Anorgul atajonova

 
 

---

 
3
SO‘ZBOSHI 
 
Mamlakatimizda  ta’lim-tarbiya  tizimini  tubdan  isloh  qilish,  uni 
zamon  talablari  darajasiga  ko‘tarish,  kelajak  uchun  bilimli  va  yuksak 
ma’naviy-axloqiy  fazilatlarga  ega  bo‘lgan  sog‘lom  va  barkamol  avlodni 
tarbiyalash  ishlari  hamisha  dolzarblik  kasb  etib  kelmoqda.  Kadrlar 
tayyorlash  milliy  dasturida  ko‘rsatilganidek,  maktab  va  litseylarning 
moddiy-texnik bazasi mustahkamlandi, ta’lim mazmuni takomillashtirildi, 
dastur, darsliklarning yangi avlodi yaratildi. 
 Ayniqsa  ushbu  sohada  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining 
“O‘rta  maxsus,  kasb-hunar  ta’limi  muassasalari  faoliyatini  yanada 
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” qabul qilingan qarori muhim 
ahamiyat kasb etdi. 
 Ushbu  qaror  akademik  litseylarda  o‘quv  jarayonining  sifati  va 
samaradorligini oshirish, bu maskanlarda ta’lim berish uchun umumta’lim 
maktablarining  eng  qobiliyatli  bitiruvchilarini  saralab  olish,  yoshlarning 
o‘zlari  tanlagan  kasb  va  mutaxassisliklarni  egallashga  bo‘lgan  orzu-
intilishlariga  erishmog‘i  uchun  yanada  keng  sharoitlar  yaratish,  ta’lim 
jarayoniga 
ilg‘or 
pedagogik 
usullar, 
axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalari,  elektron  ta’lim  resurslari  va  multimediya  taqdimotlarini 
keng  tatbiq  qilish  va  buning  uchun  zarur  shart-sharoitlarni  yaratish  kabi 
aniq maqsadlarga yo‘naltirilgan. 
 Hozirgi kunda ta’lim muassasalarida ta’lim va tarbiya jarayonlarida 
o‘zbek tili fani asoslarini o‘rganish va tahlil qilish dolzarb vazifalardan biri 
hisoblanadi.  
Keyingi  yillarda  barcha  o‘quv  fanlari  qatori  o‘zbek  tili  ta’limining 
ham  maqsad  va  vazifalari  o‘zgardi.  O‘zbek  tilining  jamiyat  a’zolari 
o‘rtasida qo‘llanish doirasi kengaydi. Bu esa ta’lim muassasalarida o‘zbek 
tilini o‘qitish metodikasini yanada takomillashtirish vazifasini qo‘ydi. 
O‘quvchilar o‘rta ta’lim bosqichida ona tili ta’limi asoslari bilan to‘la 
tanishib  chiqadilar.  Akademik  litsey  bosqichida  esa  amaliyotda 
qo‘llanayotgan  shakl  va  ko‘rinishlarni  yana  boshqacha  yo‘llar  bilan 
ifodalash, ijodiylik, mustaqil fikrlash, ijodiy fikr mahsulini nutq sharoitiga 
moslashdan iboratdir. 
Mazkur  uslubiy  qo‘llanma  o‘zbek  tili,  o‘zbek  tilining  fonetik 
xususiyatlari, talaffuz me’yorlari, yozuvi, imlosi haqida qisqacha ma’lumot 
berish,  o‘zbek  tilining  lug‘at  boyligi  bilan  tanishtirish,  o‘zbek  tili 
morfemikasi, so‘z yasalishi haqida umumiy tushunchalar berish, o‘zbek tili 
morfologiyasi,  so‘z  turkumlari  haqidagi  ma’lumotlarni  o‘z  ichiga  qamrab 
olgan. 

---

 
4
Shuningdek,  qo‘llanmadagi  ta’lim  va  tarbiyaning  uzviy  bog‘liqlik 
tamoyili  asosida  mashqlar  tarkibiga  kiritilgan  gaplar,  xalq  maqollari  va 
hikmatli  so‘zlar,  ilmiy-ma’rifiy  hamda  badiiy  asarlardan  olingan  misollar 
tarbiyaviy xarakterga ega bo‘lib, ular yosh avlodning ma’naviy tarbiyasida 
muhim o‘rin tutishiga ham ahamiyat berildi.  
Mazkur  uslubiy  qo‘llanmani  tayyorlashda  boshqa  mualliflar 
tomonidan  akademik  litsey  bosqichida  o‘zbek  tili  o‘qitish  bo‘yicha  nashr 
etilgan  darslik  va  qo‘llanmalar,  mashqlar  to‘plami,  shuningdek,  o‘zbek 
tilshunosligidagi nazariy va o‘quv-uslubiy adabiyotlar asos qilib olindi.