Andijon shahar xtm 23 umumiy o`rta ta’lim maktabi


Bahosi: ________ Tekshirdi



Download 0,61 Mb.
bet7/8
Sana31.12.2021
Hajmi0,61 Mb.
#208510
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
11- sinf nazorat ishi

Bahosi: ________ Tekshirdi :_____________________________

Sana_______________



2Laboratoriya ishi

Difraksion panjara yordamida yorug‘likning to‘lqin

uzunligini aniqlash

Ishning maqsadi. Yorug‘likning to‘lqin uzunligini difraksion panjara yordamida aniqlashni o‘rganish.

Kerakli asbob va jihozlar. 1. Panjara doimiysi 1/10 mm yoki 1/10 mm

bo‘lgan difraksion panjara. 2. Yorug‘lik manbayi. 3. O‘rtasida tirqishi bo‘lgan

qora ekran. 4. Millimetrli mashtabga ega bo‘lgan uzun va qisqa chizg‘ichlar.

5. Asboblar o‘rnatiladigan qurilma (4.18-rasm).




4 5
2 1 3
Tirqichli

y chizg’ich Difraksion

panjara


S A φ
6 x

φ
ko’z






Ishning bajarilishi. Asboblar o‘rnatiladigan qurilma (6) ustiga millimetrli

mashtabga ega bo‘lgan uzun chizg‘ich (3) o‘rnatiladi. Uning bitta uchiga

o‘rtasida tirqishi (5) bo‘lgan qora ekran (4) joylashtiriladi. Qora ekranda millimetrli

mashtabli qisga chizg‘ich mahkamlangan. Qora ekran uzun chig‘ich

bo‘ylab siljiy oladigan holatda o‘rnatiladi. Uzun chizg‘ichning ikkinchi uchidagi

tutqich (2) ga difraksion panjara (1) o‘rnatiladi. Yorug‘lik manbayi ishga

tushiriladi. Panjara va tirqish orqali yorug‘lik manbayiga qaralsa, tirqishning

ikkala tomonida difraksion spektrlarning birinchi, ikkinchi va h.k. tartiblari

ko‘rinadi. Tirqishli chizg‘ichni yoki difraksion panjarani uzun chizg‘ich

bo‘ylab surib, birinchi tartibdagi qizil nur shkaladagi butun son ro‘parasiga

keltiriladi. Tirqishdan tanlangan nurgacha bo‘lgan masofa y ni aniqlab olinadi

(4.19-rasm). So‘ngra difraksion panjaradan tirqishli chizg‘ichgacha bo‘lgan

masofa x ni o‘lchab olinadi. Bunda y << x ekanligidan sinφ ≈ tgφ deb olinadi. tgφ =y/x ekanligini hisobga olib (4–8) formuladan yorug‘likning to‘lqin

uzunligi hisoblanadi:

(4–9)

bunda: λ – yorug‘lik nuri to‘lqin uzunligi, d – panjara doimiysi. Tajribani ikkinchi va uchinchi tartibdagi qizil nur uchun o‘tkaziladi. Shunga o‘xshash tajribalarni chap tomonda joylashgan spektrlar uchun bajariladi. O‘lchash va hisoblash natijalari quyidagi jadvalga yoziladi.





Nur

rangi


x,

mm


y,

mm


n,

spektr


tartib

raqami


λ, nm

λo‘rt, nm

Δλ =

|λo‘rt–Δλ|



Δλo‘rt

Nisbiy

xatolik


Enis =

=Δλo‘rt /λo‘rt

























































Olingan natijalarning o‘rtacha qiymati, absolut va nisbiy xatoliklar hisoblanadi.

Natijalarni o‘ng va chap tomonlar uchun solishtiriladi.
1. Tajribalarning aniqligi spektrning tartib raqami ortib borishi bilan

qanday o‘zgaradi?

2. Difraksion panjara davrining ortib borishi o‘lchashlar aniqligiga

qanday ta’sir ko‘rsatadi?

3. Tajribani monoxromatik nur (lazer nuri) bilan o‘tkazilsa, qanday

manzara ko‘rinadi?

4. Oq nur bilan tajriba o‘tkazilsa, difraksion manzara markazida nima

sababdan oq polosa hosil bo‘ladi?
Ishning natijasi:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Javob:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________



Bahosi: ________ Tekshirdi :___________________________

Sana_______________

3 Laboratoriya ishi


Download 0,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish