Andijon mashinasozlik instituti «elektrotexnika» fakulteti

Transformatorlarni tuzilishi va ishlash printsipi
Birlamchi chulg’amga berilgan o`zgaruvchi U<sub>1</sub> kuchlanishdan I<sub>1</sub> tok va po`lat o`zak orqali yopiluvchi F magnit oqimi hosil bo`ladi. Elektromagnit induktsiya qonuniga asosan o`zgaruvchan F magnit oqimi ta`sirida birlamchi chulg’amda o`zinduktsiya EYuK i E₁ ni,

40-rasm.
Uch fazali
transformatorning
tuzilishi.

A
B

ikkilamchi chulg’amda esa o`zaroinduksiya EYuK i E<sub>2</sub> ni yuzaga keltiriladi. Agar ikkilamchi chulg’amga yuklama ulansa I<sub>2</sub> yukla ma toki hosil bo`ladi va ikkilamchi kuchlanish U₂ ni kamayayishiga sabab bo`ladi. Yuqori kuchlanishli chulg’amdagi

41-rasm: Bir fazali va uch fazali transformatorning prinsipial sxemasi.
EYuK qiymatining past kuchlanishli chulg’amdagiga nisbati transformatorlarning transformatsiya koeffitsenti deyiladi va K bilan belgilanadi. Transformatsiya koeffitsentiga bog’liq ravishda transformatorlar kuchaytiruvchi yoki
pasaytiruvchi guruhlarga bo`linadi.