Араб тили 1-дарс. Араб тили ва ёзуви тарихи

Араб тили

1-дарс. Араб тили ва ёзуви тарихи.

ا (алиф) ҳарфи

Араб тили тарихи

Араб тили сомий тиллар оиласига мансуб
Адабий тил нормасининг шаклланиши
жоҳилия даврига бориб тақалади

Араб тили тараққиётининг босқичлари

Араб тили тараққиёти 3 босқичга бўлиб ўрганилади
Қадимги: Қадимги тилининг баъзи ёдгорликлари бизгача етиб келган. Тадқиқотчилар шу ёдгорликлардаги ёзувлар асосида унинг грамматик қурилишини ва қисман сўз бойлигини аниқлашга муваффақ бўлишган.
Классик: Классик араб тили ислом байроғи остида Яқин ва Ўрта Шарққа, Марказий Осиё ва Африканинг кўп қисмига тарқалди. Бунда албатта, саҳобаларнинг ўрни беқиёс ҳисобланади. Кейинчалик, у Ўрта Осиёда узоқ вақтларгача халқаро ва билим тили бўлиб келди. Классик тил ҳозирги араб тилининг шаклланиши учун замин бўлди.
Замонавий: Ҳозирги замон адабий араб тили Арабистон ярим ороли ва ундан шимолроқдаги ҳамда Шимолий ва Шарқий Африкадаги йигирмадан ортиқ давлатларнинг расмий тили ҳисобланади.
Араб ёзуви
Араб ёзуви Ғарбий Осиё ва Шимолий Африка мамлакатларида қўлланади. Оромий ёзуви асосида пайдо бўлган. Оромий ёзуви арабистонда милодий IV асргача амалда бўлган.
Ҳозирги араб алифбосида 28 та ҳарф ва 12 та ёрдамчи белги мавжуд. Араб алифбосининг олдинги шакли куфий ёзуви деб аталган. Фурот дарёси ёқасида жойлашган Куфа шаҳри олимларининг битиклари бунга асос бўлган.
Ислом юзага келиб тарқалгунча арабларда қўлланиладиган ёзув ҳижозий деб аталган. Уни қурайшлик Ҳарб ибн Умайя ўрганган ва ўргатган. У ҳам аслида анборий-ҳимёрий ёзув тури бўлиб, Ҳижозда тарқалган. Қуръони Карим илк оятлари шу ёзувда битилган. Абу Бакр саҳифалари, Усмон мусҳафлари турли ёрдамчи шакл ва нуқталардан холи ёзилган. Куфий ёзуви ҳам бу даврда қўлланилган.
Қуръон ёзуви
Араб алифбосида 12 та ёрдамчи белгининг кашф этилиши, ҳарфларни бир-биридан фарқ қилдирувчи нуқталарнинг қўлланиши, уларнинг миқдори ва жойлашуви, яъни устки ва остки нуқталар бўлишининг тайин этилиши бевосита Қуръони Карим билан боғлиқ.
Исломнинг Ажам мамлакатларига ҳам ёйилиши ёзувда қисқа унлиларнинг ҳам бўлишини заруратга айлантириди. Кейинчалик нуқталар ва ҳаракат омиллари кенг қўллана бошлади.

Араб алифбоси

Алиф ҳарфи

Қисқа унлилар

Алифнинг қисқа унлилар билан ўқилиши

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ