Anesteziologiya asoslari haqida tushuncha

Anesteziyadan chiqarish davrida bemor o’yg’onishining cho’zilib ketishi, uzoq davom etuvchi apnoe, gipoventilyatciya, rekurarizatciya, o’pka atelektazi, arterial gipotenziya va gipertenziya, yurak aritmiyasi, gipotermiya va gipertermiya, titroq, tutqanoq, qusish singari asoratlar ro’y berishi mumkin.
Anesteziya bosqichlarida ro’y beruvchi va aspiratciya oqibatida og’ir nafas etishmovchiligi va qon aylanishining etishmovchiligi bo’ladi. Regurgitatciya -oshqozon shirasining og’iz bo’shlig’iga va nafas yo’llariga oqib tushishidir. Bu holat aspiratciya deb ham ataladi. Oshqozon shirasi ta`siridan nafas yo’llari obstruktciyasi, lariingospazm, bronxospazm ro’y beradi. Aspiratciya tufayli vujudga keluvchi asoratlar-alveola va bronxlardagi o’zgarish va yallig’lanishlar -o’pka shishishi, pnevmoniya, Mendelson sindromi (o’tkir ekssudativ pnevmonit) va o’pka abstcesslari bemorni o’limgacha olib borishi mumkin.
Aspiratciyaning oldini olish uchun og’iz-burun, xiqildoq va onkogen tozalanadi, bemorning boshi oyoq tomoniga nisbatan pasaytirilgan holatga keltiriladi. Sellik usuli va zond-obturator qo’llaniladi. Aspiratciyaning oldini olishda samarali premedikatciya va adekvat induktiv anesteziya katta ahamiyatga ega. Bemorni mustaqil nafas rejimiga o’tkazish va ekstubatciya qilishdan oldin uning es-hushi, xiqildoq va tomoq reflekslari tiklangan bo’lishi zarur.
Aspiratcion sindromni davolash uchun laringoskopiya va bronxoskopiya vositasida nafas yo’llari va o’pkani tozalash va lavaj qilish, eufillin, atropin sulfati, glyukokortikoid gormon, antibiotik va antigistamin dorilar, oksigenoterapiya va o’pka sun`iy ventilyatciyasi kabilar qo’llaniladi.
Anesteziya bosqichlarida qon aylanish sistemasi asoratlari yurak faoliyatining susayishi, qon hajmining kamayishi, qon tomirlar tonusining o’zgarishi va qonning quyulish xususiyatlarining buzilishi oqibatidan kelib chiqadi.
Arterial gipotenziya aylanib turgan qon hajmining kamayishi, qon tomirlar tonusining pasayishi, gipoksiya, anestetik va analgetiklar ta`siri, vagotoniya singari omillardan kelib chiqadi.