Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

Mavzuning maqsadi: 
Oilaga mansub o‘simliklarning 
anatomo-morfologik tuzilishini, ko‘payishini, turlar 
sonini, tarqalishi va ekologiyasini, tizimda tutgan 
o‘rnini, muhim vakillarining ilmiy (lotincha) nomlarini 
va ahamiyatini o‘rganish. 
Kerakli jihozlar
:
 
Gerbariylar, o‘simliklar aniqlagi-
chi, rasmlar, jadvallar, fiksatsiya qilingan gullar, 
mevalar, lupa, pintset, preproval nina. 
Nazariy tushuncha:
 
Bu oilaga 90 ga yaqin turkum 
va 1500 dan ortiq tur kiradi. Ular shimoliy qutbga 
yaqin mamlakatlardan tashqari hamma yerda o‘sadi, 
issiq mamlakatlarda ko‘proq tarqalgan. Oila vakillari 
daraxt-buta, goho o‘t o‘simliklardan iborat. Ularning 
barglari oddiy, uzun bandli, butun yoki panjasimon 
qirqilgan, navbatlashib joylashgan va yonbargchalidir. 
Guli ikki jinsli, to‘g‘ri, qo‘shgulqo‘rg‘onli, yirik bo‘lib 
barg qo‘ltig‘ida bittadan yoki shoxlarining uchidagi top 
gulda joylashadi. Bu oilaga kiruvchi o‘simliklarda 
kosacha barglari ostida 2-5-9 ta bargchadan iborat ostki 
kosachasi bo‘ladi. Changchilari ko‘p bo‘lib, ikki doirada 
joylashadi. Odatda, tashqi doiradagi changchilar 
qisqargan va staminodiylarga (shiradonlarga) aylangan 
bo‘ladi. Ko‘pincha changchi iplari, qo‘shilib o‘sib, 

---

79 
urug‘chi ustunchasini o‘rab olgan naycha hosil qiladi. 
Urug‘chisi 3 ta yoki undan ko‘proq meva bargchalari-
ning birikishidan hosil bo‘lgan. Tugunchasi ustki. 
Mevasi ko‘p urug‘li ko‘sak yoki mevabarglarining bir-
biridan ajralishi natijasida hosil bo‘ladigan buyrak-
simon yong‘oqchalardan iborat qo‘zoq meva. 
 
 
22-rasm.
G‘o‘za 
. 1-gulli novda; 2-guli; 3-4-ko‘sak va uning ochilishi; 
5-tukli urug‘i; 6-gul diagrammasi