Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

Kerakli jihozlar
: Gerbariylar, o‘simliklar aniqlagichi, 
rasmlar, jadvallar, fiksatsiya qilingan gullar, ko‘chala
tarzidagi to‘pgullar, meva va urug‘lar, lupa, pintset, 
preproval nina. 
Nazariy tushuncha:
Toldoshlar oilasiga 3 ta turkum 
va 400 dan ortiq tur kiradi. Ular asosan shimoliy 
yarimsharning mo‘`tadil va sovuq iqlimli mintaqalarida 
o‘sadi. Barglari oddiy, yonbargchalari poyada ketma-ket 
joylashgan. Gullari boshoq yoki ko‘chala to‘pgulda 
joylashgan. Gulqo‘rg‘oni rivojlanmagan, ayrim jinsli, 

---

71 
ikki uyli o‘simlikdir. Changchisi ikkita yoki ko‘pdir. 
Urug‘chisi ikkita mevabargchaning qo‘shilishidan hosil 
bo‘lgan. Tugunchasi ustki, bir uyali, ko‘p urug‘kurtakli. 
Mevasi ko‘sakcha. Tol turkumiga kiruvchi o‘sim-
liklarning kurtaklari bittadan tangacha bargga ega, ular 
barg chiqarmasdan oldin gullaydi. Terak kurtaklari bir 
necha tangacha barglardan iborat bo‘lib, ular 
yopishqoq holida bo‘ladi.
 
 
19-rasm. Oqtol. 
1-bargli novda; 2-urug‘chi to‘pgulli novda;
3-changchi to‘pgulli novda; 4,5-alohida olingan urug‘chi va changchi 
gullari; 6-urug‘i; 7-mevasi(ko‘sak); 8-gul diagrammasi 

Ahamiyati:
Oilaning tol, terak turkumlaridan xalq 
xo‘jaligida keng foydalaniladi. Tolning yog‘ochidan har 
xil buyumlar yasaladi, shuningdek, ulardan qurilish 
materiallari tayyorlanadi. Ingichka va eguluvchan 
novdalardan savat to‘qiladi. Terak ham qurilish 

---

72 
materiali sifatida xo‘jalikda ko‘p ishlatiladi. Bulardan 
tashqari, manzarali o‘simlik sifatida ham shahar va 
qishloqlarda ariq bo‘ylarida ko‘plab ekib o‘stiriladi.
Ishni bajarish tartibi va topshiriqlar
: 
1.
Gerbariy namunalardan foydalanib tol, terak o‘sim-
liklarining morfologik tuzilishini o‘rganing.