Aniq integral. Nyuton-Leybnits formulasi



Download 1,3 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/3
Sana25.05.2023
Hajmi1,3 Mb.
#943407
1   2   3
Bog'liq
presentation0

f x
uzluksiz funksiya va 
( )
( )
x
a
x
f t dt



bo’lsa, u holda 
'( )
( )
x
f x


tenglik o’rinli. 
Boshqacha aytganda, aniq integraldan yuqori chegara bo’yicha olingan hosila integral ostidagi funksiyaga teng. 
Isbot. 
x
argumentga musbat yoki manfiy 
x

orttirma beramiz; u holda topamiz (6-xossa): 
(
)
( )
( )
( )
x
x
x
x
x
a
a
x
x
x
f t dt
f t dt
f t dt


   





( )
x

funksiyaning orttirmasi 
(
)
( )
( )
( )
( )
x
x
x
x
a
x
a
x
x
x
f t dt
f t dt
f t dt

      






ga teng, ya’ni 
( )
x
x
x
f t dt

 



Oxirgi integralga o’rta qiymat haqidagi teoramani qo’llaymiz (5-xossa). 
( )(
)
( )
f
x
x
x
f
x


 
   

bu yerda 

miqdor 
x
va 
x
x
 
orasida joylashgan. 
Funksiya orttirmasining argument orttirmasiga nisbatan topamiz: 
( )
( )
f
x
f
x
x








Demak,
0
0
'( )
lim
lim ( )
x
x
x
f
x

 
 





Ammo 
x


da 
0
x
 
bo’lganligi uchun
0
lim
( )
lim ( )
x
x
f
f



 


( )
f x
uzliksiz bo’lganligi uchun
lim ( )
( )
x
f
f x




Shunday qilib, 
'( )
( )
x
f x


. Teorema isbotlandi.


Teorema 2. Agar 
( )
F x
funksiya 
( )
f x
uzluksiz funksiyaning qandaydir boshlang’ichi bo’lsa, u holda
( )
( )
( )
b
a
f x dx
F b
F a



(2) 
formula o’rinli. Bu formula Nyuton-Leybnits formulasi deyiladi. 
Isbot. 
( )
F x
funksiya 
( )
f x
funksiyaning biror boshlang’ichi bo’lsin. 1-teoremaga ko’ra, 
( )
x
a
f t dt

funksiya ham 
( )
f x
funksiyaning 
boshlang’ichi bo’ladi. Ammo berilgan funksiyaning ixtiyoriy ikkita boshlang’ichlari bir biridan o’zgarmas 
*
C
qo’shiluvchiga farq qiladi. 
*
( )
( )
x
a
f t dt
F x
C



(3) 
Endi 
*
C
o’zgarmasni toppish uchun bu tenglikda 
x
a

deb olamiz, u holda
*
( )
( )
a
a
f t dt
F a
C



yoki 
*
0
( )
F a
C




Bu yerdan 
*
( )
C
F a
 
. Demak,
( )
( )
( )
x
a
f t dt
F x
F a



Endi 
x
b

deb olib, Nyuton-Leybnits formulasini olamiz: 
( )
( )
( )
b
a
f t dt
F b
F a



yoki integrallash o’rniga 
x
ni qo’ysak 
( )
( )
( )
b
a
f x dx
F b
F a



( )
( )
F b
F a

ayirma 
F
boshlang’ich funksiyaning tanlanishiga bog’liq emas.
Agar
( )
( )
( ) |
b
a
F b
F a
F x


belgilash kiritsak 
( )
( ) |
( )
( )
b
b
a
a
f x dx
F x
F b
F a




Nyuton-Leybnits formula aniq integrallarni hisoblashning qulay usulidir. 

Download 1,3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish