Andijon mashinasozlik instituti „hayotiy faoliyat xavfsizligi“ kafеdrasi

---

 

81 

 

 

 

O’ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI OLIY VA O’RTA 

MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI  

 

ANDIJON MAShINASOZLIK  

INSTITUTI  

 

„HAYOTIY FAOLIYAT XAVFSIZLIGI“ 

KAFЕDRASI 

 

 

 

                                                                           H.M.Qodirov 

 

 

E  k  o  l  o  g  i  y a   

  

fanidan  

UMUMIY SAVOLLAR 

 

 

ANDIJON-2020 

 

---

 

82 

 

1.  Ekologiya kursining predmeti. 

2.  Ekologiya kursining  asosiy  vazifalari. 

3.  Ekologiya kursining  boshqa fanlar  bilan aloqasi. 

4.  Ekologiya kursining  ilmiy tadqiqot  usullari. 

5.  Energiyaning  saqlanish qonuni  yoki  xarakat  qonuni  xaqida  tushuncha.  

6.  Vaqtni tejash qonunining  moxiyati.  

7.  Tabiatni ustunligi  tamoilining  moxiyati.  

8.  Tabiatdan foydalanishni  ijtimoiylashtirish  tamoilining  moxiyati.  

9.  Ishlab chiqarishni  ekologiyalashtirish  tamoilining  moxiyati.  

10. Ekologiya so’zining  ma’nosi  va uning  fanda qo’llanilishi.  

11. Ekologik omillar  xaqida  tushuncha.  

12. Tirik organizmlarning  yashash muxiti  xaqida tushuncha.  

13. O’bekiston Respublikasida ekologik axvol qanday? 

14. O’zbekiston xududidagi yerlarning ekologik axvoli qanday? 

15. O’zbekiston xududidagi suv xavzalarining ekologik axvol qanday? 

16. Insonlarni ishlab chiqarish faoliyati tabiatga qanday ta'sir ko’rsatadi? 

17. Atrof muhitga necha xil chiqindi tashlanadi? 

18. Antropogen  omil  xaqida  tushuncha. 

19. Biotsenoz  xaqida tushuncha.  

20. Ashyoviy chiqindilarga nimalar kiradi? 

21. Atmosferani ifloslantiruvchi chiqindilar tartibiga nimalar kiradi? 

22. Atmosferaga ko'p miqdorda chang tushishi qanday oqibatlarga olib keladi? 

23. Suv xavzalarini ifloslanishi qanday okibatlarga olib keladi? 

24. Energetik chiqindilarga nimalar kiradi? 

25. Tabiiy resurslar xaqida tushuncha. 

26. Tabiiy  resurslarning  foydalanilishga  ko’ra tasnifi. 

27. Rekreatsion resurslar  xaqida  tushuncha. 

28. Ikkilamchi    resurslar    xaqida    tushuncha    va  uning    atrof-muxit    muxofazasi  bilan  

bog’likligi.  

29. Rekultivatsiya  xaqida  tushuncha. 

30. Atmosfera  va    uning  yerni termik  rejimiga ta’siri.  

31. Atmosferaning  tarkibi  va uning  tirik  organizmlar  xayotidagi  axamiyati.  

32. Gaz mutanosibligini  saqlashning  axamiyati.  

33. Atmosferaning  ifloslanishi  deganda  nimani tushunasiz?  

34. Atmoferaning tabiiy  ifloslanishi  xaqida tushuncha. 

35. Atmosferani  tabiiy  ifloslanishining  salbiy  va ijobiy  tomonlari xaqida  tushuncha.  

36. Atmosferaning  sun’iy  ifloslanishi  xaqida  tushuncha. 

37. Atmosferani  sun’iy  ifloslanishining  iqtisodiy zararlari.  

38. Ozon qatlamining  yupqalashuvi (emirilishi)  va uning  salbiy  oqibatlari.  

39. Shaxar iqlimi  xaqida  tushuncha.   

40. Atmosferani  ifloslanishini  global  oqibatlari.  

41. Atmosferani  ifloslanishining  qishloq  xo’jaligiga  salbiy ta’siri. 

42. Atmosferani  ifloslanishining  sanoat  ishlab chiqarishga  salbiy ta’siri. 

43. Atmosferani    ifloslanishining    insonlar    salomatligiga    salbiy    ta’siri  va  uning  

iqtisodiy zarari.  

44. Atmosferani  muxofaza qilishga qaratilgan  tadbirlar.  

45. Atmosferani  muxofaza  qilishning  iqtisodiy samaradorligi  xaqida tushuncha. 

46. Dunyo suv resurslari  va uning tarkibi.  

47. Suvning tabiatda  va insonlar  xayotidagi  axamiyati. 

---

 

83 

48. Dunyo chuchuk suv zaxiralarining  geografik taqsimlanishi.  

49. Chuchuk suv yetishmasligining  asosiy sababalari. 

50. Suv manbalarini  ifloslantiruvchi asosiy  omillar. 

51. Ichki suv xavzalarini   ifloslanishining  salbiy oqibatlari. 

52. Dunyo okeanining  ifloslanishi  va uning salbiy oqibatlari.  

53. Suv manbalarini  muxofaza qilishga  qaratilgan tadbirlar.  

54. O’zbekistonda  suv  resurslaridan    to’g’ri    foydalanish  borasida    ko’rilayotgan 

tadbirlar.  

55. Orol va Orolbo’yi  muammosini  keltirib chiqarish sabablari. 

56. Orol va Orolbo’yi  muammosini  xal etishga  qaratilgan tadbirlar.  

57. Orol dengizi  muammosini  xal etishga  qaratilgan  ilmiy loyixalar. 

58. Tabiat va insoniyat xayotida  tuproqning  o’rni.  

59. Tuproq  deb nimaga aytiladi va u qanday xosil bo’ladi.  

60. Tuproq eroziyasi nimaga aytiladi?  

61. Tuproqning  tabiiy  (geologik) eroziyasi va uning  tezligi  xaqida  tushuncha.  

62. Tuproqning  sun’iy (tezlashtirilgan)  eroziyasi  xaqida tushuncha.  

63. Yer shari  xududlari  bo’yicha  tuproq eroziyasining  xolati.  

64. Suv eroziyasi va unga  qarshi kurash  tadbirlari.  

65. Shamol eroziyasi  va unga  qarshi  kurash tadbirlari.  

66. Tuproq eroziyasining  xosildorlikka ta’siri. 

67. Eroziyaga qarshi   agrotexnik  tadbirlar.  

68. Rejali    iqtisodiyot  davrida  O’zbekistonda  tuproq  resurslaridan  foydalanishda  yo’l 

qo’yilgan asosiy kamchiliklar.       

69. Tuproqning ifloslanishi xaqida tushunsa. 

70. Ekologik faktorlar nima va ularning turlari nechta? 

71. Qanday o’zgarishlar antropogen o’zgarishlar deb ataladi? 

72. Antropogen o’zgarishlarning turlari va formalari. 

73. Atrof muhitni muxofaza qilishning nechta yo’nalishi bor? 

74. Tuproqning    ifloslanishining  salbiy oqibatlari. 

75. Tuproqni  toza saqlash tadbirlari xaqida tushuncha. 

76. Yashil o’simliklar yerdagi ozuqa  va kislorodning asosiy manbai ekanligi. 

77. Yer sharida  O’rmon  zaxiralarining  taqsimlanishi. 

78. O’rmon resurslarini  qisqartirishning  salbiy  oqibatlari.  

79. Atrof muhitni muxofaza qilish bilan shug’ullanuvchi Qanday tashkilotlarni bilasiz? 

80. Tabiatni  muxofaza  qilish  davlat  qo’mitasi  qachon  tashkil  qilingan  va  u  qanday 

vazifalarni bajaradi? 

81. YuNEP - nima? Uning faoliyati nimalardan iborat? 

82. O’simliklar dunyosini  muxofaza  qilishga  qaratilgan  tadbirlar.  

83. O’zbekistonning  O’rmon  fondi va uning  xalq xo’jaligidagi  axamiyati.  

84. Biosfera nima? 

85. Biosfera haqidagi ta'limotni kim va qachon yaratgan? 

86. Biosfera nechta qismdan tashkil topgan? 

87. Biosferaning tarkibiga nimalar kiradi? 

88. Biosferaning funktsiyalari nimalardan iborat? 

89. Moddalarning  aylanma  xarakati  qaysi  mikroorganizmlar  guruxi  ishtirokida  amalga 

oshiriladi? 

90. Chiqindisiz texnologiyalarni yaratishning nechta printsiplari bor? 

91. Issiqlik  elektrostantsiyasida  qanday  tur  chiqindilar  xosil  bo'ladi  va  ulardan  qanday 

foydalaniladi? 

92. ITT davrida  foydali qazilmalarga talabning ortishi  ob’ektiv ekanligi. 

93. Ayrim foydali qazilmalarning tugash xavfi. 

---

 

84 

94. Jaxonda  mineral  resurslaring    yetishmaslik    xavfini    kamaytirish  uchun  qanday 

vazifalarni bajarish kerak.  

95. Tabiiy resurs nima? U necha xil sinflanadi? 

96. Resurslar tabiiy jixatdan qanday sinflanadi? 

97. Resurslar tugallanish darajasiga binoan qanday sinflanadi? 

98. Resurslar iktisodiy jixatdan qanday sinflanadi? 

99. Insoniyat oldida qanday muammolar mavjud? 

100. Xom ashyodan qanday foydalanilmoqda? 

101. Energetik resurslarga nimalar kiradi? 

102. Foydali qazilmalarni  qazib olish  jarayonidagi kamchiliklar. 

103. Mineral boyliklarni tashish jarayonidagi   asosiy kamchiliklar.  

104. Rudadan  foydali elementlarni ajratib olish jarayonidagi   asosiy kamchiliklar.  

105. Rudadan kom’leks  (majmua) foydalanish xaqida tushuncha.  

106. Kelajakning asosiy energiya  manbai xaqida tushuncha.  

107. Foydali qazilmalardan to’g’ri foydalanishga qaratilgan tadbirlar.  

108. O’zbekistonda  shaxtalarni rekultivatsiya  qilishning  xolati.  

109. Foydali  qazilmalarni    ochiq  usulda    qazib  olishning    tabiiy  xududiy      kom’leksga  

salbiy  ta’sirini  tushuntiring. 

110.  Qanday ekologik toza energiya manbalarini bilasiz? 

111.  Oziq-ovqat yetishmasligi muammosini kelib chiqish sabablari nima? 

112.  Oziq-ovqat bilan ta'minlashning qanday yo’llarini bilasiz? 

113.  Resurslardan oqilona foydalanishning qanday tamoyillari bor? 

114.  Monitoring nima va uning necha xil turi bor? 

115.  Atmosfera xavosini changdan necha xil usul bilan tozalanadi? 

116.  Gravitatsiya va inertsiya usuli bilan qanday chang tozalanadi? 

117.  Xo'llash usuli bilan qanday chang tozalanadi? 

118.  Necha xil filtrlarni bilasiz va ular qachon qo’llaniladi? 

119.  Elektrofiltrlarda qanday chang tozalanadi? 

120.  Tovush va ultra tovush yordaminda qanday chang tozalanadi? 

121.  O’zbekistonning «Tabiatni muxofaza qilish to’g’risida» gi qonuni.  

122.  «Kizil kitob», «Yashil kitob» va «Qora kitob» xaqida  tushuncha. 

123.  Tabiatni muxofaza qilish borasida  xalqaro kelishuvning zaruriyati.  

124.  «Inson va biosfera»  xalqaro datsurining moxiyati. 

125.  Tabiatni  muxofaza  qilish  muamolarini    o’rganish  va    xal  qilishdagi  xalqaro 

xamkorlik.  

126.  Dunyoning eng muxim ekologik  muammolari. 

127.  Markaziy Osiyo  davlatlarining «Tabiatni muxofaza qilish» soxasidagi  xamkorlik.  

128.  «Ekosan» xalqaro ekologiya va salomalik jagarmasi  xaqida tushuncha.