Aniq integral


Aniq integralning asosiy xossalari



Download 96,5 Kb.
bet2/2
Sana14.01.2022
Hajmi96,5 Kb.
#364953
1   2
Bog'liq
Aniqmas integral

Aniq integralning asosiy xossalari
1- xossa: O’zgarmas ko’paytuvchini aniq integral belgisining tashqarisiga chiqarish mumkin.



Isbot:
2-xossa: Bir necha funksiyalar algebraik yig’indisining aniq integrali qo’shiluvchilar aniq integrallarning algebraik yig’indisiga teng.

Masalan:


3-xossa. Agar [a, b] kesmada f(x) va  (x) funksiyalar uchun f(x) (x) shart bajarilsa, u holda bo’ladi.

4-xossa: Agar [a,b] kesma bir necha qismga bo’linsa, u holda [a,b] kesma bo’yicha aniq integral har bir qism bo’yicha olingan aniq integrallar yig’indisiga teng.

Masalan: a bo’lsa, u holda

5-xossa: Aniq integralning qiymati funksiyaning ko’rinishiga va integrallash chegaralariga bog’liq, lekin integral ostidagi ifodaning harflariga bog’liq emas.





1. Musbat qatorlarning yaqinlashish sharti. Agar berilgan  qatorning hadlari nomanfiy, ya’ni , bo‘lsa, bu qator musbat qator (yoki musbat hadli qator) deyiladi. Ravshanki, musbat qatorlarning xususiy yig‘indilari ketma-ketligi kamaymaydigan ketma-ketlik bo‘ladi, chunki Sn+1=Sn+an+1, bundan Sn  Sn+1. Monoton ketma-ketlikning limiti haqidagi teoremadan musbat qatorlar uchun quyidagi yaqinlashish sharti kelib chiqadi:

1-teorema. Musbat qator yaqinlashuvchi bo‘lishi uchun uning xususiy yig‘indilaridan tuzilgan ketma-ketlikning yuqoridan chegaralangan bo‘lishi zarur va yetarli.

Bu teoremadan ko‘rinadiki, musbat qatorlarni yaqinlashishga tekshirish uchun uning xususiy yig‘indilaridan tuzilgan {Sn} ketma-ketlikning yuqoridan chegaralanganligini ko‘rsatish yetarli ekan. Quyida isbotlari shu teoremaga asoslangan musbat qator yaqinlashishining bir nechta yetarli shartlarini ko‘rib chiqamiz.

2. Taqqoslash alomatlari.

2-teoremaAytaylik,

 (1)

 (2)


musbat qatorlar berilgan bo‘lsin. Biror n0 nomerdan boshlab anbn munosabat o‘rinli bo‘lsa, u holda

a) (2) qator yaqinlashuvchi bo‘lsa, (1) qator yaqinlashuvchi bo‘ladi;

b) (1) qatorning uzoqlashuvchi bo‘lsa, (2) qatorning ham uzoqlashuvchi bo‘ladi.

Isbot. Aytaylik,  bo‘lsin. Shartga ko‘ra anbn munosabat o‘rinli, bundan Sn  S’n tengsizlik kelib chiqadi.

a) Agar (2) qatorning yaqinlashuvchi bo‘lsa, u holda {S’n} ketma-ketlik yuqoridan chegaralangan. Demak, (1) qator xususiy yig‘indilaridan tuzilgan {Sn} ketma-ketlik ham yuqoridan chegaralangan. Bundan (1) qator yaqinlashuvchidir.

b) (1) qator uzoqlashuvchi bo‘lsin, u holda {Sn} ketma-ketlik yuqoridan chegaralanmagan. Demak, {S’n} ham yuqoridan chegaralanmagan. Bundan  va qator uzoqlashuvchi.

1-misolBirinchi taqqoslash alomatidan foydalanib

 qatorni yaqinlashishga tekshiring.

Yechish. Ushbu qatorni qaraymiz: .

Ravshanki, . Mahraji  bo‘lgan  geometrik qator yaqinlashuvchi, demak 1-teoremaga ko‘ra berilgan  qator ham yaqinlashuvchi bo‘ladi.

2-misolBirinchi taqqoslash alomatidan foydalanib  qatorning uzoqlashuvchi ekanligini asoslang.

Yechish. Berilgan qatorning hadlari, ikkinchi hadidan boshlab  garmonik qatorning mos hadlaridan katta, garmonik qator esa uzoqlashuvchi. Demak, birinchi taqqoslash alomatiga ko‘ra berilgan qator uzoqlashuvchi.

Yuqorida isbotlangan teoremadan bir nechta foydali natijalar kelib chiqadi. Bunda biz (2) qator hadlarini musbat, (1) qator hadlarini nomanfiy deb qaraymiz.

1-natija. Agar (1) va (2) qatorlar uchun  (k<) mavjud bo‘lsa, u holda (2) qatorning yaqinlashuvchi ekanligidan (1) qatorning yaqinlashuvchi ekanligi kelib chiqadi.

2-natija. Agar (1) va (2) qatorlar uchun  (0<k) mavjud bo‘lsa, u holda (2) qatorning uzoqlashuvchi ekanligidan (1) qatorning uzoqlashuvchi ekanligi kelib chiqadi.

Yuqoridagi ikkita natijadan quyidagi natija kelib chiqadi:

3-natija. Agar (1) va (2) qatorlar uchun  (0<k<) mavjud bo‘lsa, u holda (1) va (2) qatorlar bir vaqtda yaqinlashuvchi, yoki bir vaqtda uzoqlashuvchi bo‘ladi.

3-misol.  qatorni  qator bilan taqqoslaymiz.

 nisbatni ko‘ramiz. Ma’lumki, . Demak, berilgan qator uzoqlashuvchi.



3. Dalamber alomati.

3-teorema. Agar

 (3)

qatorning (n+1)-hadining n-hadiga nisbati  da chekli limitga ega, ya’ni



 (4)

bo‘lsa, u holda



1)  da qator yaqinlashadi;

2)  da qator uzoqlashadi.
Download 96,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish