Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

 
 
Yong‘oqdoshlar oilasi–Juglandaceae 
Vakil: Chin yong`oq – Juglans regia (18-rasm) 
Nazariy tushuncha: 
Bu oilaning 8 turkumi va 70 ga 
yaqin turi ma`lum. Ular shimoliy yarim sharning 
mo‘`tadil iqlimli mintaqalarida hamda Osiyoning shar-
qida va Amerikaning tropik qismlarida o‘sadi. Barg-lari 
poyada ketma-ket joylashgan, yirik murakkab toq pat-
simon. Gullari ayrim jinsli bir uyli o‘simlik. Changchi 
gullari ko‘p gulli bo‘lib, ko‘pincha o‘tgan yilgi novda-
ning tushib ketgan barg qo‘ltig‘idan chiqib, ko‘chala 
tarzida osilib turadi. Changchilar soni 8-40 taga yetib 
boradi. Urug‘chisi bitta yoki bir nechta bo‘lib, yangi 
o‘sib chiqqan serbarg novdaning uchida joylashadi. Har 
qaysi urug‘chi gulini 2 ta gul yonbargchasi va 4 ta kosa-
chabargi bor. Urug‘chi gulkosa bargi, gulyonbarg-
chalari bilan qo‘shilib o‘sib, mevaning po‘stlog‘ini hosil 
qiladi. Urug‘chisi 2 ta meva bargcha-ning qo‘shilishidan 
hosil bo‘lgan, 2 tumshuqchali. Tugunchasi ostki, bir 
uyali va bir urug‘kurtakli. Mevasi yong‘oq yoki danakli 
soxta meva bo‘lib, dastlab sirtidan yashil etli po‘stloq 
bilan o‘raladi, keyinchalik po‘stloq mevadan ajralib 
tushib ketib, chin yong‘oqqa aylanadi. 
Ahamiyati: 
Bu oilaning eng ahamiyatli turi chin 
yong‘oq hisoblanadi. Uning urug‘ida 77% gacha qim-
matbaho oziq-ovqat va texnika maqsadlari uchun ish-
latiladigan moy bor. Pishib yetilmagan yong‘oqlarda ko‘p 
miqdorda «S» vitamini uchraydi. Yong‘oqning pishgan 
mag‘zi iste`mol qilinadi va ko‘plab konditer mahsulot-
lari tayyorlanadi. Yong‘oq tanasi har xil buyumlarni 

---

69 
tayyorlashda ishlatiladi. Mevasining yashil p‘osti, 
barglari va po‘stlog‘idan oshlovchi modda va jigarrang 
bo‘yoq olinadi.