Қарақалпақ МӘмлекетлик университети экономика кафедрасы микроэкономика пәнинен

610
740018
700	896615
830	1134055
910	1334356
1000	1604228

Екинши ҳәм қалған тапсырмаларға жуўап сыпатында биз-усы пикирлерди бериўди лазым таптық. Микроэкономикада қәрежетлерди екиге болып үйрениледи. Булар, өзгермес (FC) ҳәрекетлер ҳәм өзгериўшең ( VC) ҳәрекетлер. Өзгериўшең ҳәрекетлер ҳәм өзгермес ҳәрекетлер жыйындысы фирманың (VC+FC=TC) улыўма қәрежетти келтирип шығарады. “BIОKIMYO” ОАJ дың түрли өндирис көлемдеги улыўма ҳәрекетлер қуны төмендеги таблицада сәўлелендирилген.

Өндирис көлеми (Q), дал	Өзгермес ҳәрекетлер (FC), сўм	Өзгериўшең қәрежет (VC) сўм	Улыўма ҳәрекетлер (TC) сўм
220	1028689	308820,5	1337510
240	1028689	318178,7	1346868
280	1028689	349372,7	1378062
340	1028689	398720	1427409
450	1028689	520681,6	1549371
530	1028689	621534,4	1650223
610	1028689	740018	1768707
700	1028689	896615	1925304
830	1028689	1134055	2162744
910	1028689	1334356	2363045
1000	1028689	1604228	2632917

Улыўма ҳәрекетлер қунын өним өндирис көлемине бөлсек, биз орташа улыўма қәрежетке ийе боламыз
Мәселени компьютер дастуринже, яғный Excel дастуринде шешиў жумысты аңсатластырады ҳәм қолай. Сол себепли, Excel дастуринен пайдаланып есапларды, қәрежетлердиң графиктеги суўретин ҳәмде функцияларды шығарғанымыз себепли, қысқаша көрсетиўди тийис деп, билдик.
Ал ячейкада “Қысқа мүддетли аралықта “BIОKIMYO” ОАJ тиң қәрежетлери” текстин
2. Соң төмендеги ячейкаларға сайкес рәўиште:
A2 ячейкасына - Ислеп шығарылған азық-аўқат спирти муғдары, дал (Q)
B2 ячейкасына – Өзгермес ҳәрекетлер суммасы, (TFC)
C2 ячейкасына - Өзгериўшең ҳәрекетлер суммасы, (TVC)
D2 ячейкасына - Улыўма ҳәрекетлер суммасы, (TC) TC=TFC+TVC
E2 ячейкасына - Орташа күнделикли ҳәрекетлер, (AFC) AFC=TFC/Q
F2 ячейкасына - Орташа өзгериўшең ҳәрекетлер, (AVC), AVC=TVC/Q
G2 ячейкасына - Орташа улыўма ҳәрекетлер, (ATC) ATC=TC/Q
H2 ячейкасына - Шекли ҳәрекетлер, (MC) MC=TS да өзгерислер/ Q да өзгерислер текстлерин келтирип шығамыз.
3. A3 тен A13 ячейкаларға 220 тен 1000 ға шекем болған өнимлер көлемлерин киритемиз.
4. V3 тен V13 ячейкаларға өзгермес қәрежетлердиң қунларын киритемиз.
5. S3 тен S13 ячейкаларға өзгериўшең қәрежетлердиң қунларын киритемиз.
Жоқарыда келтирилген пунктлерде орынланған әмеллерди орынлаў нәтийжесинде төмендеги көринистеги таблицаға ийе боламыз (1-суўрет).

1-суўрет. Берилген мәселе мағлыўматларды киритиў

1. 
   Мәселениң мағлыўматлары таблицаға киритип болғаннан соң, улыўма, орташа, орташа өзгермес, орташа өзгериўшең ҳәм шекли қәрежетлерди есаплаў формулаларға сайкес рәўиштеги ячейкаларға киритемиз.
   

7. Улыўма ҳәрекетлер суммасын табыў. (Соны еслетип өтиў зәрүр, Excel дәстүринде ячейкаларға формулалар жазыўдан алдын «=» белгиси =қойылыўы шәрт!).