Anguage and literature

– Jim!
–
do‘ng‘illab berdi
professor Makgonagall,
– Magllarni uyg‘otib yuborasan!
– K-k-kechirasiz,
–
ho‘ngrab yubordi
Xagrid
cho‘ntagidan o‘ta kir bo‘lib ketgan katta dastro‘mo-
lini chiqarib, boshqasini yashirar ekan. – 
Bar-bar-
bardosh
bera olmayman! Lili bilan Jeyms halok 
bo‘lishdi… Kichkintoy Garrini esa Magllarga tashlab 
ketyapmiz…
– Bu – juda g‘am-anduhga to‘la holat, albatta.
Ammo o‘zingni qo‘lga ol, yo‘qsa, bizni sezib qoli-
shadi, – 
shivirladi
professor Makgonagall, Xargridni 
yupatganicha qo‘liga urib-urib. Bu vaqtda Dambldor 
bog‘ning past bo‘yli tosh to‘sig‘idan hatlab o‘tib, 
uyning kirish eshigi tomon yo‘l oldi.
3
Yuqoridagi parchada “Shhh!” undov so‘zi salbiy 
hissed 
so‘zi bilan birga qo‘llanib,
 
buyruq ohangi-
ni kuchaytirayotgan bo‘lsa, 
S-s-sorry
, 
c-c-can’t 
so‘zla rida undoshlarni takrorlash orqali salbiy ma’no 
bo‘yoq 
dorligi namoyon bo‘lmoqda. Bunda, albat-
ta, yozuvchi tarafidan izoh sifatida berilgan 
sobbed
(ho‘ngrab yubordi) so‘zi gap mazmuniga qo‘shayot
-
gan ma’noni ham nazardan qochirmaslik zarur. “
Yes, 
yes,
it’s all very…” – so‘z takrori yordamida gapdagi 
hamdardlik ma’nosi yanada kuchaytirilgan.
Yuqoridagi parchalardan ko‘rish mumkinki, unda 
sub yektiv bahoni ifodalashda faqat bir sath birliklari 
bilan chegaralanib qolmay, turli til sathlari birliklari 
aralash holda ishlatilgan. Chunki fonetik sath imkoni-

---

42
e-mail: [e-mail]
Tadqiqotlar
yatlaridan kelib chiqib, og‘zaki nutqda ohang, urg‘u 
va noverbal vositalar yordamida berilgan shaxsiy 
baho yozma nutqda yuqoridagi parchada berilga-
nidek 
hissed,­sobbed,­whispered,­patting­gingerly­on­
the arm
(do‘ng‘illab berdi, ho‘ngrab yubordi, shivirladi, 
yupatganicha, qo‘liga urib-urib) kabi so‘zlar bilan izoh 
berilishiga zarurat tug‘iladi. Buning sababi yozma 
nutq imkoniyatlarining fonetik sathni yoritib berishda 
leksik sathni bayon qilishdek keng emasligi va leksik 
sathdan foydalanish zarurati bilan izohlanishi kerak.
–­Lily­an’­James­dead­–­an’­poor­little­Harry­offer­
live­ with­ Muggles­ (Lili­ bilan­ Jeyms­ halok­ bo‘lishdi…­
Kichkintoy­Garrini­esa­Magllarga­tashlab­ketyapmiz…),­
“I...­ don’t...­ want...­ him...­ t-t-to­ come!”­ Dudley­ yelled­
between­ huge,­ pretend­ sobs.­ “He­ always­ sp-spoils­
everything!” He