Ankara, 2011 Türk Cumhuriyetleri'nin

Tacikistan
2003
34.57
18.99
15.58
207.8
234.2
180.8
2002
12.39
6.50
5.89
15.2
22.6
8.0
2001
10.76
5.31
5.45
-37.3
-21.9
-47.5
Türkmenistan
2003
75.300
72.55
2.75
-9.7
-12.3
273.8
2002
87.52
86.78
0.74
167.5
175.6
-39.9
2001
32.71
31.49
1.22
102.4
160.2
-69.8
Özbekistan
2003
305.81
119.05
186.76
196
43.9
808.7
2002
131.78
104.37
27.40
126.0
105.9
259.8
2001
58.30
50.68
7.62
13.3
28.5
-36.7
Kaynak: Çin Dışişleri Bakanlığı web sayfası 

---

33
çin’in orta asya politikaları rapor
II
.
b
ö
l
ü
m
Çin, kalkınmakta olan bir ülkedir ve bu konudaki başarısı Orta Asya ülkeleri için bir 
örnek teşkil etmektedir. Aynı kalkınma hedefi ve ekonomik dönüşümde olan Orta 
Asya ülkeleri, Çin’in bu başarılı tecrübesinden istifade edebilmektedir. Çin ve Orta 
Asya ülkeleri arasındaki ekonomik ilişkiler, birbirini tamamlayan özellik taşımaktadır: 
Çin, Orta Asya’dan hammadde (odun, pamuk, iplik, demir, çelik vs), Orta Asya ül-
keleri ise Çin’den ucuz ve kalitesiz ürünler satın almaktadır (Yü Meimei, 2003: 29). 
Orta Asya ülkeleri bağımsızlığa kavuşmalarından bu yana ekonomik kalkınmaya önem 
vermekte, fakat Sovyetler Birliği döneminden kalma ekonomik yapıdan kurtularak 
yeni bir ekonomik yapının inşa edilme sürecinde hayli zorluk çekmektedirler. Bunun 
yanında siyasal, toplumsal ve terörizm gibi iç-dış etkenler bölgeye yatırım girmesini 
de zorlaştırmaktadır. Bu durumda, söz konusu ülkelerin dışa açılma ve ürünlerini 
uluslararası pazarlara taşıması zaruri bir seçenek olarak görülmektedir. Bu nedenle 
Orta Asya ülkeleri ekonomik işbirliğine önem vermekte ve dış politikaları da bu yönde 
geliştirilmektedir (Xue Jundu, 1999: 95-96). Çin’in bölge ülkeleriyle ekonomik iş-
birliğini güçlendirme doğrultusundaki faaliyetleri, ekonomik çıkar elde etme dışında, 
Orta Asya ülkelerini kendine bağlama çabaları olarak da değerlendirilmektedir (Yü 
Meimei, 2003: 30). 
TABLO 4: 
Çin’in Orta Asya Ülkeleriyle Ticari İlişkileri: İhracat-İthalat Ürünleri