Andijon mashinasozlik texnikumi 8/20 guruh 1-kurs o’quvchisi Vohobjonov Abdulhayning sug’urta ishi fanidan MUSTAQIL ISHI
MAVZU: Sug’urta bozori haqida tushuncha va uning ishtirokchilari.
Reja:
1.Sug’urta bozori haqida tushuncha
2.Bozor ishtirokchilari.
Sug'urta bozorining umuman moliya tizimidagi va xususan moliya bozorida tutgan o'rni ikki holatga bog'liq. Bir tomondan, sug'urta himoyasiga ob'ektiv ehtiyoj mavjud bo'lib, bu iqtisodiy hodisaning - sug'urta bozorining paydo bo'lishiga olib keladi. Boshqa tomondan? sug'urta qoplamasini ta'minlash uchun sug'urta fondini tashkil etishning pul shakli ushbu bozorni umumiy moliya bozori bilan bog'laydi
Sug'urta - bu ijtimoiy takror ishlab chiqarishning zaruriy shartidir. Shuning uchun sug'urta qoplamasini ta'minlash xarajatlari ishlab chiqarish xarajatlariga kiritilishi kerak, bu esa sug'urtaning amortizatsiya nazariyasiga mos keladi. Sug'urta bozori nafaqat ko'payish jarayoniga faol ta'sir ko'rsatibgina qolmay, balki sug'urta fondi orqali iqtisodiyotdagi moliyaviy oqimlarga ham faol ta'sir ko'rsatmoqda. Sug'urta munosabatlarini tashkil etishning pul shakli moliya bozorining umumiy sohasidagi sug'urtani o'z ichiga oladi.
Sug'urtalashning umumiyligi sug'urta bozorining sug'urta munosabatlari amalga oshirilayotgan korxonalar, uy xo'jaliklari moliyalari, bank tizimi, davlat byudjeti va boshqa moliya institutlarining moliyalari bilan bevosita bog'liqligini belgilaydi. Bunday munosabatlarda tegishli moliya institutlari sug'urta mahsulotlarini sug'urtalovchilar va iste'molchilar sifatida qatnashadilar.
Sug'urta bozorining faoliyati moliyaviy tizim doirasida, ham sheriklik, ham raqobat sharoitida ro'y beradi. Bu turli moliyaviy institutlar o'rtasida aholi va xo'jalik yurituvchi subyektlarning bo'sh pul mablag'lari bo'yicha raqobatga taalluqlidir. Agar sug'urta bozori sug'urta mahsulotlarini taklif qilsa, unda banklar depozitlarni, fond bozori qimmatli qog'ozlarni va boshqalarni taklif qiladilar.
So‘nggi yillarda mamlakatimizda moliya bozorining sug‘urta segmentini rivojlantirishga alohida e’tibor berilmoqda. Jumladan, respublikada sohaning turli yo‘nalishlarida faoliyat ko‘rsatayotgan 30 ta sug‘urta kompaniyasi tomonidan 2018-yil mobaynida to‘langan sug‘urta to‘lovlari hajmi 461,1 mlrd. so‘mni tashkil etgan. Bu esa oldingi yildagiga nisbatan 71 foizga ko‘p. Sug‘urta kompaniyalarining investitsiyalari hajmi esa 2 trln. so‘mga yetib, 35 foiz ortgan.
Суғурталовчи - бу тижорат ташкилоти ҳисобланадиган, тегишли турдаги суғурталашни амалга ошириш учун лицензияга эга бўлган ва суғурта шартномасига мувофиқ суғурта тўлови (суғурта пули) тўлаш мажбуриятини ўз зиммасига оладиган юридик шахс.
Суғурталовчилар қонун ҳужжатларида назарда тутилган ташкилий-ҳуқуқий шаклларда ташкил этилади. Давлат суғурта ташкилотлари Ўзбекистон Республикаси Президенти ва Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг қарорлари асосида ташкил этилади. 9. Суғурталовчи устав капиталининг камида тўқсон фоизи муассислар (қатнашчилар)нинг пул маблағларидан шакллантирилади. Суғурталовчининг устав капиталини шакллантириш учун кредитга олинган, гаровга қўйилган маблағлардан ва жалб этилган бошқа маблағлардан фойдаланишга йўл қўйилмайди. Суғурталовчининг бошланғич устав капитали лицензия олиниши пайтида қатнашчилар томонидан шакллантирилиши ва мазкур Низомда белгиланган устав капиталининг энг кам миқдоридан кам бўлиши мумкин эмас