Anesteziologiya asoslari haqida tushuncha

Anesteziyaning asosiy komponentlari (tarkibiy qismlari):

1. 
   Bemorni uxlatish.
   
2. 
   Analgeziya.
   
3. 
   Miorelaksatciya.
   
4. 
   Neyrovegetativ blokada.
   
5. 
   Infuzion terapiya.
   

Anesteziyaning qo’shimcha komponentlari:
Parenterial oziqlantirish, sun`iy gipotoniya va gipotermiya, sun`iy qon aylanishi.

1. 
   Bemorni uxlatish: ingalyatcion va vena ichi anesteziyasi yoki narkotik ta`siri ega bo’lmagan dori modda (trankvilizatorlar) yordamida ham amalga oshiriladi (seduksen, sibazon, valium va boshqalar).
   
2. 
   Analgeziya uchun ko’pincha asosiy preparat qisqa ta`sirli opoid fentanil, morfin, promedol qo’llaniladi. Fentanil - kuchli va qisqa vaqtli analgetik ta`sir qiladi, vena ichiga ta`siri 1-3 minutda boshlanib, 15-30 minut ta`sir qiladi. Vena ichiga 0,005 %- 1 ml. har 5kg tana og’irligiga nisbatan yuboriladi. Fentanil vena ichiga tez yuborilsa, nafas olishni to’xtatishi, bronxiolospazm, gipotenziya, sinusli bradikardiya bo’lishi mumkin. Uzoq vaqt ishlatilsa o’rganib qolish mumkin.
   

Promedol - kuchli analgetik faollikka ega bo’lib, MNSa og’riq impulslari ta`sirini bloklaydi. Uyqu chaqirib reflekslarni susaytiradi. Operatciyadan oldingi premedikatciyada ko’p ishlatiladi.

3. 
   Miorelaksatciya - narkotik moddalar ishlatish miqdorini kamaytiradi. Skelet muskullarini bo’shashtiradi, natijada narkozning xirurgik bosqichi 1-darajasida bemorda to’liq bo’shashish (releksatciya) va anesteziya kuzatiladi, miorelaksantlar operatciya texnikasida asoratlar bo’lishini kamaytiradi, xirurg uchun qulaylik yaratadi.
   

Ditilin - depolyarizatciyalovchi miorelaksant bo’lib, nerv muskul qo’zg’alish o’tishini buzadi va skelet mushaklarini bo’shashtiradi. Tez va qisqa ta`sir qiladi. Asoan bemorni intubatciya qilishda ishlatiladi.
Asosiy ko’rsatma: traxeya intubatciyasi, endoskopik muolajalardan (bronxo- va ezofagoskopiya) oldin vena ichiga 1,5–2 mg/kg yuboriladi.
Glaukoma, kuyish kasalligida va ko’krak yoshidagi bolalarda detilin ishlatilmaydi.
Homiladorlikda, kaxeksiyada, jigar og’ir kasalligida ehtiyotkorlik bilan ishlatiladi.
Arduan–uzoq ta`sir qiluvchi miorelaksant bo’lib, xirurgik amaliyotlarda davomli relaksatciya maqsadida ishlatiladi. Vena ichiga intubatciya maqsadida 0,04–0,08 mg/kg dozada ishlatiladi, relaksatciya 2-3 minutdan so’ng kelib chiqadi va 50 minutgacha davom etadi. Katta dozalarda ganglioblakator ta`sir qilib A/B ni pasaytiradi. Miorelaksant ta`siri prozerin orqali bartaraf qilinadi.

4.