Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

GIPOTENZIV VOSITALAR
Arterial bosimni pasaytiradigan dori moddalaridir. Gipertoniya kasalligiga davo 
qilishda qo‘llaniladi. Qon tomirlar mushaklarining tonusi nerv mexanizmlari, shuningdck 
tomir dcvori metabolizmi bilan quvvatlab turiladi. Nerv regulyatsiyasi va tomir devori 
yuqoriga 

---

metabolizmining buzilishi (miogen tonusni idora qiladigan) arterial bosimning oshishini 
keltirib chiqaradi. Gipertoniya kasalligi rivojlanishida buyraklarda renin hosil bo‘lishi 
katta ahamiyat kasb etadi, renin jigarda buyrak usti bezlarida aldosteron hosil bo‘lishini 
rag‘batlantiradigan angiotenzinga o‘tadi.
 
Angiotenzin va aldosteron hosil bo‘lishining oshishi organizmda va tomir 
devorida natriyning tutilib qolishiga olib keladi. Tomirlarning devorlari qalinlashadi, 
ularning bo‘shlig‘i torayadi, ular tomirlarni toraytiruvchi impulslarga nisbatan birmuncha 
sezuvchan bo‘lib qoladi. Bu arterial bosimning barqaror oshib lurishiga olib keladi. 
Sog‘lom odamda qon bosimi muvozanati organiz.mda qarshi ta’sir ko‘rsatuvchi 
depressor sistema borligi tufayli qaror topadi. Qon bosimining oshishi faqat qon tomirlar 
tonusiga emas, balki yurakdan otiladigan qon va aylanib yurgan qon hajmiga bog‘liq, 
ya’ni arterial bosimni idora qilishda ko‘p organlar: buyraklar, bosh miya po‘stlog‘ida 
yagona zanjir bo‘lib birikadigan va po‘stloq tomonidan nazorat qilinadigan ichki 
sekrctsiya bezlari qatnashadi. Turli shikastlar, ruhiy zo‘riqish, nevrozlar bu zanjirning 
buzilishiga olib keladi, bu esa arterial bosimning ko‘tarilishi bilan o‘tadi. 
Uning keskin oshishi (gipertonik kriz) sog‘likning yomonlashuvi bilan o‘tadi 
va bemor hayotiga tahdid soladi. Gipcrtoniya kasalligi bilan kasallangan bemorlarga davo 
qilish qon tomirlar tonusini pasaytirishga, aylanib yuradigan qon hajmini va yurakdan 
oliladigan qonni kamaytirishga qaratilgan. Bunday bemorlarga mehnat va dam olish 
rejimiga rioya qilish, ovqatda osh tuzi qabul qilishni ehegaralash va emotsional 
zo‘riqishlardan xoli bo‘lish tavsiya etiladi. 
Gipertoniya kasalligining serebral, kardial va buyrak shakllariga davo qilishda 
qo‘llaniladigan dori moddalarni bir necha gruppaga bo‘linadi : neyrotrop vositalar, 
miotrop ta’sir qiladigan preparatlar va tuz-suv almashinuviga ta’sir ko‘rsatadigan 
moddalar.