Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

Arxegoniyli o‘simliklar
Arxegoniyli o‘simliklar asosan quruqlikda yashashga moslashgan o‘simliklardir. Ularning tanalari murakkab tuzilishga ega bo‘lib, alohida a’zolarga – ildiz, poya va bargga bo‘lingan. Arxegoniyli o‘simliklar ana shu xusu-siyatlari bilan tuban o‘simliklardan farq qiladi. Lekin bu o‘simliklar orasida ham tanasi alohida a`zolarga ajral-magan o‘simliklar guruhi bo‘lib, ularda hali haqiqiy ildiz shakllanmagan. Bunday o‘simliklarda ildiz vazifasini ingichka, ipsimon tuzilishga ega bo‘lgan bir hujayrali tanachalar (rizoidlar) bajaradi.
Arxegoniyli o‘simliklar hozirgi davrda 50 mingdan ortiq turni o‘z ichiga oladi. Ular turli ekologik sharo-itlarda o‘sishga moslashgan.
Bu guruh o‘simliklar 8 ta bo‘limga bo‘lib o‘rganiladi:

1. 
   Riniya toifa bo‘limi – Rhyniophyta
   
2. 
   Zoosteriofittoifa bo‘limi – Zoosterophyta
   
3. 
   Yo‘sintoifa bo‘limi – Bryophyta
   
4. 
   Plauntoifa bo‘limi – Lycopodiophyta
   
5. 
   Psilottoifa bo‘limi – Rsilotophyta
   
6. 
   Qirqbo‘g‘imtoifa bo‘limi – Equisetophyta
   
7. 
   Qirqquloqtoifa bo‘limi – Polypodiophyta
   
8. 
   Qarag‘aytoifa (ochiq urug‘li) bo‘limi – Pynophyta
   

Bu bo‘limlariga kiruvchi o‘simliklarning hayotiy rivoj-lanish davrida nasllar gallanishi, ya`ni gametofit (n) va sporofit (2n) nasllarning o‘zaro almashinib turishi kuza-tiladi. Gametofit nasl faqat yo‘sintoifa bo‘limi o‘simlikla-ridagina ustunik qilsa, qolgan bo‘limlarida esa sporofit nasl ustunlik qiladi.

Yuqorida keltirib o‘tilgan bo‘limlardan, Yo‘sintoifa, Plaun-toifa, Qirqbo‘g‘imtoifa, Qirqqquloqtoifa va Qara-g‘aytoifa bo‘lim o‘simliklarning keng tarqalgan turkum va turlari amaliy mashg‘ulot darslarida o‘tishga tavsiya etilgan.

Mavzu: Marshantsiyadoshlar oilasi

• 
  O‘rganilayotgan vakilning sistematik o‘rni.
  
• 
  Yo‘sintoifa bo‘limi – Bryophyta
  
• 
  Jigarsimon yo‘sinlar ajdodi – Marshantiopsida
  
• 
  Marshantsiyakabilar ajdodchasi – Marshantiidae
  
• 
  Marshantsiyanomolar qabilasi – Marshantiales
  
• 
  Marshantsiyadoshlar oilasi – Marshantiaceae
  

Vakillari:
Oddiy marshantsiya – Marshantia polymorpha