Andijon viloyati, Izboskan tumani tinchlik mfy hududining aero-ortofotoplanini tuzish

Google earth dasturida olingan koordinata va balandlik.

Nuqtalar		X	Y	Z
1		650350.00	4473073.00	403
2		650648.00	4473181.00	407
3		650961.00	4473287.00	408
4		651258.00	4473411.00	409
5		651534.00	4473494.00	408
6		651800.00	4473583.00	407
7		652087.00	4473654.00	409
8		652149.00	4473475.00	410
9		651892.00	4473381.00	411
10		651604.00	4473298.00	411
11		651336.00	4473193.00	410
12		651036.00	4473083.00	419
13		650734.00	4472959.00	419
14		650420.00	4472863.00	418
15		650471.00	4472650.00	418
16		650812.00	4472763.00	418
17		651113.00	4472861.00	419
18		651416.00	4472964.00	419
19		651701.00	4473071.00	416
20		651982.00	4473156.00	415
21		652260.00	4473238.00	417
22		652349.00	4472970.00	416
23		652085.00	4472881.00	419
24		651783.00	4472795.00	419
25		651783.0	4472697.00	419
26		651223.00	4472596.00	414
27		650900.00	4472512.00	415
28		650569.00	4472354.00	414
29		650649.00	4472101.00	415
30		650996.00	4472219.00	416
31		651315.00	4472303.00	418
32		651645.00	4472422.00	419
33		651935.00	4472523.00	420
34		651935.00	4472641.00	419
35		652453.00	4472724.00	417
36		652561.00	4472459.00	418
37		652279.00	4472353.00	419
38		652021.00	4472251.00	420
39		651723.00	4472180.00	419
40		651391.00	4472087.00	421
41		651065.00	4472000.00	420
42		650719.00	4471862.00	418

4.1.- Jadval
Bloknot dasturidan foydalangan holatda belgilagan nuqtalarimizni tushirib chiqamiz. Belgilash jarayonida vergul hamda nuqtalarga etiborli bo‘lishimiz kerak bo‘lmasa dastur to‘g‘ri ishlamaydi. Dasturdan foydalanish jarayonida vergul foydalanishimiz kerak. PHOTOMOD dasturiga yuklab olamiz undan keyin nuqtalarimiz koordinatalari dasturning o‘zi yuklaydi va ish davom etadi. Mavjud yig‘ish va suv taqsimlash nuqtalariga, ariqlar deshifrovkalanadi
Keyingi ishimiz esa PHOTOMOD dasturini o‘rnatib yangi oyna ochish hamda to‘plagan ma‘lumotlarimizni qayta ishlab chiqish

4.2.- rasm PHOTOMOD dasturida yangi oyna ochish.
Свойства проекта oynasida biz yaratgan papka va ishchi menyu keltirilga bundan tashqari kiritgan nuqtalarimiz soni, yaratgan marshirutimiz soni, tashlagan rasmlarimiz soni keltirib o`tilgan bo‘lib, qaysi kuni qilganimiz to‘g‘risidagi ma’lumot ham berib o‘tilgan kun, oy, yil berilgan. Yana bu oynada (подробнее.. ) ga kirsak biz kiritgan ( WGS 84 / UTM zone 42N ) koordinata kiritib o‘tilganini ko‘rish mumkin. Maxsus deshifrlash uchun umumiy va majburiy hisoblangan topografik xarakterdagi obyektlarga yerdagi obyektlarga aholi punkti, gidrografiya yo‘l tarmoqlari kiradi. Bular maxsus deshifrlashda kartografik asos bo‘lib xizmat qiladi. Qishloq xo'jalik obyektlarini deshifrlash — bu joydagi qishloq xo'jaligi obyektlarini to'liq aniqlash va ular to‘g‘risida to‘liq ma'lumotga ega bo‘lish demakdir. Yer tuzuvchi mutaxassis deshifrlash bo'yicha to‘liq nazariy va amaliy bilimga ega bo‘lishi kerak.


4.3-rasm Свойства проекта oynasi.
Свойства проекта oynasida biz yaratgan papka va ishchi menyu keltirilga bundan tashqari kiritgan nuqtalarimiz soni, yaratgan marshirutimiz soni, tashlagan rasmlarimiz soni keltirib o’tilgan bo‘lib, qaysi kuni qilganimiz to‘g‘risidagi ma’lumot ham berib o‘tilgan kun, oy, yil berilgan. Yana bu oynada ( подробнее.. ) ga kirsak biz kiritgan ( WGS 84 / UTM zone 42N ) koordinata kiritib o‘tilganini ko‘rish mumkin.

4.4. - rasm Измерение опорних точки oynasi.
Внутреннее орентирование oynasida turli operatsiyalar bajariladi biz bu operatsiyalardan birida ish bajaramiz. Выполнить орентирование oynasida ish bajaramiz. Biz kiritgan marshirutlarni belgilab olamiz belgilab olgandan kegin, Ichki yo‘nalishga ruxsat berish tugmasini yoqamiz, kegin “Boshqa kamera bilan“ tasvirlash uchun ichki yo‘nalishni o‘zgartirishga ruxsat berish tugmasini yoqamiz.
Внутреннее орентирование oynasida biz oltita operatsiyasini bajaramiz ularning har birini alohida belgilangan ishlarni bajaradi va ularda bazi birlarini ishlash vazifalarini keltirib o‘tib keltirilgan. Qolganlarini ishlash jarayonini keltirib o‘tib ketaman ichki yo‘nalishni hisobotini yaratish, ichki orentatsiya eksporti, barcha tasvirlar uchun ichki orentatsiya ma’lumotlarini o‘chirish.


4.5. - rasm Koordinata belgilash jarayoni.

4.6.-rasm Koordinataga ilish jarayoni.

4.7.-rasm Межмаршрутные связи oynasi.
Межмаршрутные связи oynasi ochiladi va shu oynada bajariladiga bir necha hil operatsiyalar ochiladi biz bu operartsiyalarni Измерить точки operatsiyasidan foydalaniladi. Измерить точки operatsiyasida qirqib olingan rasimlarni vertikalini birlashtirib chiqamiz bundan maqsad olingan rasimlarni kordinatalari yordamida bir biriga kampanovka qilamiz yani birlashtiramiz.

4.8.-rasm Измерение точек сети oynasi.
Измерение точек сети oynasi ochiladi va shu oynada bajariladiga bir necha hil operatsiyalar ochiladi biz bu operartsiyalarni Выполнить орентирование operatsiyasidan foydalaniladi. Вқполнить орентирование operatsiyasida qirqib olingan rasimlarni gorizontalini birlashtirib chiqamiz bundan maqsad olingan rasimlarni kordinatalari yordamida bir biriga kampanovka qilamiz yani birlashtiramiz. Keyingi bajaradigan operatsiyalarimizdan biri Показать схему, bo‘lib bu operatsiyada har bir kiritgan nuqtalarimizni birlashtirilish kerak bo‘lgan chizmalarimiz ko‘rib olsak bo‘ladi bundan asosiy maqsad qirqib olingan rasmlarimizni birlashtirish bo‘lib va yani ularni birlashtirilgan holatda ko‘ramiz. Biz bu dasurdan so‘ng tugalangan ishni saxranit qilish kere. Saxranit qilingan ishni
AutoCAD dasturida burchak shtamp qo‘yilish jarayoni.

4.9-rasm AutoCAD dasturida qilingan ish oynasi.



4.10.- rasm Transformatsiya qilingandan so‘ng.
Geoaxborot tizimi dasturi bu GATning har qaysi jarayonidagi asosiy va muhim qism hisoblanadi. Texnika va texnologiya taraqqiy etishi bilan dasturlar ham oʻz navbatida, rivojlanishda davom etmoqda va bu bilan GAT loyihalariga ketadigan xarajatlarni qisqartirish imkoniyatini bermoqda. Barcha GAT dasturlari toʻrtta tizimga boʻlinadi. Ular jumlasiga ishchi stoli kompyuterlariga, server kompyuterlariga va rivojlantiruvchilar uchun moʻljallangan hamda qoʻlda olib yuriladigan qurilmalarga oʻrnatiladigan dasturlar kiradi. Ishchi stoli kompyuterlariga moʻljallangan dasturlar turkumiga ESRI Arc Reader, Intergraph Geomedia Viewer, Mapinfo ProViewer, AutoDesktop 3D, ESRI Arc View-ArcInfo, Ge Spatial Intelligence, Intergraph Geomedia Professional va boshqa dasturlarni kiritishimiz mumkin. Bu dasturlarning vazifalari oddiy kartalarni koʻrish, shuningdek, professional ishlar boʻlmish ma’lumot toʻplash va tahlil tahlil qilish kabilarni bajarishdir.

5. Xulosa.
Men ushbu bajargan kurs ishi davomida ozimga kerakli bo‘lgan ma’lumotlarni oldim. Fotogrametrya fani haqida qisqacha ma’lumotlarga ham ega boldim fanning manosi nima vazifalar bajarilishi to‘g‘risidagi manbalarni organdim yani ular («Fotogrammetriya» fani yer yuzasini samolyot yoki kosmik uchuvchi apparatlarga o‘matilgan fotoapparatlar yordamida olingan aerosuratlardan foydalanib plan, karta tuzish usullarini o'rgatadi tomonidan amalga oshirilgan. Aerosuratlardan xalq xo'jaligini rivojiantirishda keng foydalaniladi.
Fototrangulyatsiya tasvirlar bo’yicha xulosalarga ega bo’ldim. Kelgusida bu olingan bilimlarni o’z sohamda qollash imkoniyatiga ega bo’ldim. PHOTOMOD dasturi orqali davlat kadastrlati ya’ni DKYaT da qo’llash imkoniyati borligiga ishonch hosil qildim.
Men tatqiqot olib borgan hududim O‘zbekiston Respublikasi Andijon viloyati Isboskan tumani kelgusida boshqa hududlarni ham fototrangulyatsiya ishlarini amalga oshiraman.

6. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati.

1. T.X.Boltayev, Q.Raxmonov, O.M. Akbarov –“GEAXBOROT TIZIMINING ILMIY ASOSLARI”. Toshkent — 2019.

2. G.M.Mirzakarimova- “FOTOGRAMMЕTRIYA VA YERNI MASOFADAN TURIB TADQIQ ETISH”. Farg’ona -2017

3. M.S. Akbarov, D.K. Muxitdinov-“FOTOGRAMMЕTRIYA VA SURATLARNI DЕSHIFROVKALASH”.Toshkent -2008

Internet saytlari.
www.lex.uz
https://uz.wikipedia.org
www.ziyonet.uz internet sayti.