Anguage and literature

Foydalanilgan adabiyotlar
1. Adabiy turlar va janrlar. 3 jildlik. 2-jild. – Toshkent: Fan, 1992.
2. Izzat Sulton. Adabiyot nazariyasi. – Toshkent: O‘qituvchi, 2005.
3. Iqbol Mirzo. Sizni kuylayman. – Toshkent: Sharq, 2007.

---

46
e-mail: [e-mail]
Kichik tadqiqot
Har bir fanning o‘z tadqiqot obyekti va predmeti 
bo‘lganidek, uning ilmiy tahlil metodlarini muvaffaqiyat-
li bajarish tadqiqotchining samarali tadqiqot usullarini 
tanlashiga bog‘liq. Chunki ana shu metodlargina qo‘yil-
gan maqsadga erishish imkonini beradi. Faktlarni to‘g‘ri 
topish tahlil qilishning instrumenti hisoblanadi. Ilmiy 
usullar, odatda, ikki xil, ya’ni umumiy yoki umumilmiy 
va maxsus usullardir:
1. Tadqiqotlarning uslubiy asosini xolislik, muqobil-
lik, tarixiy haqiqatga muvofiqlik va ma’naviy mezonlar 
belgilaydi. 
2. Metodologik manbalar sifatida bugungi kunda ye-
takchi xorijiy va milliy olimlarning ilmiy ishlaridan foy-
dalaniladi.
Ilmiy izlanishlarning butun jarayonida foydalaniladi
-
gan umumiy bilish metodlari mavjud bo‘lib, ular uch gu-
ruhga bo‘linadi:
1. Empirik tadqiqot usullari qiyoslash, eksperiment
(sinovdan o‘tkazish)dan iborat.
2. Ham empirik, ham nazariy ko‘lamda ishlatiladigan
usullar: abstrakt fikrlash, tahlil, sintez, induksiya va de
-
duksiya.
3. Nazariy tadqiqot usuli: abstrakt fikrlashdan konkret
fikrlashga o‘tish, konkret fikrlashdan abstrakt fikrlashga 
o‘tish.
Qiyoslash eng ko‘p tarqalgan usullardan biri bo‘lib, 
uning natijasida narsa-hodisalar o‘rtasidagi o‘xshashlik 
va farqlar, ikki yoki undan ortiq voqelikka xos umumiy 
belgilar aniqlanadi.
Qiyoslash ikki asosiy talabga javob berishi kerak:
1. O‘zaro umumiylikka ega bo‘lgan narsa-hodisalar-
ning qiyoslanishi.
2. Narsa-hodisalarni qiyoslash orqali ularga xos eng
muhim, mohiyatli jihatlar, belgilarning aniqlanishi.
Abstraktlashtirish
(mavhumlashtirish) narsa-hodi-
salar ni tafakkurda mavhumlashtirish, ularni ikkilamchi 
belgilardan ozod holda tasavvur qilish va ularning bir yoki 
bir necha tadqiqotchini qiziqtiruvchi tomonlarini ajratib 
o lish, belgilashdan iborat.
Tarixiy usul narsa-hodisalarning rivojlanishini 
o‘rganuv chi usuldir. Tadqiqot predmeti – o‘rganilayotgan 
narsa-hodisalarni tarixiy tajriba asosida qo‘llash.
Tarjimashunoslik fanida yuqorida qayd qilingan 
umumilmiy usullar va filologiyaning bir tarmog‘i sifatida 
umumfilologik usullardan keng foydalaniladi. 
Tarjima,