Arab tili fonetikasi va uning tasnifi


Kurs ishining tuzilishi va hajmi



Download 0,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/14
Sana30.12.2021
Hajmi0,68 Mb.
#154417
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
Shermatov Turg'unali kurs ishi2

Kurs ishining tuzilishi va hajmi : 

Kurs  ishi  kirish,  asosiy  qism,  to`rta  paragraf,  xulosa foydalanilgan  manba  va 

adabiyotlar ro`yxatidan iborat. 

 

 

 

 



 



Asosiy qism 

Arab  tili  somiy  tillari  oilasining  janubiy  shahobchasiga  kiradi.  U  o‘z 

geneologik taraqqiyotida uch bosqichni bosib o‘tdi: qadimgi adabiy arab tili, 

klassik adabiy arab tili va zamonaviy adabiy arab tili. 

Qadimgi  adabiy  arab  tiliga  Arabiston  yarim  oroli  va  Suriyaning  janubidagi 

qadimiy obidalar va qoyalarda topilgan yozuvlar misol bo‘ladi. Ularning eng 

qadimgilari eramizning IV—VI asrlariga oiddir. 

Klassik  adabiy  arab  tilida  esa  eramizning  VI  —VII  asrlarida  asarlar  bitilgan. 

Biz ularda mukammal grammatik qurilishga ega bo‘lgan, keng leksik tarkibly, 

johiliy  davri  nazmi  va  qabilalar  lahjalarining  nodir  xususiyatlarini  o‘zida 

mujassam  etgan  boy  tilni  ko‘ramiz.  Klassik  adabiy  arab  tili  hozirgi  zamon 

adabiy arab tilining shakllanishi uchun zamin bo‘ldi. IX —X asrlarda klassik 

davrning  adabiy  tili  to‘la  shakllanib  bo‘ldi.  Bu  davrga  kelib  Qurʼoni  karim, 

qadimiy nazm va  Quraysh lahjasi  taʼsiri ostida arab yozuvi va sarf va nahvi 

(grammatikasi)  shakllandi.  Yetuk  grammatik  nizom  va  lug‘at  boyligiga  ega 

bo‘lgani  uchun  klassik  arab  tili  qabilalar  o‘rtasidagi  adabiy  til  bo‘lib  xizmat 

qildi.  Uning  lug‘at  boyligi  shevalar  hisobiga  ham  ko‘payib  bordi.  O‘zining 

keyingi  rivojida  klassik  adabiy  arab  tili  leksik  jihatdan  boyidi  va  grammatik 

jihatdan  ko‘p  o‘zgarishlarni  boshdan  kechirdi.  Klassik  arab  tili  Islom  dini 

bayrog‘i ostida Yaqin va O‘rta Sharqqa, Markaziy Osiyo va Afrikaning ko‘p 

qismiga  tarqaldi.  O‘rta  Osiyoda  u  uzoq  muddat  xalqaro  va  bilim  tili  bo‘lib 

keldi.  Dunyo  fani  ravnaqida  chuqur  iz  qoldirgan  buyuk  bobolarimiz  Abu 

Rayhon  Beruniy,  Abu  Ali  ibn  Sino,  Abu  Nasr  Forobiy,  Muhammad 




 

Xorazmiy,Mahmud  Zamaxshariy  va  Ahmad  al  Farg‘oniylar  shu  tilda  ijod 



qilishgan. 

Nutq  bo‘g‘iz  bo‘shlig‘idan  og‘iz  yoki  burun  bo‘shlig‘i  orqali  chiqayotgan 

havo oqimi hosil qilgan tovushlardan iborat bo‘ladi. Tovushlarning talaffuzida 

un (tovush) paychalari, til, tanglay, milk, tish, lab kabi aʼzolar – nutq organlari 

ishtirok etadi. 

Faqat  un  paychalarini  titratib,  og‘iz  bo‘shlig‘ida  to‘siqqa  uchramay  o‘tgan 

havo  oqimi  hosil  qilgan  tovushlar  «unli  tovushlar»  deb  ataladi.  Havo 

oqimining biror to‘siqqa uchrashi natijasida hosil  bo‘lgan tovushlar «undosh 

tovushlar» deb ataladi. 

Unli  tovushlar  talaffuzida  og‘izning  ochilish  (tilning  tanglaydan  uzoqligi) 

darajasiga  ko‘ra  yuqori  (tor),  o‘rta  va  quyi  (keng)  ko‘tarilish,  til  uchining 

tishga yaqinlik darajasiga ko‘ra old, o‘rta va orqa qator unlilariga bo`linadi. 

Undosh tovushlar tasnifida quyidagi omillar hisobga olinadi: 

 

1.  Maxraj



1

  –  tovush  hosil  bo‘ladigan  joy,  chiqayotgan  havo  oqimiga  to‘siq 

bo‘ladigan  nutq  organi.  Masalan,  «b»  tovushining  maxraji  -  lab-lab,  «f» 

tovushining maxraji  – lab-tish, «t» tovushiniki  – til oldi-yuqori old tishlar va 

hokazo. 


Download 0,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish