Annotatsiya. «O’zbekiston tarixi» bo’yicha tayyorlagan ma’ruza matnlari fanning barcha ma’lumotlarini o’z ichiga qamrab olgan. O’quvchilarning tarix sohasidagi bilimlarini shakillantirishga qaratilgan

Madaniyatda milliylik va baynalmilallik masalasi .Ma'lumki, sovetlar davrida O’zbek milliy madaniyatining chuqur bo’hronli holatda bo’lishi, siyosiy iskanjada faoliyat ko’rsatishi ma'naviyat-da milliylik va baynalmilallik nisbatining qo’pol ravishda rus madaniyatiga asoslangan soxta internatsionalizm foy-dasiga buzilishiga olib keldi. To’g’ri, bu davrda milliy marosimlar, an'analarga munosabat o’zgardi. Xususan, dinning jamiyat hayotida tutgan o’rni va roliga e'tibor kuchaydi. Diniy tashkilot-lar, muassasalar faoliyatiga keng yo'1 ochildi, diniy erkinliklar himoya qilina boshlandi, milliy-madaniy markazlar tashkil etildi. Ammo bu o’zgarishlar milliy ma'naviyatning rivoj topayotganini bildirmas edi. Zero, madaniy jarayonga kompartiyaning aralashuvi ham davom etdi. Bu 80-yillar o’rtalarida Navro’z milliy bayrami va islom diniga qarshi rasmiy harakatlar miso-lida yaqqol ko’rindi.

Sovet davri siyosatchilari tomonidan o’ylab topilgan millatni o’limga mahkum etuvchi soxta nazariyalar qayta qurish yillarida ham o’ziga yo'1 ochishga harakat qildi. Masalan, 1987-yilda O’zbek tilida asarlar chop etish 1980-yildagiga nisbatan 0,9 mln nusxaga kamaydi va 1988-yilda jami 10,6 mln nusxaga yetdi, yoki O'zbe-kistonda yashayotgan har bir O’zbek o’quvchisiga atigi 0,7 tadan kitob to’g’ri keldi.

O’zbek tilini bilish, unda asarlar chop etish masalalasi katta muammo bo’lib qolaverdi. Maktablarda

ona tilini o’rganishga ajratilgan soatlar, teatr, kino va boshqa muassasalarning milliy repertuari qisqardi. 1984-yilda O’zbekistondagi oliy o’quv yurtlarida 47,2% tala-balar barcha fanlarni rus tilida o’rganganlari holda, O’zbek tilida bu raqam arang 39,5%ga yetdi.

Milliy madaniyatning rivoji ko’p jihatdan kutubxo-nalar, ulardagi kitob jamg’armalariga bog’liq. Uzoq yillar davomida kutubxona fondlarini jamlashda rus tilidagi kitoblarga ustuvor ahamiyat berish amaliyoti qayta qurish davrida ham o’zgarmay qolaverdi. O’zbek qishloqlarida yashovchi millionlab dehqonlar rus tilini bilmaganlari holda, bu yerdagi kutubxonalar jamg’armasining 60-90%ini rus tilidagi kitoblar tashkil etardi. Masalan, 1989-yili Andijon viloyatidagi barcha kutubxonalarda bo’lgan 8698000 kitobdan 4167,3 mingini ms tilidagi kitoblar tashkil qilgan. O’zbekiston bo’yicha O’zbek tilidagi adabiyotlar soni yildan-yilga kamayib bordi. 1989-yilda O’zbek tilidagi kitoblar barcha kutubxonalar jamg’ar-masining 42,5%ini tashkil etdi, xolos. Kutubxonalarning o’zi ham sovet turmush tarzini madh etuvchi, uning «afzalliklari»ni targ’ib qiluvchi muassasa sifatida kom-munistik mafkura tomonidan iskanjaga olindi.