Aniq va tabiiy fanlar

Interface
Uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls,
Forms, Dialogs;
Type
TForm1 = class(TForm)
Private
{ Private declarations }
Public
{ Public declarations }
end;
Var
Form1: TForm1;
Implementation
{$R *.dfm}


End.
Misol. Ikkita sonning yig’indisi, ayirmasi, ko’paytmasi va bo’linmasini hisoblash dasturini yarating.
Bu misolni yechish uchun yuqorida keltirilgan to’rtta ketma ketlikni bajaramiz va dastur kodini kiritamiz.



BALIQ SKLETI







Delfi dasturi tanasi

O`QUVCHILAR BALIQ SKLETINING IKKINCHI QISMIGA ISHLATILISH VAZIFALARI YOZADI

Program ;
Uses ;
Label ;
Const ;
Type ;
Var ;

35-MAVZU: PALITRA BO`LIMLARI VA AYRIM KOMPONENTLAR XOSSALARI (Edit, Label, Memo, Button va boshqalar)

“TASDIQLAYMAN”
O`quv ishlari bo`yicha direktor o`rinbosari ______________ O`.Temirov
“_____” _________ 201___ yil



AMALIY DARS REJASI № 35
Mashg`ulot o`tkaziladigan joy: Kompyuter xonasi

Guruhlar	11	12	13	14	15	16	17	18	19
Dars o`tiladigan sana

1. O`quv fanining nomi: Informatika va axborot texnologiyalari
Mavzu nomi: Palitra bo`limlari va ayrim komponentlar xossalari (Edit, Label, Memo, Button va boshqalar)
Darsning maqsadlari:
a) ta’limiy: O`quvchilarga Palitra bo`limlari va ayrim komponentlar xossalari (Edit, Label, Memo, Button va boshqalar)ni o`rgatish
b) tarbiyaviy: O`quvchilar bilimini oshirish
v) rivojlantiruvchi: O`quvchilar dunyoqarashini rivojlantirish
Darsdan kutilayotgan natijalar – mavzuni o`zlashtirgandan so`ng o`quvchilar quyidagi bilim va ko`nikmalarga ega bo`ladilar:

1. 
   Delphi forma komponentalari
   
2. 
   Asosiy xossalar va hodisalar
   

Ta’lim metodlari: “Birgalikda o`rganamiz ”, Kompyuterda amaliy bajarish
Baholash metodlari: Kompyuterda amaliy bajarish
Axborot manbalari va texnik vositalari: Kompyuter, proyektor, slaydlar
Dars turi: Amaliy
Darsga ajratilgan vaqt miqdori: 90 minut
Uyga vazifa: O`tilgan mavzuni o`qib kelish, Kompyuterda amaliy bajarish
AMALIY DARSNING TEXNOLOGIK XARITASI

T/r	Mashg`ulot bosqichlari	Ajratilgan vaqt	Mashg`ulot mazmuni	Ta’lim metodlari	Ta’lim vositalari
1.	Tashkiliy qism	10	Salomlashish, davomat		Jurnal, ruchka
2.	Kirish qismi (Motivatsiya)	15	Uyga vazifani tekshirish		Daftar, kitob, kompyuter
3.	Yangi mavzuning bayoni	20	Delphi forma komponentalari Asosiy xossalar va hodisalar	“Birgalikda o`rgana-miz”,	Daftar, kitob, kompyuter, doska
4.	Mustahkamlash (Qo`llash)	35	Kompyuterda bajarish	Kompyu-terda amaliy bajarish	Daftar, kitob, kompyuter, doska
5.	Yakuniy qism	10	O`quvchilarni baholash, O`tilgan mavzuni o`qib kelish		Jurnal, ruchka

35-MAVZU: PALITRA BO`LIMLARI VA AYRIM KOMPONENTLAR XOSSALARI (Edit, Label, Memo, Button va boshqalar)

Reja:

1. 
   Delphi forma komponentalari
   
2. 
   Asosiy xossalar va hodisalar
   

Tayanch so`z va iboralar: Dastur, dasturlash, Vizual komponentalar bibliotekasi, kompanenta, sinf, grafik, element, usul, xossa, grafik, ramka, tasvir, ekran, virtual, ro`yxat, dastur, ob`yekt, dinamik, usullar, xossa, parametr, xossa, xodisa

Forma komponentalari bu dasturni boshqarish uchun maxsus tugmachalar bo’lib uni formaga joylashtirishdan oldin bosh oynadan kerakli komponentalar palitrasi tanlanadi. Masalan, Standart (Standart) komponentalar palitrasida quyidagi piktogrammalar (tugmachalar) majmuasi mavjud:

MainMenu - dastur bosh menyusi. Komponenta murakkab iyerarxik strukturali menyu yaratish uchun xizmat qiladi.
PopupMenu - yordamchi yoki lokal menyusi. Bu menyu oynada sichqoncha o’ng tugmasini bosish bilan chiqadi.
Label - metka (belgi). Bu komponenta forma oynasiga uncha uzun bo’lmagan bir qatorli yozuvni chiqarishda ishlatiladi va uning piktogrammasi panelda “A” ko’rinishda berilgan.
Edit - kiritish qatori. Forma oynasida matnli qator kiritish va taxrirlashda ishlatiladi.
Memo - ko’pqatorli matn muxarriri. Kupqatorli matnlarni kiritish yoki chiqarishda ishlatiladi.
Button - buyruq tugmasi (Obrabotchik sobitiya OnClick). Bu komponenta dasturchi tamonidan berilgan bir necha buyruqlarni bajarishda ishlatiladi.
CheckBox - bog’liq bo’lmagan tanlash tugmasi (pereklyuchatel). Dasturda bu komponenta asosiy mantiqiy xossasi (Checked) o’zgartiriladi.
RadioButton - bog’liq bo’lgan tanlash tugmasi (pereklyuchatel). Yangi tutanlash tugmasi bosilganda, oldin tanlangan tugma avtomatik ravishda ozod etadi.
ListBox - ro’yxatdan tanlash. Ro’yxat variantlarini taqdim etadi va tanlash imkonini yaratadi.
ComboBox – kiritish qatoriga ega (kombinirovannыy) ro’yxatdan tanlash. Ro’yxatdan kombinasiya qilib tanlash
ScrollBar - yo’lchali boshqarish. Windows oynasi chetlarida gorizontal yoki vertikal yo’lcha tashkil etadi.
GroupBox - elementlar guruhi. Ma’no bo’yicha bir necha bog’lik komponentalarni gruhlashda ishlatiladi.
RadioGroup - bog’liq guruhlangan tanlash tugmalari (o’chirib yoquvchi tugmalar). Bir necha bog’liq tanlash tugmalari xossalarini saqlaydi.
Panel - panel. Bu komponenta, xuddi GroupBoxga o’xshab bir necha komponentalarni birlashtirish uchun xizmat qiladi.
Actionlist - ta’sir qilish ro’yxatlari. Foydalanuvchi dasturga markazlashgan holda ta’sir qilishi uchun ishlatiladi.