Masala 9.6. Faraz qilaylik, ushbu “Sirojbek” kompaniyasi quyi-dagi ko’rsatkichlarga erishdi:
- ishlab chiqari lgan mahsulotning hajmi 6000 birlik
- sotilgan mahsulotning hajmi 4800 birlik
- omborda qolgan tayyor mahsulot 1200 birlik
Sarflangan xarajatlarning hajmi va tarkibi o’zgarmagan.
T a l a b q i l i n a d i:
A. Xarajatlarni to’liqtaqsim qilish usulini qo’llagan holda “Foyda va zararlar bo’yicha hisobot” tayyorlang.
V. Marjinal usulni qo’llagan holda “Foyda va zararlar bo’yicha hisobot” tayyorlang.
S. Ikkala usulni qo’llagan holda “Foyda va zararlar bo’yicha hisobot” tayyorlang.
1. Xarajatlarni to’liqtaqsimlash usulida:
a. sotish hajmi -
b. sotilgan mahsulotning tannarxi -
s. oy boshidagi tayyor mahsulotning qoldig’i -
d. ishlab chiqarish xarajatlari -
e. oy oxiridagi qoldig’i -
f. yalpi daromad -
Doimiy ishlab chiqarish ustama xarajatlarini tartibga keltirish
ы. tartibga tushirilgan yalpi daromad -
2. Marjinal usulida
a. sotish hajmi -
b. sotilgan mahsulotning tannarxi -
s. oy boshidagi tayyor mahsulotning qoldig’i -
d. ishlab chiqarish xarajatlari -
e. oy oxiridagi qoldig’i -
f. marjinal daromad -
ы. doimiy ishlab chiqarish ustama xarajati -
‘. yalpi daromad -
3. Foydaning hajmini taqqoslash.
a. xarajatlarni to’liqtaqsimlaganda olingan foyda -
b. xarajatlarni to’liqtaqsimlaganda mahsulotning oy oxiridagi qoldig’i -
d. marjinal usulni qo’llaganda olingan foyda -
Masala 9.7. “Hamidjon” kompaniyasi buyurtmachilarning buyurt-masiga asosan mahsulot ishlab chiqaradi. Ishlab chiqarish ustama sarflari tasdiqlangan daraja stavkaga asosan, sarflangan bevosita mehnat soatlariga mutanosib ravishda taqsimlanadi.
+uyida kvartal bo’yicha zarur ma’lumotlar keltirilgan:
A. Bevosita mehnat haqi to’lovlari:
1 – razryad 80000 soat 4800000 so’m
2 – razryad 130000 soat 6500000 so’m
V. Bilvosita mehnat haqi sarflari:
M – razryadi 30000 soat soatiga 45 so’m
N – razryadi 45000 soat soatiga 40 so’m
S. Yordamchi materiallar 850000 so’m
D. Umumishlabchiqarish sarflari 3250000 so’m
E. Ishlab chiqarish imoratlari va uskunalarining eskirishi 3700 ming so’m
/. Ijara to’lovi 2490 ming so’m
Ishlab chiqarishga xom-ashyo va materiallar o’rtacha tortilgan qiymatda hisobdan chiqari ladi, ushbu qiymat haftaning oxirida hisoblanadi.
Oxirgi haftada xom-ashyo (x) ning harakati:
1. Haftaning boshidagi qoldig’i 962 kg - 253216 so’m
- birinchi kun chiqari ldi 273 kg
- ikkinchi kun olindi 660 kg - 174570 so’m
- uchinchi kun chiqari ldi 328 kg
- beshinchi kun chiqari ldi 114 kg
2. Xom-ashyoni chiqarish uchun talabnoma:
- birinchi kun 177 kg Y buyurtma uchun
- ikkinchi kun 185 kg Y buyurtma uchun
3. Oxirgi haftadagi bevosita mehnat haqi sarfi:
1-razryad 105 soat Y buyurtma uchun 56 soat
2-razryad 192 soat Y buyurtma uchun 55 soat
T a l a b q i l i n a d i:
A. Yuqoridagi ma’lumotlarga asosan oxirgi haftada Y buyurtmaga olib borilgan ishlab chiqarish xarajatlarini hisoblang.
V. Y buyurtma bajarildi, ishlab chiqarish xarajatlari 157400 so’m-ni va ishlab chiqarish ustama xarajatlari esa umumiy xarajat-larning 25% tashkil qildi. Sotishga nisbatan sof foyda 10% tashkil qilgan holda sotish bahosini aniqlang.
S. Ishlab chiqargan mahsulotning tannarxiga ishlab chiqarish us-tama xarajatlarini olib borish usulini izohlang.