Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

Mavzuning maqsadi:
Oilaga mansub o‘simliklarning 
anatomo-morfologik tuzilishini, ko‘payishini, turlar 
sonini, tarqalishi va ekologiyasini, tizimda tutgan 
o‘rnini, muhim vakillarining ilmiy (lotincha) nomlarini 
va ahamiyatini o‘rganish. 
Kerakli jihozlar:
 
gerbariylar, o‘simliklar aniqlagi-
chi, rasmlar, jadvallar, fiksatsiya qilingan gullar, 
mevalar, tuganaklar, lupa pintset, preproval, nina 
va boshqalar. 
Nazariy tushuncha:
 
Ituzumdoshlar oilasi 85 
turkum, 2500 ga yaqin turdan iborat bo‘lib, Yer sha-
rining mo‘tadil iqlimli va tropik hududlarida tarqal-
gan. Ular asosan o‘t o‘simliklari, ba`zan chalabuta va 
kichik daraxtlardir. Barglari oddiy, butun yoki pat-
simon qirqilgan, yon bargsiz bo‘lib, poyada ketma-
ket joylashadi. Gullari yakka-yakka ko‘pincha oddiy 
yoki murakkab gajak, shingil to‘pgul hosil qilib to‘g‘ri 
yoki bir oz noto‘g‘ri, ochsariq, pushti, binafsha, 
oqimtir ko‘k rangli, ikki jinsli, qo‘shgulqo‘rg‘onli. Gul-
kosa va gultojibarglari 5 ta bo‘lib qo‘shilib o‘sgan, gul-
tojisi karnaysimon, qo‘ng‘iroqsimon bo‘ladi. Changchi-

---

91 
lar 5 ta, ko‘pincha changdoni chetlari bilan birlashib 
urug‘chi ustunchasini nay hosil qilib o‘rab turadi. 
Urug‘chisi bitta yoki ikkita mevabargchaning qo‘shilib 
o‘sishidan hosil bo‘lgan. Tugunchasi ustki, tuguncha 
atrofida halqa bo‘lib joylashgan, beshta bo‘lakchali 
shiradoni bor. Mevasi rezavor meva yoki ko‘sakcha. 
Ahamiyati:
 
Bu oilaga kiruvchi o‘simliklarning 
ba`zilari iqtisodiy jihatdan katta ahamiyatga ega bo‘lib 
oziq-ovqat sifatida ishlatiladi, ulardan spirt, kraxmal 
olinadi, ayrimlari sabzavot ekinlari va dorivor 
o‘simliklar sifatida ekib o‘stiriladi.