“Aqliy hujum” metodining tuzilmasi

Sillabo-tonik she’r tizimi

BOSH SAHIFA

Tonik she’r tizimi misralarda urg’usiz bo’g’in qancha bo’lishidan qat’i nazar, ritm hosil bo’lishi, urg’ularning bir maromda kelishiga asoslanadi.

BOSH SAHIFA

She’r tizimi xalq tili xususiyatlariga bog’liq hodisa sanaladi. O’zbek tili ifoda imkoniyatlari, grammatik me’yorlari sillabik va metrik she’r tizimiga mos tushadi.

Sharq xalqlari she’riyatida aruz va barmoq vazni deb ataluvchi she’r tizimi keng tarqalgan. Hozirgi o’zbek she’riyatida esa ular bi­lan bir qatorda, erkin vazn deb yuritiluvchi tizim ham mavjud.

BOSH SAHIFA

Erkin she’r tizimida misralarda bo`g`inlar miqdorining tengligi(barmoq), hijolarning cho’ziq va qisqaligi(aruz) kabi qonuniyatlar hukm surmaydi. Unda bo`g`inlar miqdori ham, turoqlar(ruknlar) tartibi ham, qofiyalanish va bandlar ham turli-tuman bo`ladi, lekin musiqiylik, ohangdorlik doimo barq urib turadi. Shu sababli u – erkin she’r tizimi deb yuritiladi. Bunda shaklning rang-barangligi mazmun va mantiq talabiga, kechinmalarning mohiyatini ro`yi-rost ko`rsatuvchi ohangdorlikka bo`ysunadi.

Erkin she’r

H. Olimjon “Baxtlar vodiysi”

G`afur G`ulomning “Sen yetim emassan”

M.Shayxzoda “Mirzo Ulug`bek” tragediyasi

R. Parfining she’riyati