Андижон машинасозлик институти электротехника, электромеханика ва

6
) ҳаво ва 
водородга нисбатан юқорироқ бўлган электр мустаҳкамликка эга. Ундан узгичларда кенг 
фойдаланилади. 
 
 
 
 
6.2. Юкори кучланишли учиргичларнинг курсатмалари,турлари ва параметрлари.
 
Учиргичлар ишчи ва авария токларини узиш ва улаш учун хизмат қиладиган 
коммутацион аппаратлардир.
Учиргич асосий аппарат бўлиб, занжирни ҳар қандай режимида ҳам ўчириш ва улаш учун 
хизмат қилади: 
-узоғ давомийлик юклама; 
-ута юкланиш; 
-қисқа туташув; 
-салт ишлаш; 
-носинхрон иш. 
Энг оғир ва масъул амал – бу ҚТ токларини узиш ва мавжуд ҚТ-га улаш. 
Юқори кучланиш узгичлар қуйидаги асосий қисмлардан иборат: 
1. Корпус ѐки бак. 
2. Чиқишлар. 
МУАММО: Хаволи ва элегазли узгичларда ѐй нима билан 
сундирилади? 
Муаммо ечимини маърузани диккат билан укиб чикиб топасиз. 

---

3. Контактлар системаси. 
4. Ёй сўндириш қурилмаси. 
5. Ёй сўндириш муҳити (ҳаво, мой, элегаз, вакуум). 
6. Узгичнинг юритмаси (қўлда, ҳаволи, соленоидли). 
Электр энергетикада учиргичларнинг жадвал 3-да келтирилган турлари кенг қўлланилади. 
Юқори кучланиш учиргичларига қуйидаги талаблар қўйилади: 
-ҳар қандай токларни ишончли узиш; 
-узиш вақтининг кичиклиги; 
-тез ишловчи автоматик қайта улашни таъминлаш; 
-110 кВ ва ундан юқори кучланиш узгичларини фазами-фаза бошқариш имконияти; 
-контактларни кўздан кечириш ва ревизия қилишнинг қулайлиги; 
-ѐнғин ва портлашга хавфсизлик; 
-транспортировка қилиш ва ишлатишнинг қулайлиги. 
Жадвал 3. 
6 
кВ 
10 
кВ 
35 
кВ 
110 
кВ 
220 
кВ 
500 
кВ 
750 
кВ 
1150 
кВ 
1. Мойли бакли 
учиргичлар 
- 
- 
- 
- 
2. Кам мойли 
учиргичлар 
- 
- 
- 
- 
- 
3. Ҳаволи 
учиргичлар 
- 
- 
- 
4. Элегазли 
учиргичлар 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
5. Вакуумли 
учиргичлар 
- 
- 
- 
- 
6. Электр магнит 
учиргичлар 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
7. Юклама 
учиргичлар 
- 
- 
- 
- 
- 
Юқори кучланиш учиргичлари узоқ вақтда номинал ток I