Ҳар қандай динни икки ҳил ўрганиш мумкин: муайян дин вакили томонидан ўзи учун ва мутахассис тарафидан илмий-назарий мақсадда. Табиийки, улар бир-биридан фарқ қилади

• 
  Ҳар қандай динни икки ҳил ўрганиш мумкин: муайян дин вакили томонидан ўзи учун ва мутахассис тарафидан илмий-назарий мақсадда. Табиийки, улар бир-биридан фарқ қилади.
  
  • 
    Исломнинг келиб чиқиши хусусида мусулмон манбаларига асосланган анъанада у илоҳий ҳодиса, инсонларни тўғри йўлга солиш учун юборилган охирги таълимот, деб талқин этилади.
    
  • 
    Ислом динининг пайдо бўлиши тарихи (генезиси)ни илмий жиҳатдан диншунослик фани нуқтаи – назаридан ўрганишда бу жараёнга таъсир қилиши мумкин бўлган барча сиёсий, ижтимоий, иқтисодий ва маданий омилларни ҳисобга олишга, соддароқ қилиб айтганда, қачон, қаерда ва қандай деган саволларга жавоб беришга тўғри келади.
    
• 
  Биринчиси – Муҳаммад пайғамбарнинг таржимаи ҳолини баён этиш ва унга яҳудий ва христиан динларининг бевосита таъсирини кўрсатишдан нарига ўтмаслик билан характерланади. XIX асрда ғарб шарқшунослиги бошлаб берган, «европоцентризм» каби ғаразли мақсадга хизмат қилган бу йўналиш кейинчалик Россияга ўтди ва шўро даврида ҳам тарафдорларга эга бўлиб келди.
  
• 
  Иккинчи йўналиш ижтимоий - иқтисодий тузумлар (формациялар) ҳақидаги таълимотга асосланган бўлиб, гўё ислом вужудга келган пайтда араб жамияти уч формациядан бири-патриархал, қулдорлик ёҳуд феодализм муносабатларини бошидан кечираётган бўлган ва ислом муайян ҳукмрон ижтимоий кучларнинг идеологияси сифатида таркиб топган. Аммо айнан қайси тузум ҳукм сургани ҳақидаги баҳс 70 йил давом этди ва ҳеч қандай самара бермади.
  
• 
  Барча қадимги дунё жамиятлари, содда қилиб айтганда, уч босқични босиб ўтди.
  
  • 
    Биринчи босқичда майда, тарқоқ давлатлар вужудга келиб, уларнинг баъзилари кейинчалик нисбатан йириклашди, монархиялар (Миср фиръавнлиги каби) вужудга келди.
    
  • 
    Иккинчи босқичда иқтисодий омил уларни бирлаштиришни тақозо этди: улар тинч йўл (халқаро савдо йўли) биланми, урушлар воситасидами, албатта, бирлаштирилган. Натижада, Оссурия, Янги Бобил, Ахмонийлар Эрони, Рим каби империялар вужудга келган. Ниҳоят, учинчи босқичда ўз даврини ўтаб бўлган империялар бирин-кетин қулаган.
    
•