Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

Qo’shimcha adabiyotlar ro’yxati 
1.“Bemorlarni uyda va shifoxonada parvarish qilish”. Toshkent, Ibn Sino 2003yil 
2.Елинов Н.П. «Рецептура для медицинских сестер и фельдшеров». Toshkent. 
Ibn Sino, 1990 yil 
Internet saytlari: 
www.histolchuvashia.com 
www.ziyo.net 
www.google.ru 

---

MAVZU: GIJJALARGA QARSHI DORI VOSITALARI BEZGAKKA QARSHI 
VOSITALAR. 
Reja: 
1.
Bezgakka qarshi vositalarning qo’llanilishi. 
2.
Amyobalarga qarshi vositalarning qo’llanilishi. 
3.
Viruslarga qarshi vositalarning qo’llanilishi. 
4.
Gijjalarga qarshi vositalar.
 
Tayanch iboralar. 
Bezgak-
bir hujayrali parazit, bezgak plazmodiysi qo’zg’atadigan yuqumli kasallik 
Trixomomonoz
- Ayollar qini, siydik yo’llari, erkaklar siydik chiqarish kanali, urug’ 
pufak chalarida bo’ladigan kasallik 
Dermatomikoz
- teri zamburug’li infeksiyalari 
Trixofitiya-
Sochlar zamburug’li infeksiyalari 
Onixomikoz
- tirnoqlar zamburugli zararlanishi 
Gelmintoz
- Parazitik chuvalchanglar qo’zg’atadigan kasallik 
Blastoma
- xavfli o’sma
 
Gijjalarni ichakda va boshqa tana a'zolarida bo`lishi har xil xastaliklarga olib kеladi: 
kamqonlik, tananing ozib kеtishi, toshma toshishi, allеrgiya holati, asab tizimining 
buzilishi, qabziyat, avitaminoz va hakozolar shular jumlasidan. 
Gеlmintoz hozirgi vaqtda ayniqsa tropik iqlimlik mamlakatlarda juda kеng tarqalgan 
xastalik. Uni butunlay yo`qotish va davo qilish sog`liqni saqlash tashkilotlari uchun katta 
muammo bo`lib qolmoqda. Gеlmintlar ko`p hujayralik tеkinxo`r jonivorlar bo`lib, ular 
asosan uch xil ko`rinishda bo`ladi: dumaloq, yassi gijjalar hamda so`rib oluvchilar. 
Dumaloq gеlmintlarga ichak nеmatodalari (askaridalar, ostritsalar, vlasoglavlar), yassi 
gijjalarga sistodlar (ho`kiz, cho`chqa va karlik sеpеnlar) kiradi. Trеmatodalar-
tsistosomlar so`rib oluvchilar guruhiga kiradi. Umuman olganda gеlmintlarning turi 160 
ga еtadi. Bizning hududda uchraydigan gijjalar turi esa 60 ga yaqin. 
Gеlmintlar tanada joylashishiga qarab ikki guruhga bo`linadi: ichakda va ichakdan 
tashqarida joylashadigan gijjalar. 
Ularni yo`qotishda ishlatiladigan prеparatlarga quyidagi talablar quyiladi: a) 
prеparatlarning ta'sir doirasi kеng bo`lishi kеrak, b) prеparatning davo qilish samarasi bir 
marta bеrilganida yuqori darajada bo`lishi kеrak, v) prеparatlar bеmorning 
tayyorgarligisiz (surgi dorilar, klizma, parxеz va boshqalar) bеrilishi kеrak; g) ular 
makroorganizmga zararsiz bo`lishi kеrak. Hozirgi vaqtda antigеlmint prеparatlarining 
ko`pchiligi ushbu talablarga javob bеrmaydi. Mazkur dorilar asosan gijjalarning turiga 
qarab tanlab ta'sir ko`rsatadi. Shuning uchun ularga davo qilishdan oldin gijjaning turini 
aniqlash zarur. 
Antigеlmint prеparatlarining ta'sir mеxanizmi quyidagicha: ularning aksariyatlari 
gijja mushaklarini bo`shashtiradi, ayrimlari esa aksincha kuchli qisqartiradi. Natijada 
gijjalar ichak dеvoriga yopisha olmaydi va najas bilan chiqib kеtadi. Bir qator prеparatlar 
gijjalar tanasidagi modda almashinuvini buzadi yoki ularda narkoz holatini kеltirib 
chiqaradi. Yana shunday antigеlmintlar borki, ular gijjaning sirtqi qavatini еmirib, ularni 
ichakdagi protеolitik fеrmеntlar ta'siriga chidamsiz qilib qo`yadi.