Andijon mashinasozlik instituti “sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish” kafedrasi “buxgalteriya hisobi”

Dt «Olinadigan dividendlar» (1000 x 200) 200000
Kt «V» korxonaga investitsiyalar» 200000
Ushbu usulda dividendlarning hisoblangandan ko’ra ortiqroqsummada qaytishi, investitsiya qilingan korxonada ulushning kamayishini bildiradi.

b) sof foyda summasi tarkibida yuzaga kelgan ulushga esa

( 1500000 x 30 % = 450000)


Dt «V» korxonaga investitsiyalar» 450000
Kt «Dividend ko’rinishidagi daromadlar» 450000

5.Investitsiyalar chiqimini hisobga olish tartibi

Korxona investitsiyalarni chiqib ketishidan foyda yoki zarar olishi mumkin. Ushbu xo’jalik muomalalarini tushuntirish uchun quyidagi ma’lumotlardan foydalanib, ikkita holatni ko’rib chikamiz.

Korxona avval sotib olgan «X» turdagi aktsiyalarning 300 tasini 1200 so’mdan sotishga erishdi. Bu xo’jalik muomalasi buxgalteriya hisobida quyidagi tartibda o’z aksini topadi.
a) sotish bahosi bilan balans qiymati o’rtasidagi farqqa


Dt «Pul mablag’lari» 360000
Kt «Investitsiyalar» 345000
Kt «Qimmatli qog’ozlarni sotishdan olingan
daromad» 15000

b) qo’shilgan kapital tarkibidagi qayta baholash summasini sotilgan aktsiyalarga tegishli qismini (75000 : 500 ta aktsiya = 150 so’m x 300 ta aktsiya =45000 so’m) hisobdan chiqarish muomalasiga

Dt «Qo’shilgan kapital-«X» turdagi aktsiyalar 45000
Kt «Qimmatli qog’ozlarni sotishdan olingan
daromad» 45000

Korxona bir qancha vaqt o’tganidan keyin «Z» turdagi aktsiyalar kursini keskin tarzda tushib ketayotganligidan xavotir olib, barcha aktsiyalarini birinchi xaridorga har bir aktsiyani 495 so’mdan sotishga qaror qildi. Bu xo’jalik muomalasi quyidagi buxgalteriya yozuvi bilan rasmiylashtiriladi:

Dt «Pul mablag’lari» 297000
Dt «Qo’shilgan kapital- « Z » turdagi aktsiyalar 24000
Dt «Moliyaviy faoliyat bo’yicha xarajatlar» 3000
Kt «Investitsiyalar» 324000
Buxgalteriya hisobining amaldagi standartlari talablariga ko’ra xo’jalik yurituvchi sub’ektlar moliyaviy hisobotlarida investitsiyalar bilan bog’liq barcha ma’lumotlarni berib borishlari lozim. Bu hisobotlar investorlarga korxonalarning investitsiya portfeli shakllanishining asosiy tamoyillari, ularning daromadliligi va ular bilan bog’liq tavakkalchiliklar to’g’risida ma’lumotlar berishi lozim.