Andijon mashinasozlik instituti mashinasozlik texnologiyasi kafedrasi

Ўзгартириш функсияси – буни аналогли ўлчаш асбобларида шкала тенгламасидан ҳам билишимиз мумкин. Танланаётган асбобда ўзгартириш функтсияси чизиқли бўлиши қайдномаларни олишни осонлаштиради, субъектив хатоликларни эса камайтиради.
Сезгирлиги. Умуман сезгирлик – бу ўлчаш воситасининг ташқи сигналга нисбатан таъсирчанлиги, сезувчанлигидир. Умумий ҳолда сезгирлик ўлчаш воситасининг чиқиш сигнали орттирмасини, кириш сигнали орттирмасига нисбатидан аниқланади:

Бевосита кўрсатувчи асбоблар учун сезгирлик асбоб қўзғалувчан қисмининг оғиш бурчагини ўлчанадиган катталик бўйича биринчи ҳосиласи бўлиб, қуйидагича ифодаланади:
S = d /dx,
бу ерда d – асбоб қўзғалувчан қисмининг оғиш бурчаги.
Сезгирлик остонаси – бу ўлчанадиган катталикнинг шундай энг кичик. (бошланғич) қийматики, у ўлчаш асбобининг чиқиш сигналини сезиларли ўзгаришига олиб келади.
S = Х_min/Х_nоm*100 %,
бу ерда, Х_min– ўлчанадиган каггаликнинг энг кичик (бошланғич) қийматидир.
Асбоб кўрсатишининг вариатсияси – ўлчанаётган катталикнинг бирор қийматини, ўлчаш шароитини ўзгартирмаган ҳолда, такрор ўлчаганда ҳосил бўладиган энг катта фарқдир ва у қуйидагича аниқланади (5.1 – расм):
 = (А₀’ – А₀”)/А_хmах*100 %,
бу ерда, А_o‘, А₀ – ўлчанаётган катталикнинг (намунавий асбоб ёрдамида) такрор ўлчашдаги қийматлари. Вариатсия асосан қўзғалувчан қисми таянчга ўрнатилган асбобларда ишқаланиш ҳисобига келиб чиқади.





5.1 – расм. Асбоб кўрсатишининг вариатсияси.


Асбобнинг ўлчаш хатолиги. Бу хатолик сифатида мутлақ хатолик, нисбий хатолик ёки келтирилган хатолик берилган бўлиши мумкин. Бу хатоликлар хусусида кейинги мавзуларда етарли маълумотлар берилган.