Aniq va tabiiy fanlar

Nazorat savollari

1. 
   Ma’lumotlar omborlarini qanday turlari mavjud?
   
2. 
   Qanday ma’lumotlar omborini relyatsion deb ataymiz?
   
3. 
   Maydon xususiyati va tarkibiga qarab qanday turlarga bo’linishi mumkin?
   

KLASTER

1
“TASDIQLAYMAN”
O`quv ishlari bo`yicha direktor o`rinbosari ______________ O`.Temirov
“_____” _________ 201___ yil
5-MAVZU: MA`LUMOTLARNING IYERARXIK TIZIMI. MA’LUMOTLARNING RELATSION TIZIMI

AMALIY DARS REJASI № 15
Mashg`ulot o`tkaziladigan joy: Kompyuter xonasi

Guruhlar	11	12	13	14	15	16	17	18	19
Dars o`tiladigan sana

1. O`quv fanining nomi: Informatika va axborot texnologiyalari
Mavzu nomi: Ma`lumotlarning iyerarxik tizimi. Ma’lumotlarning relatsion tizimi
Darsning maqsadlari:
a) ta’limiy: Ma`lumotlarning iyerarxik tizimi. Ma’lumotlarning relatsion tizimini o`rgatish.
b) tarbiyaviy: O`quvchilar bilimini oshirish.
v) rivojlantiruvchi: O`quvchilar dunyoqarashini rivojlantirish.
Darsdan kutilayotgan natijalar – mavzuni o`zlashtirgandan so`ng o`quvchilar quyidagi bilim va ko`nikmalarga ega bo`ladilar:

1. 
   Ma’lumotlar omborini boshqarish tizimi tushunchasi.
   

2. Ma’lumotlarning turlari va tuzilishi.
Ta’lim metodlari: “Futbol” texnologiyasi da bajarish.
Baholash metodlari: “Futbol” texnologiyasi natijasi, kompyut
Axborot manbalari va texnik vositalari: Kompyuter, proyektor, slaydlar.
Dars turi: Amaliy
Darsga ajratilgan vaqt miqdori: 90 minut
Uyga vazifa: Mavzuni o`qib kelish, kompyuterda bajarish
AMALIY DARSNING TEXNOLOGIK XARITASI

T/r	Mashg`ulot bosqichlari	Ajratilgan vaqt	Mashg`ulot mazmuni	Ta’lim metodlari	Ta’lim vositalari
1.	Tashkiliy qism	10	Salomlashish, davomat		Jurnal, ruchka
2.	Kirish qismi (Motivatsiya)	15	Uyga vazifani tekshirish		kitob, kompyuter
3.	Yangi mavzuning bayoni	20	1.Ma’lumotlar omborini boshqarish tizimi tushunchasi. 2. Ma’lumotlarning turlari va tuzilishi.	“Futbol” texnologiyasi	Daftar, kompyuter, doska
4.	Mustahkamlash (Qo`llash)	35	Kompyuterda bajarish	Kom.da amaliy bajarish	Daftar, kompyuter, doska
5.	Yakuniy qism	10	O`quvchilarni baholash, O`tilgan mavzuni o`qib kelish		Jurnal, ruchka

O`qituvchi:_______________________________________________ _______________
(F.I.Sh.) (Imzo)

15-MAVZU: MA`LUMOTLARNING IYERARXIK TIZIMI. MA’LUMOTLARNING RELATSION TIZIMI

Reja:
1. Ma’lumotlar omborini boshqarish tizimi tushunchasi.

2. Ma’lumotlarning turlari va tuzilishi
Tayanch iboralar: ma’lumotlar omborlari, ma’lumotlar omborlari turlari, ma’lumotlar omborini boshqarish tizimini tashkil etish.

Ma’lumotlar omborlarini yaratish uchun va kompyutyerdagi ma’lumotlar omboridan foydalanish uchun maxsus dasturiy vositalar tayyorlanadi. Bu dasturiy vositalarning majmui – ma’lumotlar omborini boshqarish tizimi deb ataladi. Ma’lumotlar omborsida axborotlar asosan matn va raqam ko’rinishda saqlanadi.

Bunday programmalar majmui ma’lumotlar omborini boshqarish tizimi (MOBT) deb yuritiladi. Aniqroq qilib aytganda, MOBT–bu ko’plab foydalanuvchilar tomonidan MO ni yaratish, unga qo’shimcha ma’lumotlarni kiritish va MO ni birgalikda ishlatish uchun zarur bo’lgan programmalar majmuidir.
Ma’lumotlar omborini boshqarish tizimida har bir MO modeli quyidagi xususiyatlari bo’yicha tavsiflanadi:
1. Ma’lumotlar tuzilmalarining tipi.
2. Ma’lumotlar ustida bajariladigan amallar.
3. Butunlikning cheklanganligi.
Bu xususiyatlarni e’tiborga olgan holda ma’lumotlar omborining modellari quyidagi turlarga bo’linadi:

•