Arnawli bilimlendiriw ministrligi

Zatlardag’ı magnit maydanının’ tsirkulyatsiyası haqqındag’ı teorema. Endi vektorının’ qa’legen tuyıq kontur boyınsha tsirkulyatsiyasın tabamız. Bunın’ ushın usı kontur arqalı o’tiwshi
(tuyıq konturdı tesip o’tiwshi) magnitleniw tog’ın esaplawımız kerek. konturın ıqtıyarlı beti menen keremiz. 53-a su’wrette su’wret tegisligi menen bul bettin’ ha’m konturının’ kesilisiwinen alıng’an sхema berilgen. Bir molekulalıq toqlar betin eki orında kesedi: bir ret
on’, ekinshi ret teris bag’ıtta. Bunday toqlar beti arqalı bolatug’ın magnitleniwge hesh qanday ta’sir tiygizbeydi. Basqa molekulalıq toqlar konturı do’gereginde aylanadı. Olardın’ ha’r qaysısı betti tek bir ret kesedi. Molekuladag’ı qarama-qarsı bag’ıtlang’an toq betinin’
sheklerinen sırtqa ketedi. Usınday molekulalıq toqlar betin tesip o’tiwshi molekulalıq magnitleniw tog’ın payda etedi vektorının’ qa’legen tuyıq kontur boyınsha tsirkulyatsiyasın
tabıwg’a arnalg’an sхema tog’ın magnitleniw vektorı arqalı an’latamız. Usı maqsette konturın sheksiz jin’ishke
truba menen qorshaymız (53-b su’wret). (142)-formulag’a sa’ykes usınday trubanın’ beti arqalı sızıqlıq tıg’ızlıg’ı = formulası menen beriledi. Bul toq betin tek bir ret kesip o’tedi.
Trubanın’ uzınlıq elementine sa’ykes keliwshi toq = = ( ). betin tesip o’tiwshi tolıq magnitleniw tog’ı bul an’latpanı barlıq tuyıq konturı boyınsha integrallaw jolı menen
alınadı. Bul mınanı beredi:
Bul formulag’a (139)-formulanı alıp kelip qoysaq og’an mınaday tu’r beremiz:
Differentsial formada mınaday formulag’a iye bolamız:
Bul an’latpanı (140)-an’latpa menen salıstırıp an’latpasın alamız. Eger magnitleniw bir tekli bolsa, yag’nıy = bolsa, onda = 0.
Eger magnitleniw bir tekli bolmasa, onda magnitleniw togının’ ko’lemlik tıgızlıg’ı nolge ten’ emes bolatug’ınlıgın ko’remiz.
Endi to’mendegidey qosımsha vektor kirgizemiz:
Bunday jag’daylarda (144) penen (145) mına tu’rlerge enedi:
vektorın kirgiziw menen (148)- ha’m (149)-an’latpalardan magnitleniw toqları jog’aladı, tek o’tkizgishlik toqları g’ana qaladı. Demek usı vektorın kirgiziwdin’ ma’nisi de usınnan ibarat boladı (magnitleniw toqların joq etiw ushın kirgizilgen degen so’z). Eger dielektriklerdegi elektr maydanın karag’anımızda qosımsha kirgizilgen vektorı qanday orındı iyelegen bolsa, magnetizm haqqındag’ı ta’limatta vektorı tap sonday orındı iyeleydi.