Andijon Mashinasozlik instituti Transport va logistika fakulteti Transport vositalari muhandisligi yo’nalishi k-28-20 guruh 2-kurs talabasi Madaminov Muhiddinning Elektrotexnika va elektronika fanidan tayorlagan mustaqil ishi gidroelektr

GESlarning ishlash tarzi juda oson. Gidrotexnik jihozlar suvni maʼlum bosimda joʻnatib turadi. Bu suv maxsus quvurlardagi parraklarga kelib uriladi va generatorlarni harakatga keltiradi. Natijada elektr energiyasi paydo boʻladi.

• GESlarning ishlash tarzi juda oson. Gidrotexnik jihozlar suvni maʼlum bosimda joʻnatib turadi. Bu suv maxsus quvurlardagi parraklarga kelib uriladi va generatorlarni harakatga keltiradi. Natijada elektr energiyasi paydo boʻladi.
• Suv bosimi toʻgʻon yordamida suv sathini koʻtarish orqali yoki maxsus nishablik-kanallar vositasida (derivatsion usulda) hosil qilinadi. Ayrim paytlarda har ikki usuldan bir paytning oʻzida foydalanish mumkin.

Oʻzgarmas tok generatori — oʻzgarmas tokni generatsiyalaydigan (hosil qiladigan) elektr mashina. Asosan, stator, yakor (rotor) va chulgʻamlar (sim oʻramlari)dan iborat. Aylanuvchi qismi (yakori)ning chulgʻamida induksiyalanuvchi oʻzgaruvchan tokni oʻzgarmas tokka oʻzgartiradi. Oʻzgarmas tok generatori generatsiyaning uygʻotish tizimiga bogʻliq boʻladi. Oʻz-oʻzidan uygʻotishli, mustaqil uygʻotishli va aralash uygʻotishli Oʻzgarmas tok generatori generatsiyalari mavjud. Oʻzgarmas tok generatori generatsiyasi bir necha Vt dan bir necha ming kVt gacha quvvatga, bir necha V dan bir necha ming V gacha kuchlanishga moʻljallab ishlab chiqariladi.
Oʻzgarmas tok generatori generatsiya prokat stanlarida, aerodinamik trubalarda, ekskavatorlar va boshqalarda ishlatiladi.
Sinxron generator (yun. synchrenos — bir vaqtli va generator) — generator rejimida ishlaydigan oʻzgaruvchan tok elektr mashinasi; sinxron mashina. Odatda, sinxron mashina 3 fazali (generator, dvigatel, kompensator) boʻladi. Sanoat chastotali tok hosil kilish uchun rotorlari bugʻ turbinalari (turbogeneratorlar) yoki suv turbinalari (gidrogeneratorlar) bilan harakatlantiriladigan bo'ladi.

Soʻnggi hisob-kitoblarga qaraganda, gidro-energetika jahonda ishlab chiqarilayotgan elektr energiyaning 63 foizini yetkazib beradi. Aholi jon boshiga hisoblaganda, elektr energiyasi ishlab chiqarish boʻyicha Norvegiya, Islandiya va Kanada yuqori oʻrinlarni egallaydi. Ularning safiga Xitoy ham qoʻshilyapti. Chunki bu mamlakatda 2000 yildan eʼtiboran keng koʻlamda GES qurilishi boshlandi. Hozir Xitoy dunyodagi kichik gidroelektr stansiyalarining deyarli yarmiga egalik qiladi.

• Soʻnggi hisob-kitoblarga qaraganda, gidro-energetika jahonda ishlab chiqarilayotgan elektr energiyaning 63 foizini yetkazib beradi. Aholi jon boshiga hisoblaganda, elektr energiyasi ishlab chiqarish boʻyicha Norvegiya, Islandiya va Kanada yuqori oʻrinlarni egallaydi. Ularning safiga Xitoy ham qoʻshilyapti. Chunki bu mamlakatda 2000 yildan eʼtiboran keng koʻlamda GES qurilishi boshlandi. Hozir Xitoy dunyodagi kichik gidroelektr stansiyalarining deyarli yarmiga egalik qiladi.