Andijon mashinasozlik instituti falsafa fanidan



Download 5,79 Mb.
bet214/388
Sana18.08.2021
Hajmi5,79 Mb.
#150984
1   ...   210   211   212   213   214   215   216   217   ...   388
Bog'liq
Andijon mashinasozlik instituti

Qadriyat tasnifi

Falsafiy adabiyotlarda qadriyatlarning turli tiplari ajratib ko‗rsatiladi.


Qadriyatlar quyidagi belgi bo‗yicha farqlanishi mumkin: Nima baholanyapti va nimaga asosan baholanyapti? Shu bilan bog‗liq ravishda ular quyidagicha turlarga ajratiladi:
a) predmetli qadriyatlar - qadr-qimmat munosabatlarining ob'ektlari, ya'ni voqyelikdagi sub'ekt uchun muayyan qimmatga ega bo‗lgan hodisalar. Ularga quyidagilar kiritiladi:

tabiiy ob'ektlar, jarayonlar va hodisalar;


ijtimoiy ob'ektlar, jarayonlar va hodisalar.
sub'ektli qadriyatlar - u yoki bu hodisalarni baholash tadbirini o‗tkazishda asos bo‗lib xizmat qiluvchi usullar va mezonlar. Ularga quyidagilar kiradi:
-me'yoriy taqdimnomalar sifatida bayon etilgan ko‗rsatmalar, baholar, imperativlar, maqsadlar, loyihalar.
2. Qadriyatlar sotsiumining qanday sohasi bilan bog‗liq ekanligiga qarab ham bir-biridan farq qiladi. Shundan kelib chiqib axloqiy, badiiy, utilitar, ilmiy, diniy va boshqa qadriyatlar farqlanadi.
3. Qadriyatlar umumiylik darajasiga qarab, ya'ni, u yoki bu hodisa qancha miqdordagi sub'ektlar uchun qimmatga ega ekanligiga qarab ham farqlanadi. Shu bilan bog‗liq ravishda quyidagi turlar ajratib ko‗rsatiladi;
- individual qadriyatlar;
guruhiy qadriyatlar (milliy, diniy, jinsiy, yosh); ushbu guruhlar doirasida g‗arb va sharq qadriyat tizimlari haqida so‗z yuritish mumkin.
umuminsoniy;
Qadriyatlar ular sub'ekt tomonidan qay darajada o‗z xususiy maqsadi yoki tamoyillari sifatida tan olinishi yoki tashqi sharoitdan kelib chiquvchi bir narsa sifatida qabul qilinishiga ko‗ra farq qilishi mumkin. Shu bilan bog‗liq ravishda tashqi va ichki qadriyatlar ajratiladi.
Qadriyatlar inson hayoti va faoliyatining negizlari uchun, uning ehtiyojlari va mo‗ljallarining mohiyatini ifodalash uchun qayo darajada qimmatga ega ekanligiga qarab ham farqlanadi. Shu munosabat bilan ular quyidagi turlarga ajratiladi:
- mutlaq yoki boqiy qadriyatlar (konstantalar);
vaziyatli, o‗tkinchi yoki qadriyatlar va qadriyaviy mezonlarining muayyan tarixiy shakllari (empirik o‗zgaruvchan qadriyatlar).

Риккерт Г. О понятии философии. – «Логос», Кн.1. Спбю.ю 1910. 33-б.


Современная книга по эстетике. Антология. М., 1957.

Qadriyatlar ular bajaradigan funksiyaga ko‗ra ham farqlanadi. Shu bilan bog‗liq ravishda qadriyatlar mezon usuli sifatida, qadriyatlar ijtimoiy guruhlarda nazorat usuli sifatida, qadriyatlar ijtimoiy tartibni yaratish va saqlashda funksional zarur bo‗lgan me'yorlar sifatida ajratiladi.



Download 5,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   210   211   212   213   214   215   216   217   ...   388




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish