Annotatsiya. «O’zbekiston tarixi» bo’yicha tayyorlagan ma’ruza matnlari fanning barcha ma’lumotlarini o’z ichiga qamrab olgan. O’quvchilarning tarix sohasidagi bilimlarini shakillantirishga qaratilgan

Teatr san’ati va madaniy-ma’rifiy ishlarning davlat siyosatiga bo’ysundirilishi. O’zbekiston ma'naviy madaniyatida teatr san'atining o’rni va roli juda katta.80- yillar o rtalandan qayta qu-rish tufayli teatrda real hayotga murojaat qilish hollari ko’rina boshladi. Shukrullo, Said Ahmad, Erkin Vohidov, o’tkir Hoshimovlarning asarlarida ma'muriy-buyruqbozlik davrida respublikada paydo bo’lgan nosog’lom muhitni yoritishga, xalq tarixi, paxta yakkahokimligi, ekologik muammolar kabi ijti-moiy masalalarga keng o’rin berildi. Ayniqsa, Izzat Sul-tonning «Abdulla Qodiriyning o’tgan kunlari», Sharof Boshbekovning «Temir xotin» asarlari shuhrat qozondi. Shuningdek, Surxondaryo, Qo’qon, Namangan teatrla-rida ham mukammal asarlar sahnaga qo’yikli-

Qashqadaryo viloyati musiqali va drama teatrida vujudga kelgan axloqiy-ruhiy holat natijasida mazkur teatrdan yosh, iqtidorli rejissyor A. Abdunazarov boshchiligida bir guruh ajralib chiqib «Muloqot» teatr studiyasini tashkil etishi, iqtidorli rejissyor B. Yo’ldoshev bilan birga bir guruh yosh, iste'dodli aktyorlarning Hamza teatridan «Yosh gvardiya» teatriga o’tib ketishi teatr san'atida demokratik jarayonlarning bosh-langanidan dalolat beradi.

Biroq teatr san'ati chuqur bo’hronli holatda edi. Buning sabablari esa teatr va tomoshabin hamda reper-tuar muammolarida ko’rinadi. Mazkur san'at turining rivoj topishiga kommunistik mafkuraning tazyiqlari, hukmron siyosiy kuchning ijtimoiy byurtmasi katta to’siq bo’lib keldi. Natijada respublika teatrlari o’z tomo-shabinlarini yo’qota boshladi. Masalan, 1985-yilda O’zbekistondagi 30 ta teatrga 4802 ming tomoshabin tashrif buyurgan bo’lsa, bu raqam 1989-yilda 4387 ming-ni tashkil etdi.

Buning natijasida madaniy-ma'rifiy muassasalarning moddiy-texnik bazasi masalasi juda keskinlashdi. Ma'muriy-buyruqbozlik tizimining yanada mustahkam-lanishi, madaniy sohaga mablag’ sarflashning «qoldiq» prinsipi tufayli 1985—1990-yillarda madaniyat maskan-lari soni kamaya boshladi. Masalan, ko’rsatilgan davrda klublar soni 55 taga, kutubxonalar soni esa 93 taga kamayib ketdi. O’zbekistonda madaniy-ma'rifiy maqsad-lar uchun aholi jon boshiga 1989-yilda 36 so’m pul ajratiJdi, xolos. Bu raqam Ittifoq respublikalari ichida eng past ko’rsatkich bo’ldi.

Ammo 1985— 1990-yillarda davlat rasmiy siyosati-ning o’zgarmay qolishi, mavjud muammolarni hal etish imkoniyatlarining mavjud emasligi klublar, kutubxonalar ishini yanada jiddiyroq ravishda ma'lum tizimga soldi. Eng muhim madaniy-ma'rifiy muassasalar kompartiya-ning ijtimoiy byurtmasini bajarishda davom etdilar. Bu esa aholining klublar ishidan bezishiga olib keldi. Yuqori tashkilotlar turli sun'iy yo’llar bilan ularning rolini oshirishga urindilar, suhbatlar, ma'ruzalar, zerikarli tad-birlar madaniyat muassasalarining ishi, faoliyati sifatida talqin etildi.

Qayd etish lozimki, 1986-1990-yillarda O’zbekiston milliy madaniyatining rivojlanishida ma'lum siljishlarga erishildi. Xususan, madaniyatda milliylik tomon o’giri-lishi, o’tmish madaniy merosimizni o’rganishga bo’lgan qiziqishning kuchayishi, 1989-yilda O’zbek tiliga davJat tili maqomining qonun yo’li bilan berilishi, O’zbekiston-da yashovchi barcha miliat va elatlarning madaniy jihat-dan erkinlikka erishishi, kommunistik mafkuraviy biqiq-likdan ijodiy hurfikrlilikka o’ta boshlashi, madaniyat-larning rivojlanishiga yo'l ochib berilishi — bularning barchasi ijobiy holatlar bo’ldi.

Biroq qayta qurish sovetlar davri siyosatini tamomila inkor etish asnosida yuz bermadi, aksincha, ilgarigi siyosat yangi shaklda, eski mazmunni mustahkamlash tarzida davom ettirildi.