131 dan 137 gacha u ichkarida
chunki imperatorning shaxsiy merosi viloyatni boshqargan
Kapadokiya, bu yer juda mas'uliyatli. Kapadokiya
keyin Alanlar tomonidan doimiy hujumlarga duchor bo'lgan va
Imperator Hadrian bu erga harbiy tajribani yuborishga majbur bo'ldi
inson ishlari. Ko'rinishidan, tanlov muvaffaqiyatli amalga oshirildi. Bu haqida
harbiy masalalarga oid jonli mulohazalardan xulosa qilish mumkin,
Arrianning Aleksandrning yurishi haqidagi hikoyasiga kiritilgan. Qattiq
Arrian harbiy ishlarda amaliy bilimlarga ega bo'ldi
davlat xizmati, aksiyalarda qatnashish. Ammo ma'lumotlar
bizda aniqlik yo'q. Xulosa bo'yicha, biz hali ham qila olamiz
Arrianning bilimi haqida aniq fikr bildiring. Mavjud emas
o'zining tajribasi, Arrian manbalarni aniqlay olmadi,
u "Aleksandrning yurishi" paytida ishlagan.
Gaugamela va boshqa joylardagi janglar haqida
Iskandar qo'shinlarining tartibi, ba'zi manbalarni boshqalardan ustun qo'yish
nafaqat Arrianning aql-idrokiga, balki uning o'ziga ham dalolat beradi
chuqur bilim. Geografik xususiyatlarning xususiyatlaridan
Istra, Inn va Sava daryolari, biz u bu erda bir marta bo'lgan degan xulosaga kelishimiz mumkin
bo'lgan
[9]
. Arrianning Rimliklarga bo'lgan munosabati
qurilgan ko'priklar.
Tadqiqotchi Arrian, tegishli joyni tahlil qildi
uning ishi, beixtiyor savolga duch keladi: Arrian shunday deb hukm qildi
yoki boshqa muammo faqat manba yoki qarz olish yo'li bilan
manbadan mulohaza qilib, izohlarini qo'shadi yoki nihoyat
u o'z guvohlariga ko'ra muammoni guvoh sifatida yoritadi.
Arrianning ishi faqat oxirgi izohni tan oladi. Buning uchun
deydi, birinchi navbatda, fokuslar haqida eslatma
Rim askarlari tomonidan ko'prik qurilishi bu voqeani buzadi
Aleksandrni targ'ib qilish. Bu mantiqiy chekinishga turtki
deb o'yladi. Iskandar daryoning ustiga ko'prik tashlagani kabi
Indus Arrian ikkita ko'prik turini biladi: doimiy ko'priklar va ko'priklar
vaqtincha. Uning fikricha, Aleksandr bunday ko'prik qurishi dargumon
Doro orqali Dunay orqali yoki Kssrksda ko'priklar qurildi
Hellespont orqali. Arrian yozadi: “... yoki ular qildilar
agar kerak bo'lsa, rimliklar foydalanadigan tarzda
Istra, Keltik Reynida, Furot va Dajla bo'ylab. Eng tezkor
Rimliklar orasida ko'priklar qurish usuli, bilaman, ishora qilmoqda
kemalardagi ko'prik; Endi bu qanday amalga oshirilganligi haqida aytib beraman, chunki
aytib o'tish kerak "
[10]
. Berilgan joyning birinchi qismida
Arrian Gerodotning guvohliklaridan va voqealaridan foydalangan
Rim ko'prigi qurilishi siz ko'rib chiqishingiz kerak bo'lgan tarzda yotqizilgan
o'z amaliyotidan eslash. Ayniqsa qiziqarli
yakunlovchi iboralar: "Hammasi juda tez tugaydi, va
Shovqin va shovqin-suronga qaramay, ish tartibiga rioya qilinadi. Bo'ladi
har bir kemadan ruhlantiruvchi qichqiriqlar va haqoratli yomg'ir yog'moqda
laggardlarda, lekin bu ham buyruqlarning bajarilishiga xalaqit bermaydi
katta tezlikda ishlash ”
[11]
. Ushbu ta'rif shuni ko'rsatadiki
bizni qo'mondon Arrian, ishchi sardorlar bilan o'rab olgan,
kim ularni qichqirishni yoki haqorat qilishni da'vat qiladi. Bu tafsilotlarni u bajara olmadi
istalgan manbada ayirish. O'zini eski ofitser kabi his qilyapman
qandaydir hayajonlanish o'z amaliyotidan bir voqeani eslaydi
shoshilinch qurilish ko'priklari, t. Reyn va Istriyani kesib o'tish,
Urush paytida Furot va Yo'lbars. Bu bizning mulohazalarimiz
Uning hayotida biron bir joyda u taxmin qilaylik
belgilangan joylarda harbiy operatsiyalarda qatnashgan. Bunday yurish
rimliklar davrida Hadrian (117–138) davrida bo'lishi mumkin edi
qarshi imperiyaning yaxlitligini saqlash uchun qattiq kurash olib bordi
Dacians, Keltlar va sharqda. Arrianning yaxshi bilimi, yo'q
faqat nazariy, biz uning yozgan taktikasi bo'yicha qilgan ishidan bilamiz
ularga, aftidan, Kapadokiya gubernatorligi munosabati bilan. Savollar
Hatto Trayan davrida ham taktikalar muhokama qilindi. 136 g yilda.
Imperator Hadrian Arrianga bu borada yangi asar yozishni topshirdi
chiqarish. Aftidan, Adrian bunday kitobga ega bo'lishni xohlagan
darslikning tabiati
[12] harbiy etakchilarni o'qitish va unda
Hadrianning yangi taktik qarashlari hisobga olindi. Bu shunday
Nafaqa ikki qismga bo'linadi. Birinchisida Arrian yo'lga chiqdi
oldingi davr taktikasi, ya'ni yunonlar va makedoniyaliklar va
ikkinchi qismida Adrianning sohadagi islohotlari mazmuni va ahamiyati tushuntirildi
otliq taktika. Birinchi bo'limda Arrianga kerak edi
maxsus adabiyotlardan foydalaning, ikkinchi qismida u
o'ziga xos terminologiyaga aniqlik kiritadi. Bir xil savollar doirasiga
Alanlar tarixi, shubhasiz, o'sha davrda paydo bo'lgan
ularning Kapadokiyani boshqarish. Ushbu kitobdan parcha
Ularning orasidagi farqni ko'rsatadigan "Alanlarga qarshi qurilish"
Yunon va Rim taktikasi.
Adrian hukmronligining oxiridan boshlab, Arrian qatnashishdan to'xtatiladi
Rim davlati va harbiy hayot. Buning sabablari biz uchun
noma'lum. Ammo davlat va harbiy xizmatni tugatish
Rim Arrian uchun to'liq pensiya degani emas: bundan buyon u
ehtimol avvalgidan ko'ra ko'proq qizg'in va ko'proq o'zini bag'ishlaydi
adabiy faoliyat bilan shug'ullanadi va u faqat lavozimlarni egallaydi
mahalliy ahamiyatga ega. 147 yilda Arrian archon-
Afinada eponimi va namoyishlarda fuqarolik huquqi bilan taqdirlangan
Payaniya
[13]
.
Ushbu post juda katta siyosiy ahamiyatga ega emas edi: archon
eponimi faqat arxonlar kollejiga rahbarlik qildi va uning nomidan
yil deb nomlandi - Afinaning tor doirasi uchun. Albatta, Arrian mumkin
bu lavozimni faqat Rim imperatorining roziligi bilan egallaydi.
Boshqa dalillar, shuningdek, Nicomedia-da Arrian bo'lganligini ko'rsatadi
sayyora dunyosi Demeter va Persfent ma'budalarining ruhoniysi.
Uning hayot yo'li haqida boshqa ma'lumot yo'q.

Arrianning "Ov ustida" kitobi Ksenofon bilan yaqin aloqada.

Bu Afinada, Arrian jozibasi ostida yozilgan edi
bu yozuvchi. Ushbu asarda u Ksenofonni to'ldiradi
Keltlarning ov amaliyotidan ma'lumotlar. [12]
Afsuslanishim kerakki, biz tarjimai holimizga etib bormadik
Arrianni strateg sifatida qiziqtirgan Timoleon va Dion. Ular
bizga nima yordam berishini aniqroq tasavvur qilishimiz mumkin
Arrian biografining xususiyatlari haqida xulosa chiqaramiz. Ikkinchi asrda n e. bu bitta
adabiy janr allaqachon ishlab chiqilgan va yaqin atrofda taqdim etilgan
Plutarx eng taniqli bo'lgan yirik yozuvchilar. Nima, by
Biografiya tushunchasiga kiritilgan Arrianning fikri juda zarur
uning "Iskandar kampaniyasi" ni o'rganayotganda bilish
ko'p jihatdan biografik asar sifatida.
Arrian shuningdek, yo'qolgan tarjimai holiga ega
Qaroqchi Tillobore[14]. Biografiyalarga adabiy qiziqish
"Nobil qaroqchilar" Yunonistongacha paydo bo'lgan
vaqt. Theopompus adolatli o'g'ri yoki shahzoda haqida gapirdi
Bardulise. Vazifalar to'g'risidagi risolada Tsitseron asoslanadi
tegishli adabiyotlar tashkil etish haqida suhbatlar
qaroqchilar o'rtasidagi munosabatlar. Buning sababi haqida biz ozgina bilamiz.
ushbu mavzuning ko'rinishi. Stoiklar bu misollarda ko'rsatdilar
Orzusi "nomuvofiq" odamlar
ba'zi bir tartib, axloqiy me'yorlarga intilish. Balkim,
Aynan shu nuqtai nazardan, Arrian Stoyik ularga qiziqish bildirdi
ijtimoiy hayot.
Arrianning ishida markaziy o'rin shubhasiz
uning "Aleksandrning yurishi". Bu ajoyib parcha eng yaxshisidir.
antik davrda yozilgan Aleksandrning faoliyati to'g'risida bayonot.
Arrianni aniq tashqi tomondan aniqlab olishimiz mumkin
Ksenofon ta'siri ostida yozadi. Xuddi Ksenofon kabi
10000 kampaniyasi Kichik Kyrush haqida hikoya qiladi
[15]
Arrian
qadamma-qadam Aleksandrning kampaniyasini yoritadi. Ushbu san'at asarini baham ko'radi
Ksenofonga taqlid qilgan ettita kitob. Arrianaga
Aleksandr haqida ko'plab asarlar paydo bo'ldi. Ammo mualliflar bunday emas
o'z qahramonining ishlari va kunlari haqida haqiqatni gapirishga harakat qildi. Aleksandr
u haqida aytib beradigan tarixchini topa olmadi
«Muvaffaqiyatli yo'l»
[16]
. Agar Arrian bu haqida da'vo qilsa
Aleksandra "nasrda yoki she'rda yozilmagan", demak, bu albatta.
to'g'ri emas. Darhaqiqat, Kampaniya haqida kitobning boshida u
"umuman yozadigan odam yo'q
va yana munozarali. " Arrian hatto aytib o'tishga va'da berdi
"Iskandar haqida hikoyalar" kerak. Bu va
kitob davomida qilingan. Sizning adabiyotlaringizni baholash
Aleksandre Arrian kirish so'zini quyidagi so'zlar bilan tugatdi: “Agar kimdir bo'lsa
Iskandar haqida qachon yozganligim ajablanarli
ko'p odamlar u haqida yozgan bo'lsa, unda avval uning hammasini sanab chiqsin
oyatlar, men bilan tanishib chiqing va shunda u hayratda qolsin "
[17]
.
Demak, masala, albatta, Aleksandr haqidagi adabiyotning yo'qligida emas, balki
bu Arrianning mohir harbiy sifatida nuqtai nazaridan
bu yozuvlarning barchasi etarli raqam berishga qodir emas
g'oyasi
Aleksandra. Shunday qilib generallarni kim bilan solishtirish kerak
Aleksandr bilan emas, ular ko'proq narsani bilishadi. Aleksandr unday emas
Kussnofontning yuzidan Kir kabi yozuvchini topdi. Shunday qilib
Arrian Aleksandr uchun yozuvchi bo'lishni xohladi. Iskandar qanday?
qo'mondon Arrianga nisbatan Kirdan ustun bo'lgan
shubhasiz
[18]
Plutarx Iskandarning hayoti bilan qiziqqanini bilamiz. Kimga
bizga noma'lum mualliflarning papirusidagi parchalar keldi. Biz bilamiz
Imperator Diokletian boshchiligida Sotosichning nomi
Buyuk Iskandar Zulqarnayn tomonidan Fabiyani bosib olish. Rimgacha bo'lgan davrlarga qaytish
"Aleksandr haqidagi roman" dan iborat, ayniqsa birinchisida mashhur
Rim imperiyasining uch asrlari. Ikkinchi asrda n e. uchun sevimli mavzu
ritorik mashqlar xayoliy yozishmalarga aylanadi
Doro bilan Aleksandr o'rtasida. So'nggi yillarda bunday xatlar
Misr qumlarida papiruslarda topilgan. Bilan solishtirganda
Arrianning tirishqoqligi ularning tarixiy ahamiyati
ahamiyatsiz Ayniqsa axloqiy risolalarga qiziqish
Iskandarning axloqiy bahosi va (rasm bilan sahifa -)
Smolyanin) Aleksandrning muvaffaqiyatiga qarzdormi yoki yo'qmi degan savol bilan
o'z xizmat yoki "baxt". Trayan imperatori davri
ayniqsa Aleksandrga qiziqish va uning faoliyatini baholashni rag'batlantirgan,
chunki Trayan bajonidil o'zini Iskandar bilan taqqosladi
bu taqqoslash qilganlarga tegishli edi. Albatta, nima
ishtiyoq Iskandar haqida yozilgan asarlarning paydo bo'lishini ma'qul ko'rdi
bilvosita Iskandar Kampaniyasining boshlanishiga hissa qo'shishi mumkin.
Arriana Savol tug'ildi: kim qo'mondon sifatida kimdan yuqori turadi -
Iskandarmi yoki Rim harbiy rahbarlari? Biz ushbu masala haqida bilib olamiz.
sofist-notiq Ilyos Aristid (mil. 117–189) asaridan.
U, shubhasiz, beparvolik bilan javob qildi: Aleksandr, ular aytadilar:
eng katta qo'mondon, ammo bosib olingan hududlarni boshqarish
u qandayligini bilmas edi. Bu javob bilan u Makedoniyalik qo'mondonni xo'rlamadi va
rimliklarga yoqishga muvaffaq bo'ldi. Ammo eng muhimi, savolni va uning sababini keltirib chiqarmaslik
Elie Aristidning qarori: Qanday sharoitlarda ekanligim qiziq
Buyuk Iskandar Rim tomonidan Rim tomonidan tan olingan
zo'r qo'mondon. Faqatgina Aleksandrni maqtash kerak emas
Arrianani qondirishi mumkin edi. O'z ishida u harakat qiladi
o'z qahramoniga bo'lgan barcha ijobiy munosabati bilan, tan oling va
uning xatti-harakatlarining salbiy belgilari.
Arrian o'zining "Aleksandrning kampaniyasida" alohida o'rin egallaydi
Hindistonning tavsifi. U bu mamlakatga juda qiziqdi. Bu edi
hamma yunonlarga xos; Hindiston ular uchun o'sha paytda bir mamlakat edi
unga o'zgarmas, faqat parchalangan va qarama-qarshi bo'lgan narsa keldi
afsonalar bilan bezatilgan hikoyalar. Hikoyachilar bog'lashdi
qadimiy xudolarning ushbu mamlakat bilan qilgan ishlari. Uning "Kampaniyada
Alexandra »Arrian o'z o'quvchilariga beriladigan savollarni shakllantiradi
undan javob kutish mumkin: “Men o'z ishimda hech narsa yozmayman
na ular yashaydigan qonunlar (ya'ni hindular, O.K.) va na ular to'g'risida
bu mamlakatda yashaydigan g'alati hayvonlar, shuningdek baliq va
Hind, Gidasp, Ganges va boshqalarda uchraydigan yirtqich hayvonlar
Hind daryolari; Men chumolilar oltin qazib olishlari haqida ham, ular haqida ham yozmayman
Uni qo'riqlaydigan xayvonlar. Bularning barchasi ko'proq yaratilgan narsalar
haqiqatni tasvirlash uchun emas, balki o'yin-kulgi, shuning uchun
hindular haqidagi boshqa masxarabozlar singari, hech kim bunday qilmaydi
tekshiring va rad eting ”
[20]
. U kashfiyotlarni hurmat qiladi.
Aleksandr va uning sheriklari Indusning hayoti, mintaqaning geografiyasi
va hokazo. Ammo u Hindistonni batafsil tasvirlash g'oyasini rad etadi
bunga Kampaniya haqidagi hikoya doirasida ruxsat berilgan.
“Ammo hindular haqida men aniq yozaman: men yig'ib olaman
Aleksandr bilan birga jang qilganlarning hikoyalarida ishonchli:
Ikkita yozuvda Buyuk Hind Morzini kezib chiqqan kotib
taniqli erlar, Eratosthen va Megasphene, va men urf-odatlar haqida gaplashamiz
Hindlar, u erda yashaydigan g'alati hayvonlar va ular haqida
tashqi dengizda sayohat »
[21]
. U rad etadi
tegishli joy (braxmanalarning harakati to'g'risida) xabar beradi
Arrianning qolgan asarlari saqlanmagan. Bu haqida
Ular, ayniqsa, afsuslanishlari kerak
boshqa manbalarda yomon aks ettirilgan vaqtlar. Shunday qilib
xususan, Iskandardan keyingi davr tarixining 10 kitobidan
Makedoniyaliklar bizga baxtsiz qoldiqlarga etishdilar. Ammo bu 10 ta kitob edi
diadokning faqat ikki yillik tarixiga oid juda batafsil ma'lumotlar,
Makedoniya vafotidan keyin ellinistik hukmdorlar
zabt etuvchi. Mehnatni yo'qotish "Bitiniya tarixi" (8 kitobda), ya'ni.
yozuvchi tug'ilgan mamlakat ayniqsa g'azablantiradi, chunki bu
Arrian, ehtimol juda qiziqarli va ishonchli to'plagan
ma'lumotlar. To'g'ri, bu ish faqat boshlang'ich davrni qamrab oldi
Bitiniya tarixi - miloddan avvalgi 75 yilga qadar. e., qirol mamlakatni boshqargan paytda
Nyomed III. Arrian, shuningdek, Parfiya tarixini ham yozgan
17 kitobdan iborat. Uning alohida qiziqishi shu edi
Parfiya Trayan urushi paytida (113-177),
uning zamondoshi Arrian edi. Bularni yozish vaqti haqida
biz ham ularning tabiati haqida hech narsa bilmaymiz
kam narsa ma'lum. Vaqti-vaqti bilan papirus topadi
diadoch davri haqida ma'lumot, ammo bu parchalar qanday bog'liq
Arrianning yozuvlarini aniqlab bo'lmaydi.
Asar tadqiqotchilari uchun asosiy savollardan biri
Makedoniyalik Aleksandr Makedonskiyning yurishi haqida Arriana - bu uning muammosi
manbalar yoki boshqacha - bu tarixiylikning ishonchliligi to'g'risida
hikoyaning asosini tashkil etuvchi material. Bu ham muhim
Arrian o'z manbalaridan qanday foydalanishga muvaffaq bo'lgan.
Iskandarning otasi bilan ham. Filipp, Makedoniya sudida
juda yaxshi tashkil etilgan bir ofis bor edi. Aleksandr
ushbu institutni meros qilib oldi va uni qisman o'ziga tegishli qilib oldi
lager ofisi. Faoliyatning keng ko'lami tufayli
Alexandra ortdi va ofisning vazifalari oshdi
u bilan bog'liq bo'lgan faoliyatining ahamiyati
urushlarni tayyorlash va o'tkazish. Mana shu bob
Kantsleriya Kardiya shahrining egasi Eumenes edi
kampaniya otliqlar boshlig'i sifatida ishtirok etdi. Uning harbiy
ofisning xarakteri uning hayotining oxirigacha Aleksandr ostida qoldi.
Eumenesga "yuqori kotib" unvoni berilgan. Uning qo'llari orqali
barcha davlat yozishmalari bo'lib o'tdi: qirolning xatlari, buyruqlari,
qonuniylashtirish va h.k. Harbiy operatsiyalar rejasi saqlanib qoldi
va ular bo'yicha hisobot, kundalik yozuvlar, yig'ish va saqlash
uni Aleksandr juda qiziqtirardi. Buning uchun rahmat
jang sanalari va harbiy harakatlarning tavsiflari saqlanadi. Haqida
ish yuritish uslubini tashkil qilish, aytganda, ish yuritish uslubi
Makedoniya, biz ular haqida fikrga ega bo'lishimiz mumkin
idoradan bizga kelgan ko'plab hujjatlar
Misr Ptolemeyning mas'ul amaldorlari, - menda
"Zeno arxivi" deb nomlangan narsaga e'tibor bering. Zeno o'ng qo'li edi
Ptolsmeus II Filadelfiyaning eng yaqin ittifoqchisi bo'lgan Apollonius
Misr iqtisodiy hayotining bosh hukmdori. Foydali
Zeno, mutlaqo mustahkamlik bilan buni ta'minladi
Xatlardagi har bir hujjatda quyidagi ma'lumotlar mavjud edi. At
uning orqa tomonida hujjatning qabul qilinishi yozilgan edi: kim
xat kimga yuborilgan bo'lsa, u nima
xatning mazmuni, u olingan joy, qabul qilingan sana, ya'ni yil,
oy, kun, ba'zan bir soat. Bu bo'yanish imkoniyatini yaratdi
xatlar, hisobotlar va hokazolarning qisqacha mazmunini yaratish zarurati, chunki muhim holatlarda,
xatning o'zida jo'nash vaqti ko'rsatilgan, yozuv orqa tomonda joylashgan.
harflar ayblov dalili sifatida xizmat qilgan
o'z vaqtida etkazib berish masalasi (sahifa. bilan)
naqshli. - Smolyanin) xatlar va o'z vaqtida bajarilishi to'g'risida
topshiriqlar. Apolloniyning maktubi bu borada dalildir.
Zeno. Qani, podshohning elchilariga yuborishga buyruq bor edi
Pirisada II bo'g'ozi hayvonlarni tashiydi. Maktub sanasi ko'rsatilgan (ichida)
zamonaviy taqvimga tarjima) Miloddan avvalgi 254 yil. e., 21 sentyabr. Yoqilgan
ikkinchi qo'l bilan aylanish, ya'ni kotib Zenoning qo'li, deb yozilgan
xat o'sha yili 1 sentyabrda birinchi soatda va tashvishlar bilan qabul qilindi
Pirisada elchilari va elchilari uchun transport hayvonlarining posilkalari
Argos shahri. Bunday aniq ro'yxatga olish uslubi ko'rinadi
qadimgi davrlardan beri amalda bo'lgan hujjatlar.
Afsuski, asarda Aleksandr Makedonskiyning maktublari
Arriana biroz omon qoldi. Biz Aleksandrning unga yozgan xati haqida bilib olamiz
Afinaliklar, bunda Aleksandr siyosiy chiqishni talab qiladi
dushmanlar. Bir necha so'zlar Olimpiada uchun maktubni taqdim etadi
onalar, hindular haqida. Ikki xat Dari uchun qiziqarli, uning xotini
onasi va bolalari Iskandar tomonidan qo'lga olingan. Bu harflar berilgan
batafsil. Ular kitobxonlarda katta qiziqish uyg'otdi va shunday bo'ldi
yuqorida aytib o'tilganidek, ritorik mashqlar mavzusi. Ichida
tadqiqotchilar, bittasi bo'lsa, bu harflarning haqiqiyligiga shubha qilishdi
Rossiyalik olimlar bu isbotlanmagan
[23]
. Harflar va shaxsiy ma'lumot va siyosiy. Ular Arriangacha tirik qolishgan.
aftidan, juda muhim hujjat bilan birga -
"Saroy kundaliklari" boshidanoq saqlanib qolishiga ishonishgan
Aleksandr hukmronligi. Yozuvlar qanday qilinganligini bilmaymiz
xuddi shu kabi "kundaliklarning" barcha qismlarida bir xil batafsil
Arrianning ishlashi to'g'risida batafsil ma'lumot qoldirgan qismi
[24]
.
Bu erda favqulodda ketma-ketlikda,
Aleksandrning so'nggi kasalligi qanday o'tdi. Ko'rinishidan
"Belgilar" bu erda juda oz gapirildi. Va barcha tafsilotlar
davlat boshqaruvi, buyruqlar, siyosiy tadbirlar,
yozishmalar va kadrlardagi o'zgarishlarni yuborish
qat'iy xronologik tartibda hisobga olingan. Bularni saqlash
yozuvlar puxta o'ylab ko'rishni talab qildi. juda tushunarli ishlash va
mas'ul shaxs. Xuddi shu Eumenes bu ishni boshqargan. Hammasi
"kundaliklar" mavjudligi tufayli Aleksandr atrofidan olingan raqamlar,
har doim bu holatdagi voqealar va voqealardan xabardor bo'lishi mumkin edi
ularga tegishdi.
Ptolemey - yirik harbiy va siyosiy arbob -
Arrian ayniqsa mamnun edi. U chindan ham yoqdi
Ptolemeyning o'sha davrdagi urush san'atidan xabardorligi.
Qadimgi Makedoniyalik zodagonlardan kelib chiqqan, tajribali qo'mondon, hushyor
siyosatchi, Ptolemeylar sulolasining asoschisi Arrian edi
Aleksandrning bir nechta harakati bilan tanilgan. Podshohning vafotidan keyin
bosqinchi Ptolemey diadochi o'rtasidagi kurashda qatnashgan. Qachon
Iskandarning monarxiyasi parchalanib ketdi, Ptolemey satrapga aylandi
Misr ham ayyor, ham qilichdan foydalangan holda. U izlamadi
Aleksandrning bosib olinishi hajmida qirollikni tiklash.
Realist vaziyatga ehtiyotkorlik bilan qarab, qaror qildi
asosan Misrda o'z hokimiyatini cheklaydi va bunga qaramay
Iskandardan keyin qonuniy bo'lgan bir qator hukmdorlar bo'lgan
Makedoniya podshosining vorislari Ptolemey uni saqlab qoldi
o'z mamlakatining mustaqilligi va mustaqilligi. Uning obro'si
u taxtani ko'tarib, Iskandarning kulini «boshpana» topishga muvaffaq bo'lgan
Misrni va o'zingizni marhumning vorisi va uning hukmronligini e'lon qiling
uning siyosatining bevosita davomi sifatida o'tish. 304 yilda u o'rnini egalladi
qirollik unvoniga ega bo'lgan satrap unvoni va faqat qarilikda yo'qolgan
uning o'rni o'g'liga, Ptolomey II Filadelfga, u hozirgacha
vafotidan ikki yil oldin, u hamkasb etib tayinlandi. Hammasi bo'ldi
Arrian biladi. Ptolomey asarining nomi nima edi?
Arrian yozuvlarining asosi, biz bilmaymiz. Ayniqsa o'ziga ishongan
Arrianning mulohazalari Ptolomey va
Aristobul o'z tarkibiga mos keladi. Ammo har doim ham bunday bo'lmaydi
joy. Bunday holda, Arrian afzal ko'rishni tanlaydi
odatda Ptolemsu.
Biz Aristobul haqida juda kam ma'lumotga egamiz. U Kassandriyada, vafot etgan
qarilik: u 84 yoshda yashaganligi to'g'risida dalillar mavjud. Garchi
Arrian va Aristobul Iskandarning yurishida qatnashganligini aytadi
ammo, Aristobul haqida faqat bitta eslatma bor
Makedoniyalik qo'mondonning buyrug'ini bajardi: unga buyruq berildi
Kirning qabri joylashtirildi. Komissiya siyosiy edi
Fors bilan yaqinlashgandan keyin Iskandar davridan beri qiymat
aristokratiya yangi do'stlarining ziyoratgohlarini qadrlagan.
Kiraning qabri qayta tiklanganidan keyin qo'riqlanib, unga kirish joyi bo'lgan
qirol muhri bilan muhrlangan.
Ptolemeyning shaxsiyati
[26] va uning faoliyati, qiziqishlari va
Arrian tomonidan targ'ib qilingan harbiy xabardorlik
keskin va aniq. Ptolemeyning haqiqat bo'lib chiqqanini bilib olamiz
Aleksandr qiyin paytlarda
[27]
. U mulozimlarda edi
Darius bilan jang paytida Aleksandra. Ptolemey qanday paydo bo'lganini o'qiymiz
Tana qo'riqchisi
[28]
. Bu Aleksandrning vaznini sinab ko'rgan va sinab ko'rgan do'sti
ko'pincha qirolning mas'uliyatli buyruqlarini bajaradi. Bu va
dedi Ptolemey. Ko'rinishidan, uning ishi edi
Iskandar vafotidan keyin shaxsiy kundalik ishlanadi. Unda
qamallar, janglar tayyorlash haqida batafsil ma'lumot berildi, deyilgan
shuningdek, qanday qilib Aleksandrni qutqaruvchi kuchlar manfaati yo'lida
U katta yo'qotishlarni talab qilmaydigan bunday rejalarni tanladi. Agar
Ptolemey bu hududning faqat geografik tavsifini berdi
hujum hujumini tushuntirganlar: faqat geografik
u muammolar bilan qiziqmadi. Demak, u Indus daryosiga qiziqish bildirmoqda
faqat uni kesib o'tish rejasi bilan bog'liq. Ptolemey ishtirok etdi
Aleksandrning rafiqasi va onasi Doro bilan yozishmalarida. Unga ishonib topshirilgan
Bessning asirligi. U hind adirini kuydirishga rahbarlik qildi
Dengiz otter. Ptolyosh hikoyasida, shubhasiz, ba'zilarning bosimi yotadi
maqtovga o'xshab, ularning xizmatlariga haddan tashqari ahamiyat berish.
Shunday qilib, Ptolemeydan keyin Arrian kossosiga qarshi kurash haqidagi hikoyada
yozadi: "Unga (ya'ni Aleksandr, - O. K.) na qish, na to'siq bo'lmadi
off-road - na unga, na Lagning o'g'li Ptolemeyga buyruq bergan
harbiy qism
[29] ”deb yozgan.
Biroq, Arrianni giyohvandlik uchun tanqid qilmaslik kerak. Birida
Agar u fosh qilish uchun Aristobulning guvohligidan foydalansa
Ptolemey. Ptolemiya og'riqli ravishda bo'yashadi
[30]
u nima
Alkssandra buyrug'ini bajarish uchun qiyinchiliklarni engib o'tdi
Bess qochib ketdi va Aristobul Bess olib kelganligini aytadi
Fors harbiy etakchilari Ptolemeyga "uni Iskandarga topshirdilar
yalang'och va yoqada ". Aristobul bunday ma'lumotni qaerdan oldi, biz bilmaymiz
bilish, lekin aslida bu oddiy hikoya juda go'zalishonish mumkin.
Agar, demak, manba sifatida Ptolemey cho'zilsa
Aristobul rivoyatining xususiyatlari juda aniq
kamroq aniq. U geografik sayohatlarni yaxshi ko'rardi
[31]
bajonidil gapirishdi
mo''jizaviy belgilar va umuman g'ayritabiiy hodisalar haqida. Shunday qilib
u o'sha erda bo'lgan suriyalik ayol haqida batafsil ma'lumot beradi
"Ilohiy xudoga ega" Aleksandra uni ogohlantirdi
yaqinlashib kelayotgan ofatlar
[32]
, va shuningdek batafsil ma'lumot
Aleksandrning oxirgi kasalligidan oldin "alomatlar"
[33]
. Shubhasiz
bu "kundaliklar" dagi so'z emas edi, aks holda Arrian murojaat qilmaydi
maxsus Aristobulda. Umuman olganda, u mo''jizaviy haqida hikoyalarni yaxshi ko'rar edi.
Aristobulning bu ishtiyoq mantiqiy asosda yaxshi tasvirlangan,
nima uchun Aleksandr Ikarov deb nomlangan yo'lda orolni uchratdi
[34]
,
yoki dengizchi tiara kiygan epizod
Aleksandra
[35]
. Aftidan, Aristobulni unchalik qiziqtirmagan
dengizchining taqdiri, bu voqea haqiqat sifatida qanday ishlatilganligi
Iskandar va buyuk Selevkning o'limi haqidagi "belgi"
qirollik. " Aristobul uning yozishmalarini yaxshi bilardi
Bu Doro bilan bog'liq bo'lgan ma'lumotlardan ko'rinib turibdi. Ha
ehtimol Doro rejasi haqidagi xabar, uni Iskandar ushlagan bo'lishi mumkin,
Aristobulni yozishmalar to'g'risida bilgan odam sifatida tavsiflaydi
Makedoniyalik
[36]
. "Kundaliklarda" bu haqda hech qanday so'z yo'q edi, lekin Ptolemey haqida
Ushbu hujjat hech narsa yozmadi. Ba'zan dalillar
Aristobul Aleksandrning faoliyati haqida gapirmaydi. Shunday qilib, tomonidan
unga ko'ra
[37]
, katta qismi skiflarga qarshi yuborilgan
qo'shinlar skiflar tomonidan uyushtirilgan pistirmada halok bo'lishdi. Ptolomey
aftidan, bu epizod tilga olinmagan. Bu mumkin
Hikoyani olib qochgan Aristobul, o'zi bilmagan narsani aytdi. Kirish emas
"Ettinchi shahar" ning qo'lga olinishi haqidagi voqea
Skifiya. Arrian yozadi: “... Ptolemeyning so'zlariga ko'ra, aholi taslim bo'lgan
o'zlari; Aristobulning aytishicha, uni hujum qilgan
u erda asir bo'lganlarning hammasini o'ldirdilar. Ptolemey shunday deydi
Iskandar o'z askarlariga odamlarni berib, ichkariga kirishni buyurdi
U bu mamlakatdan ketguncha zanjirband bo'lsin
qo'zg'olon ishtirokchilaridan hech biri "
[38]
. Ptolemeyning ichkariga kirishi mumkin
uning yozuvlari shafqatsizlik haqidagi ma'lumotni yumshatishga moyil edi
Aleksandra. Arrian bizni ziddiyatli joyda ushlab turdi
Aristobul va Ptolemning guvohliklari, ko'proq aql va boshqalar
ikkinchisini anglash shubhada emas. Hech bo'lmaganda olingPore ​​o'g'li bilan jangning tavsifi. Bu kesib o'tish haqida
Gidasp. Aristobulning aytishicha, gözenek 60 yoshda edi
unga otasi tomonidan Aleksandr va Porni kutib olish uchun ajratilgan aravalar
Iskandarga daryoni kesib o'tish imkoniyatini berdi. Arrian - bu
boshqa voqealar Por bilan jangga qo'shilganligini ko'rsatadi
Iskandar hodisa joyida va Por katta miqdorda keldi
armiya. Ptolsmsy, nihoyat, shuningdek, katta bo'lganligini ko'rsatadi
qo'shinlar, Pore va to'qnashuv haqida ishonchli tarzda gapirishdi
Makedoniya qiroli Arrian faqat uning xabariga amal qildi [39].
.
Arrianning faqat u bo'lishi kerakligi haqida takrorlangan eslatmasidan
Aristobul va Ptolomeyning guvohliklari shundan dalolat beradi
agar ushbu ikki manbaga havola qilinmasa, u versiyalarga amal qiladi
biz hech narsa bilmaydigan boshqa yozuvchilar. Ba'zan etishmasligi
Ptolomey va Aristobulning guvohliklari gapirishga majbur
Arriana va o'z tajribasiga asoslanib
[40]. Arrian topdi rimliklar allaqachon Iskandarga yuborgan haqiqat bilan bog'liqlik
uning fathlari, elchixonasi va Iskandar tomonidan ulug'lanadi
Rim o'zining kelajakdagi kuchini bashorat qilgan. “Men bu haqda xabar beraman
voqea so'zsiz ishonchli emas, lekin umuman aql bovar qilmaydi.
Ammo shuni aytish kerakki, rimliklarning hech biri bu haqda eslatib o'tmagan.
Lagning o'g'li Ptolemey ham Aleksandrga va u haqida elchixona haqida yozmaydi
Men Aristobul, Aleksandrning tarixchilari emasman
ishonch "
[41]
. To'g'ri, bu erda Arrian ushbu elchixonaga hisobot berib,
mualliflarning ismlarini aytadi: bular Arist va Asklepiad. Diodorus
[42]
aks ettirish
versiyada, Aleksandrning elchixonalari Iskandarga jalb qilinganligi haqida xabarlar,
O'rta er dengizining shimoliy qirg'og'ida yashaganlar va to shu qadar
Gerkules ustunlari, ya'ni Keltlar va Iberiyaliklar. Shunga qaramasdan
Arrianning Rimga bo'lgan sevgisi unga yordam berishi mumkin edi
Rim uchun bu xushomadgo'y ma'lumot, u ularni rad etadi. Asklepiad mashhur
faqat shu joyda Arriana. Biz Aristoni ham bilamiz
Straboga [43] uning Salamisdan bo'lganligi va yashayotgani haqida xabar berishdi keyinchalik Aristobuga.
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati :
1.A.Madraimov, G. Fuzailova "Manbashunoslik" Toshkent (2008)
2.Arrian "Aleksandr harbiy yurishlari"
3.Internet malumotlarni Wekipediya
4.Internet malemotlari Ziyo. uz
5.Manbashunoslik fanidan o'quv uslubiy qo'llanma(UMK)