Aralash
testlar
1. Noto’g’ri yozilgan so’z mavjud qatorni toping.
A) butun, kulgi, supurmoq B) sovuq, uyqu, shovullamoq C) kulgi, quvur, uchun D) butun, shovillamoq, supurmoq
2. To’g’ri yozilgan so’zlar qatorini toping.
A) xushyor, saxiy, mahsulot B) harakat, mahsulot, xulosa C) xozirjavob, hurmatli, sahiy D) xushyor, saxna, hukm
3. Qaysi qatorda so’z qo’llash bilan bog’liq xato mavjud?
A) Oynaga darz ketdi. B) Urush, noming o’chsin jahonda... C) Chap yoni bilan turmoq. D) Besh asrkim nazmiy saroyni, Titratadi zanjirband bir she’r.
4.Qaysi qatordagi ajratilgan so’zlar o’zaro shakldosh emas?
A) Bir yil tut ekkan kishi yuz yil gavhar teradi. – Yaxshilarning etagini tut, adashmaysan. B) Yoz o’tmoqda soz. – Dutor – eng yaxshi soz. C) Arg’amchiga qil quvvat. – Nomusni yoshlikdan ehtiyot qil. D) O’t ishi qovurmoq. – Qalbida ishq o’ti alangalandi.
5. Qaysi qatordagi gap tarkibida uchta qo’shma so’z mavjud?
A) Ochildimi boychechak, Endi har yon gul demak. B) Bu shaharning oti Ko’kterak ekan. C) Mehmondo’st, mehnatsevar, sofdil yoshlar kelajak poydevoridir. D) Maqsadimiz chuqur bilimli, yuksak ma’naviyatli, hozirjavob yoshlarni tarbiyalashdan iborat.
6. 1) kuch; 2) farosat; 3) tomosha; 4) aql; 5) so’z; 6) qudrat; 7) gap; 8) to’y
Qaysi qatorda yuqoridagi so’zlar juftliklarga to’g’ri ajratilgan?
1-4; 2-7; 8-3; 5-6 B) 1-2; 3-8; 5-7; 4-6 C) 1-6; 4-2; 8-3; 5-7 D) 1-6; 4-2; 8-3; 7-5
Aralash testlar
1. Tovushlar o’pkadan chiqayotgan havoning og’iz bo’shligida to’siqqa uchrashi yoki uchramasligiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
A) unli va undosh tovushlar B) jarangli va jarangsiz tovushlar C) til va lab tovushlari D) portlovchi va sirg’aluvchi tovushlar
2. Qaysi qatordagi so’zlarda a unlisi o kabi talaffuz qilinadi?
A) komandir, avtomat B) savob, zamon C) baho, qayg’u D) kombayn, kovak
3. Nutq a’zolari keltirilgan javobni toping.
A) o’pka, tish, tog’ay B) un paychalari, lablar, og’iz bo’shlig’i C) barcha javoblar to’g’ri D) bo’g’iz bo’shlig’i, til, burun bo’shlig’i
4. Qaysi qatordagi so’zda lab tovushi mavjud emas?
A) vatan B) ilm C) bob D) istak
5. Tarkibida lab-tish undoshi mavjud bo’lgan yasama so’zni toping.
A) va’da B) foydali C) baxtli D) maftun
6. Bilim baxt keltirar. Ushbu gap tarkibida nechta til tovushi mavjud?
A) 8 ta B) 7 ta C) 6 ta D) 9 ta
7. Qaysi qatordagi so’z tarkibida til o’rta undoshi mavjud?
A) imkon B) ko’ngil C) buyuk D) afsungar
8. Xayrli ishning kechi yo’q. Ushbu gap tarkibida nechta til oldi undoshi mavjud?
A) 5 ta B) 6 ta C) 4 ta D) 7 ta
9. Tarkibida burun undoshi mavjud bo’lgan so’zni toping.
A) dengiz B) shamol C) qudratli D) A, B
10. Qaysi qatorda bo’g’iz undoshi xato qo’llangan?
A) hasad B) mahnatkash C) hokkey D) hovuz
11. Buloq, qishloq so’zlariga qanday qo’shimcha qo’shilganda. o’zak-negiz tarkibidagi jarangsiz undosh jarangli undoshga aylanadi?
A) jo’nalish kelishigi B) qarashlilik qo’shimchasi C) egalik qo’shimchasi D) chiqish kelishigi
12. Qaysi qatordagi so’zlarda ng harf birikmasi ishtirok etmagan?
A) dangasa, tanga B) kongress, shtanga C) ingramoq, kenglik D) yangi, yengil
13. Qo’shimcha qo’shilishi natijasida o’zgarishga uchragan so’zlar qatorini toping.
A) sana, dumaloq B) o’roq, qaynoq C) angla, sayla D) bo’yoq, tuproq
14. Qator unlilar ishtirok etgan so’zni toping.
A) taassuf B) mudofaa C) muattar D) A, B, C
15. Qaysi qatordagi so’zda o’ tovushi kengroq talaffuz qilinadi?
A) jo’ra B) mo’tabar C) ro’mol D) ko’l
16. Tabiat qanday go’zal. Ushbu gap tarkibida jarangsiz juftiga ega bo’lgan nechta jarangli undosh mavjud?
A) 4 ta B) 5 ta C) 3 ta D) 6 ta
17. Qaysi qatorda g’ tovushining jarangsiz jufti qo’llangan?
A) paxta B) sanoq C) ko’ngil D) g’ tovushining jarangsiz jufti mavjud emas
18. Qaysi tovush bilan tugagan so’zlarga jo’nalish kelishigi qo’shimchasi qo’shilganda o’zak va qo’shimcha qanday aytilishidan qat’i nazar o’zgarmaydi?
A) k B) g’ C) q D) B, C
19. Buloq, qishloq so’zlariga qanday qo’shimcha qo’shilganda. o’zak-negiz tarkibidagi jarangsiz undosh jarangli undoshga aylanadi?
A) jo’nalish kelishigi B) qarashlilik qo’shimchasi C) egalik qo’shimchasi D) chiqish kelishigi
20. Qaysi qatordagi so’z tarkibida til oldi, portlovchi, jarangli tovush mavjud?
A) jirafa B) maktub C) jo’ja D) zolim
21. Qaysi so’z tarkibida 3 ta til oldi undoshi mavjud?
A) kongress B) singil C) shtanga D) sening
22. Tarkibida ham qo’sh undosh, ham qator undosh mavjud so’zni toping.
A) minnatdor B) kongress C) milliard D) B, C
23. Qaysi qatorda tutuq belgisi unlini cho’ziqroq aytilishini ifodalagan?
A) san’at B) shu’la C) mo’jiza D) qat’iy
24. Qaysi gap tarkibida qator undosh mavjud?
A) Kapalak xursand bo’ldi, sevinib qanot qoqdi. B) Odamning ko’ngli nozik. C) Ravon nutq – insonning ko’rki, fazilati. D) A, C
Leksikologiya
1. Atash ma’nosiga ega bo’lgan so’zlarga ishora qiluvchi so’z turkumini ko’rsating.
A) olmosh B) ko’makchi C) ravish D) yuklama
2. Qaysi qatordagi belgi bildiruvchi so’z ko’chma ma’noda qo’llangan?
A) gapni ulamoq B) sovuq shamol C) chuqur tekshirmoq D) istiqbol yo’li
3. Qaysi qatorda shakldosh so’zlar qatnashgan gaplar juftligi berilgan?
A) Shoir boshini birdan ko’tardi. – Ochilgan paxtani bir boshidan tering. B) Maktabda “o’tkir zehnlilar” musobaqasi bo’lib o’tdi. – O’tkir boltasi bo’lsa-yu, shart bir daraxtni kesib yelkasiga olib jo’nasa. C) Hech bo’lmagandan ko’ra kech bo’lgani yaxshi. – Bir qoshiq qonidan kech bu bechoraning. D) O’zbekistonning Davlat tili – o’zbek tilidir. – Razvedkachilarga “til” tutib kelish topshirilgan edi.
4. So’zlarning nutq jarayoniga bog’liq bo’lmagan atash ma’nosi…
A) ko’chma ma’no B) o’z ma’no C) lug’aviy ma’no D) arakaik ma’no
5. Go’za so’zi uyasiga birlashadigan so’zlarni aniqlang.
A) tola, moy, un B) paxta, gazmol, sovun C) kunjara, chigit, jun D) moy, ip, qorako’l terisi
6. So’z qo’llash bilan bog’liq xato mavjud gapni toping.
A) Mashina dovon tepasiga ko’tarilar ekan, derazadan salqin shamol urildi. B) Mirzakarimboyni Toshkentning to’rt dahasi biladi. C) Ot afzalin shayladi, o’q-anjomin boyladi. C) O’zbek xalqi ichidan o’nlab daholar yetishib chiqqan.
7. Bir umumiy ma’noni ifodalovchi ikki va undan ortiq so’zlar…
A) ma’nodosh so’zlar B) paronimlar C) ko’p ma’noli so’zlar D) shakldosh so’zlar
8. So’zlamoq so’zining ma’nodoshlari berilgan qatorni toping.
A) gapirmoq, baqirmoq, vaysamoq B) to’ng’illamoq, bo’kirmoq, shivirlamoq C) ming’ilamoq, ingramoq, javramoq D) A, B
9. Qaysi qatorda ma’nodosh so’zlar qatori to’g’ri berilgan?
A) sovg’a, hadya, tortiq, armug’on B) tanqis, kamchil, maxfiy C) jinoyat, pinhon, gunoh D) bahs, tortishuv, zafar
10. Zid ma’noli so’zlar xato berilgan javobni toping.
A) urish – tinchlik B) yolg’onchi – rostgo’y C) kelmoq – ketmoq D) ilgari – hosir
11. Arxaik so’z berilgtan qatorni toping.
A) yuzboshi B) handasa C) rayon D) B, C
12. Ahd qilmoq, kirishmoq ma’nolarida qo’llanuvchi iborani toping.
A) ara o’lchab, bir kesmoq B) belni bog’lamoq C) oyog’ini qo’liga olib kelmoq D) tilining uchida turmoq
13. Qaysi qatorda tasviriy ifoda noto’g’ri qo’llangan?
A) o’rmon podshosi – sher B) mo’yqalam sohibi – rassom C) hayotimiz qomusi – bayroq D) salomatlik posbonlari – shifokorlar
14. Qaysi qatordagi gapda tasviriy ifodalar berilmagan?
A) Dalalarga araka urug’i ekib bo’lindi. B) Yurtimizga uzoq o’lkalardan qanotli do’stlarimiz uchib kela boshladi. C) Bilim insonni ko’kka ko’tarsa, jaholat uning qadrini yerga uradi. D) O’zbekiston qora oltini bilan ham dunyoga mashhur bo’lmoqda.
15. Umumxalq tilidagi so’zlardan ma’nosini maxsuslashtirish orqali hosil qilingan atamani ko’rsating.
A) manfiy B) ildiz C) tenglama D) ra’noguldoshlar
16. Xorazm shevasida mavjud qarindja so’zining adabiy tildagi muqobilini toping.
A) qaldirg’och B) chumoli C) tuxum D) o’rik
17. Tildagi barcha so’zlarning qanday ma’nolarni bildirishini o’rganuvchi lug’at…
A) izohli lug’at B) tarjima lug’ati C) imlo lug’ati D) A, B, C
Aralash test
Tarkibidagi jarangsiz undoshni jarangli jufti bilan almashtirib yangi ma’noli so‘z hosil qilish mumkin bo‘lgan so‘zlar qatorini aniqlang.
A) tarz, tovon, ganch B) tom, solih, qarz
C) tog‘, sog‘, xiyla D) don, o‘z, dil
2. Qaysi gapda imloviy xatoga yo‘l qo‘yilmagan?
A)Yurtimizda yildan-yilga iste’dodli yoshlar safi kengayib bormoqda.
B)Ma’suliyatli topshiriq ko‘pincha shu bo‘linmaga topshirilar edi.
C)Vatan ravnaqi yo‘lida g‘ayrat bilan mehnat qilayotgan yurtdoshlarimizni olqishlaylik.
D)O‘zbekiston Respublikasida 9-may xotira va qadrlash kuni deb e’lon qilingan.
3. So‘z imlosida sodir bo‘ladigan fonetik o‘zgarishlar to‘g‘ri izohlangan javobni aniqlang.
A)“k” va “q” undoshi bilan tugagan barcha so‘zlarga egalik shakllari qo‘shilganda tovush
almashishi kuzatiladi.
B)Kelishik qo‘shimchalari qo‘shilishi natijasida so‘z asosida tovush almashishi bilan bog‘liq fonetik o‘zgarish kuzatilishi mumkin.
C)Ayrim fe’llarga nisbat qo‘shimchasi qo‘shilishi natijasida tovush tushishi bilan bog‘liq fonetik o‘zgarish kuzatilishi mumkin.
D)Ayrim fe’llarga o‘tgan zamon sifatdosh shakli qo‘shilganda fe’l asosida fonetik o‘zgarish kuzatiladi.
4. Qaysi javobda berilgan gaplar juftligida o‘zaro ma’nodosh so‘zlar qatnashgan?
A)Kechqurunlari shahar yana ham chiroyli bo‘lib ketarkan.
Kamtarinlik ham inson husnini yana-da oshirar ekan.
B)Oh, go‘zal Farg‘onaning husni bugun qandoq emish. . .
Favvoralar shahrimiz ko‘rkini ko‘z-ko‘z qilib turibdi.
C)Bu yigit juda tanti ekan. Qo‘shnimiz erka o‘g‘lini yer-u ko‘kka ishonmaydi.
D)Xonaga bir norg‘ul yigit kirib keldi. Salimjon bolaligida juda nimjon edi.
5. Yoshliging g‘animat, bolam, o‘sib, un,
Chiqarma behuda sado hamda un.
Ko‘r, quyosh tig‘ida va tegirmonda
Ezilib so‘ng aziz bo‘ldi bug‘doy – un.
Ushbu parchada ajratib ko‘rsatilgan so‘zlar haqida berilgan qaysi fikr to‘g‘ri?
A)1- va 2-misradagi so‘zlar bir xil turkumga mansub so‘zlar sifatida o‘zaro omonim sanaladi.
B)2- va 4-misradagi so‘zlar har xil turkumga mansub so‘zlar sifatida o‘zaro omonim sanaladi.
C)Ular bir xil va har xil turkumga mansub so‘zlar sifatida o‘zaro omonim sanaladi.
D)Ular bir so‘zning turli ma’nolarini ifodalovchi so‘zlar sanaladi.
Aralash testlar
1. Kechirim uzr, afv. (A. Hojiyevning «O‘zbek tili sinonimlarining izohli lug‘ati»dan)
Berilgan sinonimlardan qaysi(lar)i Kechirim, uzr so‘zlari «biror gunoh-aybni kechirish iltimosi» ma’nosida ham, shuningdek, umuman, «kechirish» ma’nosida ham qo‘llanadi?
A) kechirim B) uzr, afv C) afv D) kechirim, uzr
2. 1. Masjidning namoz o‘qiladigan, odatda keng va katta xonasi.
2. So‘fiylar mashg‘ulotlarini o‘tkazish uchun mo‘ljallangan katta xona va uning atrofidagi hujralar.
3. Madrasalarda mashg`ulotlar olib boriladigan o`quv xonalari.
Berilgan ta’riflardan qaysi(lar)i xonaqoh so`zining ta’riflari hisoblanadi?
A) 1, 2, 3 B) 2, 3 C) 3 D) 1, 2
3. Berilgan so'zlardan qaysilariga ayrim shakl yasovchi qo'shimcha qo'shilganda ham, ayrim so'z yasovchi qo'shimcha qo'shilganda ham tovush tushish hodisasi kuzatildi?
1) og'iz; 2) o'rin; 3) yig'i 4) o'yin; 5) ikki; 6) past; 7) ayir
A) 1, 2, 3, 5 B) 1, 2, 3, 7 C) 1, 2, 4, 5, 6, 7 D) 1, 2, 7
4. Ovoz, tovush, un, sado, sas, nido, sazo.
Ovoz so`zining qaysi sinonimi kitobiy uslubga xos?
A) sas B) nido C) sado D) sazo
5. Quyida berilgan nechta so`zda urg`u oxirgi bo`g`inga tushmagan?